ΘΕΣΣΑΛΙΑ – ΕΥΡΥΤΑΝΙΑ (3295 λέξεις)

ΑΝΑΤΟΛΙΚΑ ΑΓΡΑΦΑ - ΚΑΛΛΙΘΗΡΟ - ΑΜΑΡΑΝΤΟΣ – ΜΟΛΟΧΑ – ΒΡΑΧΑ
(Άγραφα 2^η εργασία από 6)

Κείμενο - Διαφάνειες: Άγγελος Σινάνης © Φεβρουάριος 2000

Ο νομός Καρδίτσας είναι ο μικρότερος των τεσσάρων νομών της Θεσσαλικής περιφέρειας με χαρακτηριστικό γνώρισμα την ομορφιά της αντίθεσης ορεινού όγκου και κάμπου. Σχετικά νέα πόλη η πρωτεύουσα Καρδίτσα χτισμένη δίπλα σε παραπόταμο του Πηνειού προσφέρει δεκάδες διαδρομές στους ανήσυχους περιηγητές.

Το Νοτιοδυτικό τμήμα του νομού, καταλαμβάνεται από την οροσειρά της Πίνδου και τα βουνά των Αγράφων που αποτελούν ένα αδιάκοπο, συνεχές κάλεσμα της φύσης στον άνθρωπο. Ο Γιατρός – Συγγραφέας Νικόλαος Γεωργιάδης στο βιβλίο του Θεσσαλία αναφέρεται στην περιοχή ως εξής: «Διακρίνεται δε η ορεινή αυτή χώρα, όπως και η υπόλοιπη ορεινή Θεσσαλία για την έκτακτον αυτής καλλονή και χάριν καλυπτομένη υπό εκτεταμένων και βαθέων  δασών διαρρεομένη υπό αφθόνων πηγαίων υδάτων, ενέχουσα τερπνότατα οροπέδια, διήγηρεν η χώρα αύτη τον θαυμασμόν απάντων των επισκεφθέντων αυτήν περιηγητών».

Ακολουθώντας αυτό το κάλεσμα των Ανατολικών Αγράφων ανακαλύπτετε νέες κωμοπόλεις, νέους δρόμους, καινούρια στο βλέμμα σας χωριά, και διάσπαρτα αγροτόσπιτα. Ολόκληρος αυτός ο ιστός που σιγά – σιγά υφαίνεται γύρω σας, με τον άνθρωπο στο επίκεντρο, τα ξωκλήσια, τα ποτάμια και τους χείμαρρους, τα πέτρινα γεφύρια, τις στάνες, τα καλύβια και τις κλιμακωτές πεζούλες, αν μπορέσετε να τον δείτε με άλλα μάτια, έχει μια παραμυθένια πλευρά, ένα πρόσωπο τόσο διαφορετικό, σχεδόν μαγικό, όπως μαγικές είναι οι στιγμές που θα νοιώσετε όταν ταξιδέψετε, περιπλανηθείτε και ανακαλύψετε διαδρομές της άγνωστης Ελλάδας. 

Βγαίνοντας από την Καρδίτσα ακολουθείστε τον νότιο δρόμο προς το πρώτο χωριό της διαδρομής σας το ιστορικό και νοικοκυρεμένο Καλλίθηρο (Σέκλιζα) έδρα του νέου δήμου Ιτάμου. Ο οικισμός βρίσκεται κτισμένος σε μια τοποθεσία κλειδί για την επικοινωνία των Ανατολικών Αγράφων με την πεδιάδα της Θεσσαλίας. Ο δήμος Ιτάμου μαζί με τους δήμους Μενελαïδος, και Νευροπόλεως αποτελούσαν κατά τη περίοδο της τουρκοκρατίας το διαμέρισμα Αγράφων, και κατά την αρχαιότητα την Δολοπία,  εκ των εν αυτή οικούντων Δολόπων. Στον λόφο του Ι. Ναού Αγίου Αθανασίου που δεσπόζει του Καλλίθηρου είχε κτιστεί η πόλη Καλλίθηρα που κάνει λόγο ο TitusLivius και ως σήμερα σώζονται μεγάλα τμήματα του τείχους της αρχαίας Ακρόπολης. 

Η αρχαιολογική σημασία του οικισμού αλλά και ολόκληρης της περιοχής αποδεικνύεται από την αρχαιολογική έρευνα που διεξάγεται στο Καλλίθηρο, φέρνοντας στο φως πλήθος από ευρήματα, ανεκτίμητους θησαυρούς (πήλινα πιθάρια, σειρές από πήλινα κεραμίδια κ.α.) που στις μέρες μας βρίσκονται στο αρχαιολογικό μουσείο Βόλου. Όλοι αυτοί οι χώροι είναι επισκέψιμοι αφού τα περισσότερα ευρήματα έχουν βρεθεί μέσα σε αυλές και κήπους σπιτιών. Ανάμεσα από τις πολλές μάχες κατά των τούρκων και των αλβανών που έγιναν στην Επανάσταση του 1878 για την απελευθέρωση των επαρχιών Θεσσαλίας και Ηπείρου ήταν και η τριήμερη, φονικότατη αλλά νικηφόρα μάχη της Σέκλιζας (παλιά ονομασία του χωριού) τον Φεβρουάριο του 1878. Ακολουθώντας οι Αγραφιώτες, αλλά και οι πεδινοί, τις εξεγέρσεις και τα ηρωικά κατορθώματα απέναντι στον πολυάριθμο τούρκικο στρατό, απελευθέρωναν το ένα μετά το άλλο τα χωριά, και τελικά την Καρδίτσα στις 18 Αυγούστου 1881. 

Από το Καλλίθηρο, ο δρόμος κατευθύνεται στην κοντινή Ραχούλα όμως ένα χλμ μετά την έξοδο του χωριού, υπάρχει το άξιο προσοχής παλιό Δίτοξο πέτρινο παραδοσιακό γεφύρι του, κατασκευασμένο στις αρχές του 20ου Αι. Άλλα τρία χλμ πιο κάτω υπάρχει η διασταύρωση που οδηγεί δεξιά στην Καστανιά, την λίμνη Πλαστήρα και τον ιστορικό Ναό της Κοίμησης Θεοτόκου. Αν στρίψετε δεξιά και ακολουθήσετε για λίγο αυτό το δρόμο, (προς λίμνη) σύντομα ξεκινάει μια ενδιαφέρουσα παράκαμψη που εύκολα σας φέρνει να γνωρίσετε από κοντά την σπουδαία Ιερά Μονή Πέτρας με πιθανή χρονολογία κτίσεως το 1553. Η ονομασία της Μονής προέρχεται από την εικόνα Της Θεοτόκου που φανερώθηκε πάνω σε βράχο. 

Το ταλαιπωρημένο εσωτερικό είναι κατάγραφο από αγιογραφίες με ημερομηνία 1625, όπως αναφέρει η επιγραφή στο υπέρθυρο της εισόδου του καθολικού, και ένα πολύ ωραίο τέμπλο. Το ιστορικό μοναστήρι πέρασε ημέρες αίγλης, δόξας και μεγαλείων όταν έφτασε να φιλοξενεί διακόσιους καλόγερους και στον δεύτερο όροφο τα χρόνια της τουρκοκρατίας κρυφό σχολείο. Είχε τουλάχιστον 120 κελιά, εκτός τις αποθήκες, τα υπόγεια, και τα κελάρια για το κρασί. Ερήμωσε και αυτό όπως τόσα άλλα¹ , στις αρχές του αιώνα και επαναλειτούργησε τη δεκαετία 1920 – 30 με πρωτοβουλία του μητροπολίτη Ιεζεκιήλ, αλλά και πάλι εγκαταλείφθηκε. Το 1968 καταστράφηκαν τα κελιά του και τα υπόγεια. Σήμερα αντιμετωπίζει σοβαρά στατικά προβλήματα και γίνονται έντονες προσπάθειες για να σωθεί και αναδειχθεί. 

Γυρίζοντας πάλι στην διασταύρωση, συνεχίστε την διαδρομή προς την Ραχούλα πρωτεύουσα του τέως δήμου Ιτάμου που διασχίζετε. Η σημερινή Ραχούλα αποτελείται από 4 οικισμούς, μεταξύ αυτών και το Παλαιοζογλόπι² που ήταν το παλιό χωριό της Ραχούλας έως το 1840 που μεταφέρθηκε. Δείγμα της από αρχαίων εποχών κατοίκησης αποτελεί το νεκροταφείο Ελληνιστικής περιόδου που πρόσφατα ήρθε στο φως από την αρχαιολογική σκαπάνη. Περνώντας από την ‘’κεντρική’’ πλατεία του χωριού, με το καφενείο δεξιά σας, συνεχίστε λίγο ακόμη ώσπου πάλι στα δεξιά σας φαίνετε η διασταύρωση προς Παλαιοζογλόπι. Μηδενίστε και μπείτε στον καλό χωματόδρομο. Αυτή η διαδρομή στο πανέμορφο καταπράσινο τοπίο με το ποτάμι στα δεξιά σας, θα σας ενθουσιάσει και για ιστορικούς λόγους, αφού το παλιό μονοπάτι επικοινωνίας των οικισμών υπάρχει, αν και σε άσχημη κατάσταση. 

Στα 5,5 χλμ συναντάτε την διασταύρωση προς Ίταμο Ραχούλας αλλά εσείς συνεχίζετε τον δρόμο δεξιά σας. Ακριβώς στην δεύτερη διασταύρωση για Παλαιοζογλόπι που βρίσκετε αριστερά σας(εκπληκτικός δασικός - βγάζει στην Καστανιά), σταματήστε και περπατήστε στο χωράφι με τις καρυδιές δεξιά σας. Στα 50 μέτρα υπάρχει το παλιό μονοπάτι, στρωμένο με μαύρη πέτρα που οδηγεί στο Μονότοξο παλιό πέτρινο παραδοσιακό γεφύρι της Ραχούλας, κτισμένο στα τέλη του 18^ου Αι, γεφυρώνοντας έναν παραπόταμο του  ποταμού Καράμπαλη. Το γεφύρι και το μονοπάτι που οδηγεί έως εκεί ήταν ο παλιός ‘’δρόμος’’ επικοινωνίας όλων των οικισμών της Ραχούλας με το Καλλίθηρο και την Καρδίτσα έως τις αρχές του 20^ου αι. 

Μέσα στο χωριό, μετά το καφενείο και λίγο πριν τη διασταύρωση, υπάρχει ένας κρυφός τσιμεντόδρομος που ακολουθώντας τον βγαίνετε στην τοποθεσία ‘’καμάρα’’ με το εικονοστάσι της Αγ. Παρασκευής και μια μικρή γέφυρα συνεχίζοντας σε μια συναρπαστική χωμάτινη διαδρομή. Εκεί καταλήγει το μονοπάτι που συναντήσατε κοντά στο πέτρινο γεφύρι. Ο γέροντας, Λάμπρος Κελεπούρης μου διηγήθηκε την ιστορία της μικρής γέφυρας μέσα στον οικισμό. Όταν κτιζόταν το 1933 ήταν παιδάκι αλλά θυμάται του βορειοηπειρώτες μαστόρους και τους προύχοντες της εποχής που πλήρωσαν για να γίνει. Από εκεί περνούσαν μεγάλα κάρα που τα έσερναν Βόδια ‘’καλιγωμένα’’ πότε κουβαλώντας ξυλεία από τα κοντινά δάση, και πότε προμήθειες για τα πολλά μοναστήρια της περιοχής.

Φεύγοντας από την Ραχούλα, ο δρόμος ανεβαίνει στα 800 μ υψόμετρο με νότια κατεύθυνση και σε επτά χλμ σας φέρνει στο πιο όμορφο χωριό των Ανατολικών Αγράφων τον Αμάραντο (Μαστρογιάννη). Το χωριό μεταφέρθηκε σε αυτή τη θέση το 1650 από την Θέση Παλαιοχώρι. Είστε σχεδόν στη μέση της διαδρομής, και μια στάση για καφέ ή μεζεδάκια σε ένα τέτοιο περιβάλλον ξεκουράζει. Διαλέξτε έναν από τους πολλούς δρόμους αριστερά σας, στρίψτε και αυτοί θα σας οδηγήσουν κατηφορικά στην πλατεία και τα ταβερνάκια – καφενεδάκια της. Θα προσέξετε αμέσως την διαφορά στα σπίτια και τις αυλές με τα μποστάνια, τους μικρούς λαχανόκηπους και τις πήλινες γλάστρες γεμάτες λουλούδια, παντού στις αυλές, τα παράθυρα, ακόμη και στο δρόμο. 

Τον βαρύ χειμώνα δεν μένουν πολλοί από τους 350 - 400 κατοίκους, όμως το καλοκαίρι είναι αυτό με τις λαμπρές μέρες και την δροσιά που όλοι γυρνούν και ξαναδίνουν ζωή, με θρησκευτικές γιορτές, πανηγύρια. Όλες οι εκδηλώσεις έχουν λαϊκά όργανα, χορούς, κεράσματα και το πασίγνωστο τσιπουράκι. Στο πανέμορφο χωριό δίπλα από την πλατεία είναι ο νεότερος Ι. Ναός Κοιμήσεως Θεοτόκου πρόσφατα (1999) ανακαινισμένος. Είναι κτισμένος στην θέση παλιότερου, από τον οποίο προέρχεται το περίτεχνα δουλεμένο ξυλόγλυπτο τέμπλο των αρχών του 18^ου Αι, και οι πανέμορφες εικόνες του 17^ου – 18^ου Αι. Για το τέμπλο η παράδοση διασώζει ότι μεταφέρθηκε από την Πόλη φορτωμένο σε σαράντα μουλάρια.

Έξω από τον Αμάραντο δεξιά σας, υπάρχει χαραγμένο μονοπάτι με σήμανση για περιπλάνηση στο δάσος πάνω από το χωριό, όμως ωραία διαδρομή ξεκινά από τα τελευταία σπίτια στην έξοδο του οικισμού προς το Αρκουδόρεμα, και την ράχη του Αι Γιάννη. Λίγα χιλιόμετρα μετά, βρίσκετε αριστερά σας το ξωκλήσι του Αγίου Κοσμά του Αιτωλού (χώρος για σκηνή) κτισμένο το 1976 με δωρεά των οικογενειών Γάκη και Καραβανά έχοντας πλέον περάσει στην Ευρυτανία, τους κατσικόδρομους, και τις δυσκολίες που πάνε μαζί στο άκουσμα του νομού.

Πολύ σύντομα έρχεστε στο διασκορπισμένο οικισμό Σαραντάπορο. Από εδώ υπάρχουν δύο σπάνιοι για την ομορφιά τους χωματόδρομοι. Ο πρώτος φεύγει δεξιά και οδηγεί στην Νεράιδα Δολόπων με το αξιόλογο μοναστήρι της Γεννήσεως Θεοτόκου με το σωζόμενο καθολικό, και τις αξιόλογες τοιχογραφίες του 1651. Η δεύτερη επιλογή σας είναι αριστερά προς το ποτάμι και τον μικρό οικισμό Μαυρόλογγο. Όποια από τις δύο κατευθύνσεις διαλέξετε, (η πρώτη είναι πιο μακρινή) πρέπει να γνωρίζετε ότι δεν υπάρχουν πια τέτοιες διαδρομές στην Ελλάδα. Και οι δύο διασχίζουν παραδεισένια μέρη, καταλήγοντας στο ερημικό ‘’σπίτι του διαβάτη’’, που μπορείτε να στήσετε σκηνή ή να μείνετε στο ‘’σπίτι’’, που βεβαίως τελεί υπό διάλυση. 

Συνεχίζοντας από το ‘’σπίτι του διαβάτη’’ ευθεία φτάνετε σύντομα στην Κορίτσα με την όμορφη πετρόχτιστη εκκλησία του Αγίου Νικολάου του Νέου³ δεξιά σας, ανακαινισμένη για 4^η φορά. Κατηφορίζοντας από τα 800 μέτρα υψ έρχεστε στην κεντρική πλατεία του Κλειτσού. Στο κεφαλοχώρι ανήκει ο συνοικισμός Κορίτσα που περάσατε και ο Πλάτανος πιο κάτω. Η καλύτερη ώρα για αυτή τη διαδρομή είναι αργά το απόγευμα, την ώρα που δύει ο ήλιος πίσω από τις κορυφές των βουνών και για την ωραία θέα, αλλά και επειδή οι κάτοικοι συνηθίζουν να γεμίζουν τα καφενεία και τα παιδιά να παίζουν στην μεγάλη πλατεία. Μετά από τόσα χιλιόμετρα ερημικών διαδρομών είναι βέβαιο ότι οι φωνές των παιδιών και ένας καφές ή τσίπουρο θα σας συνεφέρουν.

Ακριβώς στην πλατεία δεξιά, φεύγει ο τελευταίος χωματόδρομος που παρακάμπτει τον συνοικισμό Πλάτανος και οδηγεί μέσα από μια σύντομη διαδρομή τριών χλμ στον ασφαλτοστρωμένο δρόμο προς Βράχα με τις χιονισμένες – τον χειμώνα – πλαγιές της σε υψόμετρο 900 μ και 170 φιλόξενους κατοίκους. Είναι ένα πολύ ωραίο και ζωντανό χωριό, που διατηρεί καλά τον αυθεντικό χαρακτήρα του με την πανέμορφη εκκλησία του Αγίου Νικολάου, τα παλιά πέτρινα σπίτια, και το θαυμάσιο ιστορικό μοναστήρι του Σωτήρα που χρονολογείτε στα 1660. 

Το χωριό περιβάλλεται από θαυμάσια δάση, δεκάδες ρέματα, ωραίους δασικούς δρόμους (προς Χόχλια, Πετράλωνα ή Φουρνά) και μπορείτε να στήσετε την σκηνή σας ή στο παρακείμενο δάσος ή στο παλιό εκκλησάκι της Αγ. Παρασκευής. Κανονίστε την διανυκτέρευσή σας εδώ και δεν θα χάσετε. Αν παρ’ όλα αυτά ο χρόνος σας πιέζει αναζητήστε τον επίτροπο του Αγ. Νικολάου Ευάγγελο Ράντη που έχει και τα κλειδιά του μοναστηριού. Αυτή την επίσκεψη δεν πρέπει να την χάσετε. Από όλο το μοναστηριακό συγκρότημα σώζεται, ο Ι. Ναός της Μεταμόρφωσης του Σωτήρα, που  χτίστηκε στα ερείπια του παλιού το 1745, οι εκπληκτικές τοιχογραφίες του 1758, και οι αξιόλογες εικόνες του τέμπλου. Πλούσια άλλοτε σε ζωή και πνευματική κίνηση, τα μοναστήρια εδώ στις εσχατιές της Ευρυτάνικης γης, αποτέλεσαν τον πόλο συσπείρωσης των κοινωνιών της περιοχής. 

Πολλά από αυτά τα θαυμάσια κτίσματα στέκουν αδιάψευστοι μάρτυρες της θρησκευτικής ζωής των Αγράφων. Από τον πλούτο τους σε χειρόγραφα, βιβλία, και Ιερά κειμήλια, διασώθηκαν ελάχιστα πράγματα, διασκορπισμένα σε βιβλιοθήκες και μουσεία παντού στην Ευρυτανία εκτός των περιοχών που βρέθηκαν ελλείψει μουσείου. Το επιβλητικό πετρόχτιστο μοναστήρι στην άκρη σχεδόν του χωριού, στέκει περήφανο αφού υπήρξε ένα από τα σημαντικά κρησφύγετα των κλεφταρματωλών και του Καραϊσκάκη, που στις 16 Μαίου του 1924 στην θέση ‘’Κούκια’’ έδωσε σκληρή μάχη με τους Τούρκους. 

Στο απόκρημνο ανάγλυφο των βουνών υπάρχουν ελάχιστες ομαλές ορεινές κοιλάδες. Στην αγκαλιά αυτού του καθαρά Ευρυτάνικου τοπίου, διασχίστε μία από αυτές, και σε 13 χλμ από την Βράχα θα φτάσετε στο τέλος της,  που είναι κτισμένο το κεφαλοχώρι του Φουρνά, σε υψ 820 μ και περίπου 800 κατοίκους, δεύτερος σε μέγεθος δήμος της Ευρυτανίας. Στην πλατεία της κωμόπολης υπάρχουν καφενεία και ταβερνάκια για ξεκούραση και ωραία θέα προς το ποτάμι και το απέναντι λόφο που διακρίνεται ο Ι. Ναός Ζωοδόχου Πηγής, κτισμένος στην ίδια θέση που ήταν το παλιό ιστορικό Μοναστήρι του Φουρνά. Στην ιστορική πλατεία που βρίσκεστε δολοφονήθηκε το Πάσχα του 1815 ο αδελφός του Κατσαντώνη, Κώστας Λεπενιώτης. Για να πάτε στο μοναστήρι πρέπει να κατεβείτε στο ποτάμι απ’ όπου θα περάσετε απέναντι στον χωματόδρομο. Μόλις όμως βρεθείτε στο ποτάμι, ακολουθείστε αριστερά σας το μικρό μονοπάτι και θα βρεθείτε στο παλιό πέτρινο παραδοσιακό γεφύρι του Φουρνά. Ένα δεύτερο, είναι κάτω από την πλατεία στην ίδια βόρεια κατεύθυνση που βλέπετε το μοναστήρι, στον στενό τσιμεντόδρομο. Αν τον ακολουθήσετε ως το τέλος βγαίνετε σε ένα λιλιπούτειο πέτρινο παραδοσιακό γεφύρι που έχει δεχθεί ‘’περιποίηση’’ (εργασίες στήριξης) με τσιμέντο. 

Το Καρπενήσι από εδώ απέχει 38 χλμ από την διαδρομή Φουρνά, Παλιόκαστρο, Αγ. Γεώργιος και μπορείτε να πάτε σύντομα αφού συνδέεται με άσφαλτο. Αν όμως θέλετε να επιστρέψετε στην Καρδίτσα ή στην λίμνη Πλαστήρα είναι προτιμότερο να γυρίσετε από την ίδια διαδρομή και στο μικρό χωριουδάκι Μαυρόλογγο, να ακολουθήσετε την μικρή πινακίδα προς Μολόχα. 

Η Μολόχα κτίσθηκε μετά την επανάσταση του 1821 από τους κατοίκους των γειτονικών χωριών Πετρίλου και Απιδιάς για να ζουν σε ελεύθερη περιοχή. Το μικρό χωριουδάκι έχει ένα πανέμορφο πετρόχτιστο σχολείο, και  μια προσεγμένη λαογραφική συλλογή. Αν σταθείτε τυχεροί και βρείτε κάποιον κάτοικο μπορεί και να την δείτε.  Μετά από δεκάξι χλμ ερημικού χωματόδρομου με φοβερά περάσματα φτάνετε στην Απιδιά (Παλιαπιδιά), παλιό κεφαλοχώρι της περιοχής στην περίοδο 1600 – 1750. Δείτε την εκκλησία της ζωοδόχου πηγής με το καταπληκτικό ξυλόγλυπτο τέμπλο της και έξω από το χωριό το πανέμορφο πέτρινο παραδοσιακό γεφύρι της που εξυπηρετούσε την επικοινωνία Καρδίτσας – Καρπενησίου μέσω Μολόχας. 

Τελευταία στάση στην Δαφνοσπηλιά (Βελέσι) λίγο πριν τον οικισμό αριστερά, που διατηρείται σε καλή κατάσταση το επίσης πέτρινο παραδοσιακό γεφύρι της κτισμένο επί τουρκοκρατίας και ένα από τα λίγα που έχει κριθεί διατηρητέο. Η Δαφνοσπηλιά πέρασε στην ιστορία με την παλιά της ονομασία, όταν τριακόσιοι Θεσσαλοί με αρχηγό τον Φρουσκλιά αντιστάθηκαν επί 24 ώρες, κατά τριών χιλιάδων τούρκων, στην διάρκεια της εξέγερσης του Απριλίου 1854. Δυστυχώς, τότε οι μεγάλες δυνάμεις ήταν αντίθετες στην εξέγερση αυτή και υποχρέωσαν την Ελλάδα να αποσύρει τα στρατεύματά της από την Θεσσαλία.

Το νότιο μέρος του νομού Καρδίτσας στα σύνορα με την Ευρυτανία - αλλά και όσο εισχωρούμε βαθιά στα Ανατολικά Άγραφα - παραμένει ακόμη ένα πολύτιμο για όλους καταφύγιο. Σε αυτό το τμήμα της χώρας μας ζουν και εμφανίζονται σποραδικά μεγάλα θηλαστικά, ζαρκάδια, αγριογούρουνα, και πολλά μικρότερα. Η αρκούδα και ο λύκος εδώ, φτάνουν στο νοτιότερο σημείο εξάπλωσής τους όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και στην βαλκανική. Παρθένος τόπος ιδανικός για να χαράξει ο καθένας τις δικές του ιδανικές μαγικές διαδρομές.

Προετοιμασθείτε για αυτήν, δώστε τον ανάλογο χρόνο στον εαυτό σας, χαράξτε, και ταξιδέψτε τις τώρα, που ακόμη μπορείτε να διακρίνετε την Ελλάδα που φεύγει οριστικά και αντικαθίσταται τμηματικά από ‘’Θέρετρα’’ και  ‘’ανόρθωση’’ ή ‘’αναβάθμιση’’ και ‘’τουριστικούς προορισμούς’’. 

Σημειώσεις:

⁽¹⁾  Μοναστήρια: Οι ταραχώδεις εποχές από την επανάσταση του 1821 σε συνδυασμό με την άγνοια των πρώτων μετά την απελευθέρωση κυβερνήσεων, με αποκορύφωμα τον δεύτερο Π. Π. και τον εμφύλιο, είχαν σαν αποτέλεσμα να χαθεί ένα μεγάλο μέρος της κληρονομιάς των μοναστηριών ενώ τα ίδια να περιέλθουν σε μαρασμό. Μία επί τροχάδην αναδρομή μας θυμίζει ότι από το 1829 ο Ιωάννης Καποδίστριας μιλάει ‘’περί της αγαθής διαθέσεως των εισοδημάτων των μοναστηριών υπέρ των εκκλησιών και των σχολείων’’.

Το 1833 με βασιλικό διάταγμα, διαλύονται 412 από τα 545 ανδρικά μοναστήρια και η περιουσία τους διατίθεται υπέρ των εκκλησιών και σχολείων.

Το 1952 η κυβέρνηση Πλαστήρα προσπαθεί μήνες να πετύχει την συγκατάθεση της εκκλησίας για να παραχωρήσει μέρος της ακίνητης περιουσίας της. Τελικά περισσότερα από 600.000 στρέμματα βοσκοτόπων και 150.000 στρέμματα αγροτικών καλλιεργειών παραχωρήθηκαν. Τότε σε αντάλλαγμα δόθηκαν μεγάλες εκτάσεις ( οικόπεδα ) στην Αττική.

Το 1985 κατατέθηκε από τον υπουργό παιδείας Απόστολο Κακλαμάνη το νομοσχέδιο περί ‘’ρυθμίσεως θεμάτων μοναστηριακής περιουσίας’’, χωρίς αποτέλεσμα.

Μονομερώς πλέον η κυβέρνηση το 1987 με υπουργό τον αείμνηστο Αντώνη Τρίτση ψηφίζει τον νόμο 1700 ( νόμος Τρίτση από τότε ) χωρίς όμως άμεσο αποτέλεσμα μια που με συνεχή συλλαλητήρια & συγκεντρώσεις ο νόμος ‘’πάγωσε’’.

Μετά από ένα χρόνο Εκκλησία & Πολιτεία έρχονται σε συμβιβασμό με αποτέλεσμα η πρώτη να διατηρήσει το μεγαλύτερο μέρος της εναπομένουσας περιουσίας της: 149 μονές προσχώρησαν στην σύμβαση του 1988, που κυρώθηκε με το νόμο 1811, κρατώντας ανάλογη περιουσία α) με τους μοναχούς που διέθεταν και β) την προσκυνηματική σημασία της μονής. Η υπόλοιπη περιουσία τους έπρεπε να περιέλθει στο δημόσιο εφ’ όσον δεν υπήρχαν τίτλοι ιδιοκτησίας. Κάτι τέτοιο όμως δεν συνέβη ποτέ αφού δεν συγκροτήθηκαν σε σώμα ανάλογες επιτροπές που πρόβλεπε ο νόμος.

Το Ευρωπαϊκό δικαστήριο ανθρωπίνων Δικαιωμάτων δικαίωσε το 1995 τους μοναχούς πέντε μονών που πρόσβαλαν τον νόμο της κυβέρνησης Παπανδρέου. Οι μοναχοί κέρδισαν την δίκη αφού το δικαστήριο έκρινε ότι τα δικαιώματα τους παραβιάσθηκαν δίνοντας στην Ελληνική κυβέρνηση προθεσμία μέχρι το τέλος του χρόνου για να τους αποζημιώσει ή να τους δώσει πίσω την κτηματική τους περιουσία.

⁽²⁾  Στον ιστορικό παλιό οικισμό διατηρούνται σε καλή κατάσταση τρία ναίδρια βασιλικού ρυθμού, Ο Προφήτης Ηλίας, η Κοίμηση Θεοτόκου και η Αγία Παρασκευή.

⁽³⁾  Άγιος Νικόλαος ο Νέος)Στην τοποθεσία Ξαμπελιά της Κορίτσας, υπήρχε παλιό μοναστήρι που ήταν αφιερωμένο στην Κοίμηση Θεοτόκου. Ήταν Σταυροπηγιακό και κτίσθηκε 1335 – 1341 μ.Χ. επί Αυτοκράτορος Ανδρόνικου του Γ’ του Παλαιολόγου. Ο ναός του μοναστηριού ήταν καταστόλιστος από ξυλόγλυπτα, ψηφιδωτά, και ζωγραφική απαράμιλλη. Στο μοναστήρι μόναζαν κορίτσια. Από αυτά πήρε και το όνομά του Κορίτσα. Εδώ φυλάσσονταν σε αργυρή θήκη, το χέρι του Ζωγράφου και Ευαγγελιστή Λουκά. Σε έκθεση του Αρχιερατικού επίτροπου του δήμου Κτημενίων Ευρυτανίας Κωνσταντίνου Βασιλάκη, αναφέρεται ότι το μοναστήρι του Αγίου Νικολάου του Νέου, κτίσθηκε το 1905, πάνω σε ερείπια παλιού μοναστηριού, κατέρρευσε από βόμβα το 1947 και ξανακτίσθηκε εκ νέου.

ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

Ιδέα & υλοποίηση μορφής: Άγγελος Σινάνης

ΔΙΑΜΟΝΗ: Πάνω  στα  Άγραφα ο ξενώνας  Καστανιάς 0441 94155, 94855 & σχεδόν  στα  1100  μέτρα  στην  κορυφή  του  λόφου  στο χωριό Νεοχώρι υπάρχει  ο ξενώνας ‘’το Αγνάντι’’ 0441 93190 - 1, 93063. Info για την περιοχή Καρδίτσας: Αναπτυξιακή Καρδίτσας 0441 26345, 42363, e - mail: Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.  Info για την περιοχή Ευρυτανίας: ‘’Ευρυτανία Α.Ε.’’ 0237 23200 - 2, Fax 0234 25403, δίνει πληροφορίες για αγροτουριστικά καταλύματα (αγροτόσπιτα που έχουν δωμάτια και δυνατότητα φιλοξενίας σε συμβολικές τιμές).

ΚΑΜΠΙΝΓΚ: Μπορείτε  να  στήσετε  την  σκηνή  σας  μέσα  στο  δάσος, στο ξωκλήσι του Κοσμά του Αιτωλού μετά τον Αμάραντο, στο ποταμάκι κάτω από τον Μαυρόλογγο, επίσης στο δάσος (σπίτι του διαβάτη), και στην Αγία Παρασκευή στην Βράχα. Προσέξτε όμως φεύγοντας, μην αφήσετε σκουπίδια.

ΦΑΓΗΤΟ: Αρκετές ταβέρνες - καφενεία σε όλα τα χωριά (Αμάραντος, Κλειστός, Φουρνά) και τον χειμώνα,  Βράχα : 0237 51487 Αναγνώστου Κωνσταντίνος.

ΑΧΡΕΙΑΣΤΑ: Α’ Βοήθειες : 0441 40811 (Καρδίτσα), 0237 51219 (Φουρνά) Αστυνομία : 0441 31203 (Μουζάκι), 0237 51222 (Φουρνά) Συνεργεία - Βουλκανιζατέρ: Moto Mexis 0445 43091 Μουζάκι, Νικόπουλος Χρήστος - Νικολάου Στράτου 3, 0237 22052 - 22352 Καρπενήσι.

ΠΡΟΣΒΑΣΗ: Από Αθήνα η διαδρομή Ε – 75 προς Λαμία, και μετά  Ε - 65 προς Δομοκό,  Καρδίτσα  σύνολο 303 χλμ (τρεις ώρες) ή Μακρακώμη,  Ρεντίνα,  Ανάβρα,  Καλλίθηρο  (απλή  ασφάλτινη  διαδρομή  του  Ακρόπολις)  τέσσερις  ώρες. Απο Θεσσαλονίκη Ε – 75 προς Λάρισα, και μετά Ε – 92 προς Καρδίτσα σύνολο 273 χλμ, ή  από  παράκαμψη  έξω  από  τη  Λάρισα  δεξιά 60 km  για  Καρδίτσα. Από Καρδίτσα έως Βράχα 56 χλμ ανάλογα όμως την διαδρομή που θα διαλέξετε ή που θα προκύψει αφού αυτές οι διαδρομές στερούνται σήμανσης.

ΒΕΝΖΙΝΑΔΙΚΑ: Καρδίτσα & Καρπενήσι όλες οι εταιρίες. Καλλίθηρο: BP, Πριν τη Ραχούλα ELIN OIL, και στον Άγιο Γεώργιο (Ε.Ο. Λαμίας – Καρπενησίου).

ΧΑΡΤΕΣ: Ο καλύτερος για την περιοχή Αγράφων είναι των εκδόσεων ΑΝΑΒΑΣΗ σε κλίμακα 1: 50.000. Θα τον βρείτε Δραγούμη 34 / Αθήνα, 01 7293541 η θα τον λάβετε σπίτι σας με αντικαταβολή από ‘’το λίκνο’’: 0434 71826. Πώληση και στα βιβλιοπωλεία.

ΛΕΣΧΕΣ ΜΟΤΟΣΥΚΛΕΤΑΣ: Στην περιοχή δεν έχει δραστηριοποιηθεί κάποια λέσχη. Πληροφορίες όμως για το ταξίδι σας  βρίσκετε στους ΕΛΛΗΝΕΣ ΠΕΡΙΗΓΗΤΕΣ - Σύλλογος Μοτοσικλετιστών - Ελάτη Τρικάλων 0434 71826.

Περισσότερες πληροφορίες για τα Ανατολικά Άγραφα / Αμάραντος – Μολόχα – Βράχα αντλήστε από την ενδεικτική Βιβλιογραφία – Αρθρογραφία: 

Απόστολου Σαμαρόπουλου / Οδηγός του νομού Καρδίτσας / Περιφερειακές εκδόσεις ‘’Έλλα’’ 1992.
Θεσσαλία / Νικολάου Γεωργιάδου / Έλλα / Λάρισα 1995.
Νομός Καρδίτσας / Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Καρδίτσας.
Άγραφα / Χρήστος Μιλτ. Μηλίτση / Καρδίτσα 1997.
Χάρτης Ευρυτανίας – Λ. Πλαστήρα / ΑΝΑΒΑΣΗ / Αθήνα 1997.
Άγραφα / Ένωση Αγραφιώτικων Χωριών / Καρδίτσα 1999.