ΝΗΣΟΣ ΚΥΠΡΟΣ (4429 λέξεις)

Κείμενο - Διαφάνειες: Άγγελος Σινάνης e – mail: Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.

© Ιανουάριος 2001

Αν τύχαινε να βρεθείτε τον Μάρτιο του 1996 στην Βουλή των Ελλήνων, και αντικρίζατε από κοντά την έκθεση ‘’Κύπρος 9000 χρόνια πολιτισμού’’ θα σας φαινόταν παράξενη η διαχρονικότητα και οι διαφορετικές φάσεις πολιτισμού της μεγαλονήσου, από τους προϊστορικούς χρόνους έως τη μεταβυζαντινή εποχή. 

Ακόμη, τα δείγματα της περίφημης Κυπριακής λαϊκής τέχνης που καθορίζεται από δύο κύρια χαρακτηριστικά. Την τοπική παράδοση που είναι έντονα συνδεδεμένη με το ελληνικό στοιχείο, και τις επιδράσεις της Ανατολής, με την οποία η Κύπρος διατηρεί αδιάκοπες σχέσεις, αφού απέχει 75 χλμ από τα Τουρκικά – (παλιά Μικρασιατικά) παράλια, και 105 χλμ από την Συρία. Κύπρος, η εσχατιά του Ελληνισμού αλλά και της Ευρώπης στην Ανατολή, ήταν γνωστή από την αρχαιότητα ως το πράσινο νησί της Μεσογείου. Ο Έλληνας γεωγράφος της αρχαιότητας Στράβων, αναφέρει ότι ολόκληρη η Κύπρος σκεπαζόταν με δάση. Σήμερα δυστυχώς καλύπτεται το 19% της επιφάνειάς της. 

Το νησί της Αφροδίτης με το θερμό μεσογειακό της κλίμα, και το γεμάτο αντιθέσεις θαυμάσιο φυσικό περιβάλλον την κάνουν ιδεώδη τόπο για εκδρομές και περιήγηση με μοτοσυκλέτα. Το γεγονός ότι σε πάρα πολλά σημεία του νησιού επιτρέπεται το ελεύθερο κάμπινγκ, προδιαθέτει και την οικονομική πλευρά της περιήγησης. Όλες οι διαδρομές ξεκινούν από την πρωτεύουσα – εδώ και χίλια χρόνια - Λευκωσία, με τα διατηρημένα Μεσαιωνικά τείχη του 16^ου Αι. από τα ωραιότερα στολίδια της, που χωρίζουν την παλιά, από την σύγχρονη πόλη, με περίμετρο τρία μίλια, έντεκα προμαχώνες σε σχήμα καρδιάς, και τρεις επιβλητικές πύλες. Η πύλη της Αμμοχώστου δεν είναι μόνο η ωραιότερη και η μεγαλύτερη, αλλά είναι και το κέντρο πολιτιστικών εκδηλώσεων που φιλοξενούνται στο εντυπωσιακό εσωτερικό της. Γύρω από τα τείχη η τάφρος που υπήρχε, έχει μετατραπεί σε μια πανέμορφη ζώνη με ανθισμένους κήπους. 

Η παλιά πόλη διατηρεί όλη την μεγαλοπρέπεια του παρελθόντος και σημαντικά ιστορικά μνημεία. Όλη η κίνηση συγκεντρώνεται γύρω από το εμπορικό κέντρο στην Πλατεία Ελευθερίας για όλα τα καταναλωτικά βίτσια. Από εδώ μπορείτε να οργανώσετε εκδρομές στις ομορφότερες γωνιές του νησιού. Εκεί υπάρχουν το Δημαρχείο, η Βιβλιοθήκη, ένας θαυμάσιος κήπος, πολλά μουσεία, ανεκτίμητες συλλογές τέχνης, και ενθυμήματα του απελευθερωτικού αγώνα των Κυπρίων τα έτη 1955 – 1959. Επισκεφθείτε την ‘’Λαϊκή γειτονιά’’, μια αναπαράσταση της παλιάς Λευκωσίας, με παραδοσιακά σπίτια και αυθεντικά ταβερνάκια. Το βιοτικό επίπεδο των Κυπρίων είναι από τα υψηλότερα στην Ευρώπη πράγμα που σημαίνει ότι τα πάντα λειτουργούν στην εντέλεια. Η βρετανική επίδραση και εδώ, όπως σε όλο το νησί, είναι εμφανής σε κάθε πτυχή της καθημερινής ζωής, αφού η Κύπρος έμεινε κάτω από Αγγλική κυριαρχία σχεδόν έναν αιώνα (1878 – 1960). Όχι μόνο στην παροχή υπηρεσιών αλλά και στην οδήγηση (που για μας είναι ανάποδα), και στην πληροφορία που παρουσιάζεται δίγλωσση παντού – Ελληνικά – Αγγλικά. 

Προχωρώντας προς την ‘’πράσινη γραμμή’’ που χαράχτηκε από τους Άγγλους το 1963, για να διαχωρίσει τους Έλληνες από τους Τούρκους κάτω από τον φόβο της πρώτης απειλής για εισβολή (ακολούθησαν και άλλες αργότερα), μέσω της οδού Λήδρας, θα συναντήσετε την Φανερωμένη, η οποία χτίσθηκε το 1872 από τα υλικά του παλιού κάστρου. Μέσα στο ναό φυλάσσονται τα λείψανα του αρχιεπισκόπου Κυπριανού και των επισκόπων της Λευκωσίας που εκτελέστηκαν από τους Τούρκους τον Ιούλιο του 1821. Προσεγγίζοντας το Ελληνικό φυλάκιο ρίχνετε ασυναίσθητα κλεφτές ματιές στους ‘’απέναντι’’ για να διαπιστώσετε σε λίγη ώρα την πικρή αλήθεια. Δυστυχώς η ‘’Ευρώπη δίχως σύνορα’’ σταματά στα συρματοπλέγματα της οδού Λήδρας, και στο Λήδρα Palace.  Μετά την πτώση του τείχους του Βερολίνου η Λευκωσία είναι η μόνη πόλη στον κόσμο, χωρισμένη στα δύο. Χρειάζεται να επιστρατευτεί όλη η υποκρισία του Δυτικού κόσμου και των διεθνών οργανισμών για να γιορτάσουν την πτώση του τείχους, δήθεν, σαν γεγονός ελευθερίας και δημοκρατίας, ενώ ταυτόχρονα και για Εικοσιεπτά χρόνια ανέχονται την ξένη κατοχή στην καρδιά μιας αρχαίας ευρωπαϊκής πόλης. Της Λευκωσίας. 

Στο ελεύθερο τμήμα της επαρχίας Αμμοχώστου βρίσκονται τα μεγάλα παραθεριστικά κέντρα της Αγίας Νάπας, του Παραλιμνίου και του Πρωταρά, τα Κοκκινοχώρια των ντόπιων. Το Παραλίμνι μαζί με την Δερύνεια έγινε ευρύτερα γνωστό στους Ελλαδίτες, από την τρίτη και μεγαλύτερη αντικατοχική πορεία του ’96, με τις γνωστές σε όλο τον κόσμο πλέον δολοφονίες, των Κυπρίων Τάσου Ισαάκ και Σολομώντα Σολωμού. Δεν είναι ξεχασμένα, όμως εδώ ο τόπος έχει ειδυλλιακά μέρη με πανέμορφες αμμουδερές παραλίες, το μεσαιωνικό μοναστήρι στο κέντρο της Αγίας Νάπας, βυζαντινά εκκλησάκια, και την υπέροχη θέα της ‘’Κοιλάδας των ανεμόμυλων’’, που εκατοντάδες περιστρεφόμενες λάμες αντλούν νερό για το πότισμα των χωραφιών. Σε όποιο ύψωμα και να πάτε θα δείτε απέναντι την Αμμόχωστο με το ελληνικότατο όνομα (πόλη χωμένη στην άμμο) ‘’διάδοχο της μεγαλώνυμης Κυπρίας Σαλαμίνας’’ που καταστράφηκε από σεισμό το 4^ο αι. 

Η Σαλαμίνα ξανακτίστηκε από τον αυτοκράτορα του Βυζαντίου Κωνστάντιο Β’ και συνέχισε με το όνομα Κωνσταντία τη ζωή της ως τον 7^ο Αι. Η πραγματική ανάπτυξη της πόλης έρχεται το 1291 όταν πλημμύρισε από χριστιανούς πρόσφυγες από την Ακρα. Εκείνη την εποχή η Αμμόχωστος θεωρείται μια από τις πλουσιότερες πόλεις στον κόσμο. Η παράδοση αναφέρει ότι είχε 365 εκκλησίες και για διακόσια χρόνια ήταν το σπουδαιότερο κέντρο διαμετακομιστικού εμπορίου σε Ανατολή και Δύση. Από τις παλιότερες ελληνικές εκκλησίες, που βρίσκονται στην περιτειχισμένη πόλη, ο Άγιος Γεώργιος των Ελλήνων, και ο ναός των Αποστόλων Πέτρου και Παύλου. Ονομαστός είναι και ο Αϊ Γιώργης ο Ξορινός που λειτουργούσε ακόμα λίγα χρόνια πριν την εισβολή. Η πνευματικότητα της πόλης σημαδεύεται από το γεγονός ότι έζησε σε αυτήν και δημιούργησε το έργο του, ο ζωγράφος Γ. Πολ. Γεωργίου, ενώ έμεινε εδώ ο Γιώργος Σεφέρης και ο Οδυσσέας Ελύτης. Η κυπριακή αυτή εμπειρία έδωσε στον Σεφέρη το σημαντικότατο έργο ‘’….Κύπρον, ου μ’ εθέσπισεν…’’  Ο ‘’Αττίλας 2’’, που έσπειρε την καταστροφή τον Αύγουστο του 1974, φυλάει σήμερα μια πόλη – φάντασμα που περιμένει να δεχτεί τους φυσικούς κατοίκους της.

Το Τρόοδος: αποτελείται από ένα σύμπλεγμα βουνοκορφών που Δυτικά φτάνουν στην επαρχία Πάφου και ανατολικά εκτείνονται ως το Σταυροβούνι της επαρχίας Λάρνακας. Από εδώ πηγάζουν όλα τα αξιόλογα ποτάμια του νησιού που η σημασία τους στην υδάτινη οικονομία του είναι τεράστια. Το Τρόοδος μπορεί να το γνωρίσετε είτε οδηγώντας στο πυκνό οδικό δίκτυο, είτε πεζοπορώντας στα συντηρημένα και άριστα σημαδεμένα του μονοπάτια. Μέχρι τα 1500 μ υψόμετρο το τοπίο είναι γεμάτο άγρια πεύκα, και πιο ψηλά ο ‘’Μαυρόπευκος’’, η ‘’λατζία’’ (είδος βελανιδιάς), κυπαρίσσια, λεύκες, κέδρα και πλατάνια. 

Καλά αξιοποιημένα τα λίγα κυπριακά δάση, προστατεύονται αυστηρά και δεν κινδυνεύουν όπως αυτά της Ελλάδας. Το κτηματολόγιο υπάρχει ήδη από τα χρόνια των Άγγλων και οι εμπρησμοί για οικοπεδοποίηση είναι απλά αδιανόητοι. Τα γραφικά χωριά, τα ιστορικά μοναστήρια, τα λημέρια των αγωνιστών, και οι φιλόξενοι άνθρωποι που ζουν εδώ, συνθέτουν την μοναδικότητα της ορεινής Κύπρου. Γνωρίζοντας το Τρόοδος θα διαπιστώσετε ότι δεν είναι τυχαίο που η κορυφή του λέγεται Όλυμπος. Ούτε είναι τυχαίο που η κορυφή του Ολύμπου στην Ελλάδα, τότε στα χρόνια των θρύλων και των μύθων ήταν κατοικία των θεών. Εδώ οι αναχωρητές αυτού του κόσμου έψαξαν και βρήκαν τη λύτρωση από τα πάθη του κόσμου. Μάρτυρές τους στέκουν στις μέρες μας τα θαυμάσια μοναστήρια του Μαχαιρά, του Κύκκου (Σταυροπηγιακή Μονή της Παναγίας), ένα πλούσιο μοναστήρι με βυζαντινή μεγαλοπρέπεια κτισμένο στα 1200 μ υψόμετρο, και το μνημείο – μνήμα του Μακάριου. 

Η Τροοδίτισσα, χαμένη μέσα στην βλάστηση και την θεϊκή ηρεμία, Χρυσορογιάτισσα, Άγιος Νεόφυτος, δεκάδες ξωκλήσια ανάμεσά τους, μαρτυρούν την ευλάβεια και το θείο κάλεσμα του Τροόδους. Κακοπετριά, Πλάτρες που ύμνησε ο Σεφέρης, Πεδουλάς, και Πρόδρομος, για καλοκαιρινή ήσυχη ζωή, Κρασοχώρια με το Όμοδος και το μοναστήρι του Τιμίου Σταυρού, τα ξακουσμένα Λεύκαρα, με το γνωστό πλέον φεστιβάλ του Αυγούστου κυρίως όμως, με τα διάσημα χειροποίητα παραδοσιακά Λευκαρίτικα κεντήματα, περιζήτητα τόσο στην Κυπριακή όσο και στην διεθνή αγορά. Στο χωριό όπως και στην Σκαρίνου τα κεντήματα αναπτύχθηκαν από τα χρόνια της Ενετοκρατίας. Είναι απεριόριστος ο πλούτος και η ποικιλία των σχεδίων, όπως μεγάλος είναι και ο αριθμός των ονομάτων που δίνουν οι κεντήτριες στα δημιουργήματα τους. ‘’Ποταμοί’’, ‘’Μηλούθκια’’, ‘’Φοινικωτά’’, ‘’Καρέ’’ είναι μερικά από αυτά. Ιδιαίτερα η Σκαρίνου δημιούργησε ένα δικό της σχέδιο το ‘’Καρούλι Σκαρινιώτικο’’ που είναι τυπωμένο στα χαρτονομίσματα της μίας λίρας, δείγμα της εξαίρετης αυτής τέχνης. 

Ανάμεσα από Κακοπετριά και το χωριό Τρόοδος υπάρχουν ειδικά διαμορφωμένοι χώροι για κατασκήνωση με μεγαλύτερο αυτόν του χωριού Τρόοδος, που φιλοξενεί μέχρι δύο χιλιάδες άτομα. Φροντίστε να μην συμπίπτει η παραμονή σας εδώ με την εορτή της Παναγίας τον δεκαπενταύγουστο γιατί γίνεται πανικός. Όχι ότι θα περάσετε άσχημα, αλλά θα έχει πολυκοσμία αφού αυτές τις μέρες ανεβαίνει εδώ όλη η Κύπρος, με σκηνές, σούβλες και ζιβανίες. Στο Τρόοδος υπάρχει ταχυδρομείο, Youth Hostel, καταφύγιο, και ορειβατικά μονοπάτια με σήμανση. Από εκεί ο δρόμος συνεχίζει προς Πρόδρομο (11 χλμ) και καταλήγει στην Μονή Παναγίας του Κύκκου και τον πανέμορφο Πεδουλά (45χλμ). Στον Πρόδρομο ένας σωστός αγροτικός δρόμος οδηγεί στις Κάτω και στις Άνω Πλάτρες. Όμορφα ανεπτυγμένα χωριά, με μνήμες του ποιητή Γιώργου Σεφέρη που από το 1953 ως το 1956 και ενώ ήταν τοποθετημένος ως πρεσβευτής στην Βηρυτό ταξίδεψε με την γυναίκα του Μαρώ πολλές φορές στο νησί βρίσκοντας ότι: ‘’η Κύπρος είναι ένας τόπος όπου το θαύμα λειτουργεί ακόμη ’’, εννοώντας βέβαια, ότι δεν έχει υποστεί τριβή και φθορά. Στις Άνω Πλάτρες έγραψε τον γνωστό στίχο ‘’τ’ αηδόνια δεν σ’ αφήνουνε να κοιμηθείς στις Πλάτρες’’. 

Στον Πεδουλά γεμίστε το ντεπόζιτο γιατί είναι το τελευταίο βενζινάδικο στην περιοχή, και αν πάτε στο Σταυρό της Ψόκας (27χλμ) ή στην κοιλάδα των Κέδρων μπορεί να δημιουργηθεί πρόβλημα. Όλα τα χωριά εδώ πάνω είναι γεμάτα καταστήματα ακόμα και τράπεζες. Ούτε διανοούμαι να τα συγκρίνω με τα δικά μας ορεινά ‘’θέρετρα’’ γιατί απλά δεν συγκρίνονται σε τίποτα, κυρίως όμως, στις υποδομές. Βρίσκεις όλα τα αγαθά του θεού λες και είσαι σε μεγάλη πόλη. Αυτό λέγεται ανάπτυξη και σοβαρότητα αν θέλεις να κρατήσεις τον κόσμο στα ορεινά. Δυτικά από το Τρόοδος, στην ορεινή Πάφο, βρίσκεται η περίφημη Κοιλάδα των Κέδρων, μια περιοχή σπάνιας φυσικής ομορφιάς όπου ζει το γνωστό θηλαστικό της Κύπρου Αγρινό, που μοιάζει πολύ με το δικό μας κρι – κρι, που ζει στην Κρήτη. 

Στην Πάφο γεννήθηκε σύμφωνα με την παράδοση, η θεά Αφροδίτη. Στην αρχαιότητα υπήρξε πρωτεύουσα της Κύπρου, ενώ στις μέρες μας είναι μια μικρή γοητευτική πόλη. Δεκάδες θησαυροί ήρθαν στο φως από αρχαιολογικές ανασκαφές. Μεταξύ αυτών, τα περίφημα ψηφιδωτά δάπεδα της οικία του Διονύσου, του Θησέα, και του Αιώνα, που θεωρούνται από τα ωραιότερα της Ανατολικής Μεσογείου, και έφτασαν στις μέρες σχεδόν ανέπαφα, παρά τους δεκάξι αιώνες που έμειναν κάτω από τη γη.Η ιστορία έχει μετατρέψει όλη την Πάφο σε ένα ζωντανό μουσείο που έχει συμπεριληφθεί στον κατάλογο της UNESCO για την Παγκόσμια Πολιτιστική Κληρονομιά. 

Η παραθαλάσσια πόλη έλκει τους επισκέπτες με το Φράγκικο κάστρο της, το λιλιπούτειο ψαράδικο λιμανάκι της, την ‘’πέτρα του ρωμιού’’ ή ‘’βράχο της Αφροδίτης’’ λίγο πριν την πόλη, και τα παραδοσιακά καφενεδάκια, εστιατόρια της παραλίας. Εδώ βρίσκεται το δεύτερο διεθνές αεροδρόμιο του νησιού, και η φυσική είσοδος στην χερσόνησο του Ακάμα μια άγρια, σχεδόν ακατοίκητη περιοχή με εκπληκτικές ακρογιαλιές, τοπία και πανέμορφα μονοπάτια της φύσης, χωρίς αλλοιώσεις από ανθρώπινες παρεμβάσεις. Δείτε στην μικρή φυσική σπηλιά, τη λιμνούλα που αναφέρει η παράδοση σαν ‘’Λουτρό της Αφροδίτης’’ από την συνήθεια που είχε η θεά να λούζεται εδώ.

Οι διαδρομές στο νησί δεν είναι μόνο περιηγητικές για να δείτε και να χαρείτε τον τόπο, είναι και οι ‘’άλλες’’, αυτές που ξυπνούν μνήμες και χαράζουν βαθιά στην ψυχή, τα μηνύματα. Οι δρόμοι της Λευκωσίας θα σας βγάλουν, στις Κεντρικές (πρώην Αγγλικές) φυλακές Λευκωσίας. Πίσω από τους ψηλούς πέτρινους τοίχους είναι ‘’τα φυλακισμένα μνήματα’’ σύμβολα όχι μόνο για την εξεγερμένη κατά της βρετανικής κατοχής Κύπρο, μα και για κάθε λαό, κάθε άνθρωπο που μάχεται για την ανεξαρτησία του. Εκεί μέσα βασιλεύει η σιωπή, τα κελιά των φυλακισμένων, και το δωμάτιο με τις αγχόνες. Μέσα στα λουλούδια κείτονται ο Μιχάλης Καραολής και ο Αντρέας Δημητρίου (οι πρώτοι που απαγχονίστηκαν, στις 10/5/56), ο Ιάκωβος Πατάτσος, ο Αντρέας Ζάκος και ο Χαρίλαος Μιχαήλ (9/8/56), ο Μιχαήλ Κουτσόφτας, ο Στέλιος Μαυρομάτης, ο Αντρέας Παναγίδης (21/9/56), και ο νεώτερος από όλους, ο Ευαγόρας Παλληκαρίδης (14/3/57) Και ακόμα ο Μάρκος Δράκος, που σκοτώθηκε σε ενέδρα (18/1/1957), ο Γρηγόρης Αυξεντίου, που έγινε ολοκαύτωμα στο κρησφύγετο του (3/3/57), ο Στυλιανός Λένας, που πέθανε από τα τραύματά του σε μάχη (28/3/57) και ο Κυριάκος Μάτσης που σκοτώθηκε και αυτός στο κρησφύγετο του (19/11/58). Οι θυσιασμένοι για την ελευθερία ήταν 13, τα μνήματα όμως είναι εννιά γιατί οχτώ απ’ αυτούς, τους έθαψαν μαζί οι Άγγλοι (ανά δύο σε κάθε τάφο) για να εξοικονομήσουν χώρο αφού είχαν προοπτική και για άλλα κατορθώματα, που δεν θα χωρούσαν στο μικρό χώρο.

Λευκωσία – Σταυροβούνι – Πυργά – Ποταμιά: Από την πρωτεύουσα βγαίνουμε στον αυτοκινητόδρομο Α1 με κατεύθυνση τη Λεμεσό. Διανύουμε περίπου 30 χλμ και ακολουθούμε τις πινακίδες Κόρνος. Χρησιμοποιώντας αυτή την έξοδο του Α1 και στην πρώτη διασταύρωση με τον παλιό δρόμο Λευκωσίας – Λεμεσού βλέπουμε την καφέ πινακίδα που μας οδηγεί στο Σταυροβούνι. Όλες οι καφέ πινακίδες στην Κύπρο οδηγούν σε μουσεία, αξιοθέατα, μοναστήρια και αξιόλογες εκκλησίες. Το μοναστήρι του Σταυροβουνίου διακρίνεται από μακριά να στέκει στην κορυφή του βουνού. Ο στενός όλο στροφές δρόμος μας ανεβάζει στα 750 μ. υψόμετρο. 

Εκπληκτική θέα του κάμπου, των μικρών χωριών, της Λάρνακας και του κόλπου της μέχρι εκεί που φτάνει η ματιά, στην θάλασσα. Σε ένα άνυδρο βραχώδες μέρος σαν αυτό, σύμφωνα με την παράδοση, ίδρυσε η Αγία Ελένη, μητέρα του Αγίου Κωνσταντίνου την μονή. Ερχόμενη από τους άγιους τόπους άφησε στο μοναστήρι ένα κομμάτι από Τον Τίμιο Σταυρό. Η αδελφότητα των εκεί μοναχών τηρεί εξ’ ίσου αυστηρούς κανόνες με την αδελφότητα του Αγίου όρους στην Ελλάδα. Στην μονή ισχύει το άβατο για τις γυναίκες ενώ στους άντρες οι επισκέψεις επιτρέπονται κάθε μέρα από τις 12.00 – 14.00. Στις 14 Σεπτεμβρίου ημέρα της υψώσεως του Τίμιου Σταυρού γίνεται εντυπωσιακή τελετή και εορτασμός. Αξίζει να δείτε τις πανέμορφες εικόνες και τις τοιχογραφίες που κοσμούν την μονή. Εντυπωσιακό είναι το ξυλόγλυπτο τέμπλο. Οι φωτογραφίες απαγορεύονται όπως και η λήψη με κάμερα. (όπως στις περισσότερες μονές). 

Στον γυρισμό φτάνοντας στους πρόποδες του βουνού επισκεφθείτε τους εξαιρετικούς αγιογράφους της μονής Αγίας Βαρβάρας, και στη διασταύρωση, ακολουθήστε την πινακίδα που οδηγεί στα Πυργά. Λίγο πριν το χωριό, αντικρίζεται τον Άγιο Αλέξανδρο εκκλησία αφιερωμένη στους 1619 αγνοούμενους κατά την διάρκεια της εισβολής των Τούρκων στο νησί το 1974. Η εκκλησία χτίστηκε το 1995 από το ζεύγος Οικονόμου Χριστοφόρου και Ελένης Παπαχριστοφόρου και είναι αφιέρωμα στον γιο τους Αλέξανδρο και στους υπόλοιπους 1618 αγνοούμενους. Υπάρχουν αδιάσειστα στοιχεία ότι συνελήφθησαν από τα στρατεύματα του Αττίλα και οδηγήθηκαν σε φυλακές στην Τουρκία και στα κατεχόμενα. Αν εξαιρέσουμε τις δηλώσεις Ντενκτάς (που αποσύρθηκαν ως αναληθείς μετά την διεθνή κατακραυγή) ότι ‘’εκτελέσθηκαν’’ η τούρκικη πλευρά δεν έδωσε ως σήμερα κανένα συγκεκριμένο στοιχείο για την τύχη τους. Μέσα στην εκκλησία εντυπωσιάζει ο λιτός διάκοσμος και η βαρύτητα που έχει δοθεί στο τέμπλο, που είναι διακοσμημένο από τις φωτογραφίες των Ελλήνων και Κυπρίων που αγνοούνται. 

Η Ποταμιά είναι ένα μικρό χωριό, που όμως έχει την μοναδικότητα να κατοικείτε από ελληνοκυπρίους και τουρκοκυπρίους σε μια παράξενη στις μέρες μας συμβίωση. Παράξενη γιατί τόσα που ακούγονται, θα έλεγε κανείς ότι δεν υπάρχει περίπτωση να ξαναζήσουν μαζί. Πριν την εισβολή αυτό ήταν δεδομένο και καθόλου παράξενο, όμως μετά την εισβολή, ήρθε η εντολή του ψευδοκράτους και εγκαταλείφθηκαν οι πατρογονικές εστίες. Ο πρόεδρος της κοινότητας Ποταμιάς εξήγησε όλα αυτά τα άγνωστα στοιχεία που κάνουν το χωριό να ζει και να αναπτύσσεται ανεξάρτητα της καταγωγής του καθενός. Μάλιστα σαν επίρρωση των προαναφερομένων ένας νεαρός μουσουλμάνος μας είπε ότι δεν νοιώθει να τον χωρίζει τίποτα όμως αισθάνεται ότι τους ενώνουν πολλά. 

Στο Λονδίνο υπάρχει μια ολόκληρη περιοχή που Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι δεν χώρισαν ποτέ και, 27 χρόνια μετά την εισβολή του Αττίλα, εξακολουθούν να ζουν στα σπίτια τους, και να δουλεύουν στα μαγαζιά, και τις παντός είδους επιχειρήσεις τους που βρίσκονται πλάι – πλάι. Δεν έχουν σχέση με την ‘’Πράσινη γραμμή’’, όμως τα τριγύρω εμπορικά δρομάκια που έχουν τις ασχολίες τους ονομάζονται ‘’Green Lanes’’.

Λευκωσία – Ταμασσός – Μονή Μαχαιρά – Φικάρδου – Κακοπετριά: Από τον Α9 ή τον Ε- 902 με κατεύθυνση το χωριό Πέρα που καταλήγουν και οι δύο. Οι ενδεικτικές πινακίδες ‘’Πολιτικό’’ και ‘’Ταμασσός’’ μας δείχνουν την διαδρομή. Η Ταμασσός ήταν μια πολύ σημαντική πόλη – Βασίλειο στην αρχαιότητα. Πλούσια σε μεταλλεύματα χαλκού γνώρισε μέρες δόξας και οικονομικής αυτοδυναμίας. Οι ανασκαφές τα τελευταία χρόνια έφεραν στο φως περίφημους βασιλικούς τάφους, και τα διάσημα στην αρχαιότητα εργαστήρια χαλκού. Επίσης οι αρχαιολόγοι εντόπισαν το ιερό της Αφροδίτης – Αστάρτης που αναζητούσαν επίμονα εδώ και χρόνια στον χώρο αυτό. Στον ίδιο δρόμο περνάτε από τους Καπέδες ενώ ο δρόμος αρχίζει να στενεύει, και δεν υπάρχει διαχωριστική λωρίδα. 

Μια πρώτη στάση γίνεται στο μοναστήρι του Άγιου Ονούφριου στα δεξιά σας, που για χρόνια ασκήτευε σε μια σπηλιά. Το 1450 χτίσθηκε το εκκλησάκι και το 1571 καταστράφηκε από τους Τούρκους. Ξανακτίσθηκε εκ’ θεμελίων το 1730 από τον Ηγούμενο Παρθένιο. Το 1818 επιδιορθώθηκε από τον εθνομάρτυρα Αρχιεπίσκοπο Κυπριανό, και τέλος το 1966 ανακαινίσθηκε επί ηγουμένου Διονυσίου για να θυμίζει στον επισκέπτη την δύναμη της χριστιανοσύνης. Στο εκκλησάκι υπάρχουν σπάνιες τοιχογραφίες, ενώ ο γεμάτος δέντρα περίβολος κρατάει σκιά, και η βρύση με το κρύο νερό θα σας ξεκουράσει και θα σας προσφέρει δροσιά, τόσο απαραίτητη στην Κύπρο των υψηλών καλοκαιρινών θερμοκρασιών. 

Σε 41 συνολικά χλμ νοτιοδυτικά της Λευκωσίας θα βρεθείτε σε ένα από τα παλαιότερα και σημαντικότερα μοναστήρια ολόκληρης της Κύπρου. Στην μονή Μαχαιρά. Ιδρύθηκε τον 11^ο Αι. (1148) από δύο μοναχούς μετά την ανεύρεση εικόνας της Παναγίας μέσα σε μια σπηλιά. Η εικόνα αποδίδεται στον Απόστολο Λουκά. Στα χρόνια της Τουρκοκρατίας αποτέλεσε κέντρο παιδείας και γραμμάτων με έντονο εκπαιδευτικό έργο, διαδραματίζοντας σοβαρό κοινωνικό ρόλο αφού τύπωνε βιβλία πριν από το πρώτο κοινό κυπριακό τυπογραφείο. Εδώ μόνασε ο αρχιεπίσκοπος Κυπριανός που εκτελέστηκε από τους Τούρκους με εκατοντάδες άλλους κληρικούς και λαϊκούς τον Ιούλιο του 1821. Μέσα στις σημαντικές δραστηριότητες αυτή την εποχή, είναι η δημιουργία ενός κέντρου επανένταξης πρώην τοξικομανών νέων. Στην Ι. Μονή λειτουργεί βιβλιοπωλείο με ιστορικές εκδόσεις – ντοκουμέντα και όλη την σειρά των βιβλίων του γέροντα Παϊσιου του Αγίου όρους, και πρότυπο μουσείο με μια οργάνωση και ανάδειξη των εκθεμάτων, που δεν έχει να ζηλέψει τίποτα από τα πιο σύγχρονα ευρωπαϊκά. Γιορτάζει κάθε χρόνο στις 15 Αυγούστου ενώ στις 8 Σεπτεμβρίου γίνεται μεγάλο θρησκευτικό πανηγύρι. 

Πολύ κοντά στην μονή (20’ με τα πόδια) υπάρχει το κρησφύγετο που πολέμησε και θυσιάστηκε ο Γρηγόρης Αυξεντίου, ο μεγαλύτερος ήρωας του Κυπριακού Απελευθερωτικού Αγώνα ’55 – ’59. Ο Ανδριάντας του κοσμεί το κρησφύγετο. Μέσα στην μονή υπάρχει πλούσιο φωτογραφικό υλικό εποχής. Η περιπόθητη σύλληψη του Αυξεντίου από τους Άγγλους δεν πραγματοποιήθηκε ποτέ. Στις 3 Μαρτίου του ’57 χίλιοι Βρετανοί πολιόρκησαν το κρησφύγετο που είχε ο Αυξεντίου με τρεις ακόμη συντρόφους του. Οι απώλειες των Άγγλων ήταν πολλές, έτσι μετά από μάχη επτά ωρών και αφού δεν μπόρεσαν να τον κάμψουν έλουσαν το κτίριο με πετρέλαιο και έβαλαν φωτιά. Οι τρεις σύντροφοί του κατόπιν παροτρύνσεως του παραδόθηκαν πριν βάλουν φωτιά. Ο ίδιος έμεινε και πολέμησε μέχρι το τέλος. 

Φεύγοντας από τη μονή και το κρησφύγετο, ακολουθήστε τον ασφαλτόδρομο που βγάζει Λαζανιά και Γούρρι. Στο Γούρρι υπάρχει διασταύρωση που οδηγεί στο χαρακτηρισμένο ‘’αρχαίο μνημείο’’ χωριό Φικάρδου. Πρόσφατα ανακαινισμένο με σπάνια, αξιόλογη αρχιτεκτονική. Τα σπίτια και εξωτερικά, έχουν αξιόλογα έργα ξυλουργικής και ξυλογλυπτικής του 18^ου Αι, θαυμάσιες κεραμοσκεπές και είναι πετρόχτιστα, με τις πέτρες τους προσεκτικά λαξεμένες μια – μια. Αξιόλογα σπίτια όπως του Κατσινιώρου, και του Αχιλλέα Δημήτρη, μέρη των οποίων κατασκευάστηκαν τον 16^ο Αι. έχουν αναστηλωθεί σαν ζωντανό πλέον δείγμα αγροτικής αρχιτεκτονικής.

Τα συγκεκριμένα σπίτια το 1988, βραβεύτηκαν με την διάκριση EUROPA NOSTRA. Στο χωριό υπάρχει ηρώο αφιερωμένο ‘’στους ήρωες της αντίστασης που δολοφονήθηκαν στο πραξικόπημα στον Άγιο Τύχωνα (έξω από την Λεμεσό) στις 16 Ιουλίου 1974. Στην πλατεία δοκιμάστε πεντανόστιμες λιχουδιές στο ταβερνάκι από προϊόντα που παράγονται στο Φικάρδου. Γυρίζοντας πίσω στην διασταύρωση συνεχίστε στον κεντρικό δρόμο με κατεύθυνση Φαρμακά και Παλαιοχώρι. Στο μικρό φράγμα και την λιμνούλα που συναντάτε γίνονται ακόμη και ιχθυοκαλλιέργειες.  Αγρός, Χανδριά, Κυπερούντα, που το μέγεθός της την κάνει να μοιάζει με κωμόπολη. Περιποιημένα τα δωμάτια στα ξενοδοχεία, καλό φαγητό στα ταβερνάκια, πεντανόστιμες μαρμελάδες και γλυκά κουταλιού.

Πολύ κοντά είναι η εκπληκτικά διατηρημένη Κακοπετριά - ένα από τα ομορφότερα ορεινά χωριά – που ξανάφτιαξαν όλα τα παλιά σπίτια όπως ήταν κάποτε, και τώρα ο τόπος σφύζει από ζωή. Παρκάρετε την μοτοσυκλέτα σας σε οποιοδήποτε πάρκινγκ και περπατήστε στα σοκάκια της. Το καταπράσινο περιβάλλον είναι πρόκληση για πεζοπορία τουλάχιστον κατά μήκος του ποταμού, και πάνω από το πέτρινο παραδοσιακό γεφύρι έως τον παλιό νερόμυλο. Τεράστιο κτίσμα των αρχών του αιώνα άλεθε με κινητήρια δύναμη το νερό, όλα τα γεννήματα της περιοχής. Το νερό συνεχίζει να τρέχει άφθονο στην βάση του, αλλά τώρα έχει μετατραπεί η χρήση, σε εστιατόριο, μπαρ, ξενοδοχείο. Ο Ξενώνας Ληνός έχει φτιαχτεί για να μεταφέρει τον επισκέπτη πίσω στον χρόνο. Τα δωμάτιά του πανέμορφα, με ταιριαστή διακόσμηση, και παλιά κρεβάτια, αποτελούν πρόκληση για διαμονή και παραπέρα γνωριμία με τον τόπο. Υπάρχει ένα πανέμορφο μαγαζάκι με πήλινα σκεύη, και με παλιούς χάρτες, γκραβούρες της Κύπρου, Αν τα πήλινα είναι δύσκολο να μεταφερθούν με την Μοτο, δεν θα έλεγα το ίδιο για τις εξαιρετικές γκραβούρες. 

Ορεινά μέρη επί το πλείστον γνώρισα. Θα περίμενε κανείς ότι ‘’έπρεπε’’ οι επισκέψεις να γίνουν σε μεγάλες πόλεις, και τα ομολογουμένως εξυπηρετικά μεγάλα πολυτελή τουριστικά συγκροτήματα. Αν μη τι άλλο θα ‘’έπρεπε’’ να κολυμπήσω στα πρασινογάλανα νερά του νησιού. Προτίμησα όμως να γνωρίσω την Κύπρο που μιλάει για τον πολιτισμό και την θρησκευτικότητά της. Προτίμησα να γνωρίσω στην Κύπρο τα στοιχεία αυτά, που οδηγούν μνήμες και αγώνες για την Ελευθερία και ανεξαρτησία. Είναι πιθανό, να ξεχάστηκαν μονοπάτια σ’ αυτές τις διαδρομές ή ακόμη να παραλήφθηκαν. Ήταν όμως μια πρώτη, συνολική προσέγγιση, και τίποτα δεν εμποδίζει να επανέλθουμε.

Μην περιορίσετε τις επισκέψεις σας σε μουσεία και έργα πολιτισμού, η Κύπρος έχει πολιτισμό και έκφραση εννέα χιλιάδων χρόνων και είναι φυσικό να βρίθει αρχαιολογικών συλλογών. Επεκτείνετε τις επισκέψεις σας σε μέρη που αναδεικνύουν τους πολύχρονους αγώνες των Κυπρίων για ανεξαρτησία, ξετυλίγοντας με την ματιά σας τη σύγχρονη ιστορία του νησιού. Δεν θα χρειαστείτε πολύ χρόνο για να βρείτε συγγένειες με την Ελλάδα. Ελλάδας μνήμες – αυτό είναι, που το νησί ξυπνά μέσα μας. Μαζί με τις δικές της, και οι Ελλαδίτικες λαμπρές σελίδες της ιστορίας. Αυτή την Κύπρο συστήνω να επισκεφθείτε και εσείς.

Ο γνωστός Κύπριος επιχειρηματίας – συλλέκτης Δημήτρης Πιερίδης μετά από τα οκτώ μουσεία που έχει ιδρύσει στην Κύπρο και την Ελλάδα, δημιούργησε στην Αθήνα, το πρώτο μουσείο αρχαίας Κυπριακής τέχνης με ξεχωριστά εκθέματα από την συλλογή του, που θεωρείται από τις σημαντικότερες παγκοσμίως.

ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

Ιδέα & υλοποίηση μορφής: Άγγελος Σινάνης

Χρόνος: Τουλάχιστον ένα τριήμερο- τετραήμερο. Εποχή: Άνοιξη είναι η ωραιότερη εποχή των Κυπριακών εξοχών. Έκταση: 9.251 τ. χλμ, το τρίτο της Μεσογείου. Υψόμετρο: 0 –  1952 μ κορυφή Όλυμπος - Τρόοδος , Πληθυσμός: 738.800 (1996).

Αυτόματος Αριθμός Κλήσης: 00357 για Λευκωσία, μετά τον κωδικό προσθέτουμε το Νο – 2 – και ακολουθεί το εξαψήφιο νούμερο. Αντίστοιχα για Λάρνακα 4, Λεμεσό 5 , Πάφο 6, Αγία Νάπα 3.

ΔΙΑΜΟΝΗ: Πολλά καλά ξενοδοχεία σε όλο το νησί. Οι Κυπριακές Αερογραμμές αλλά και η Ο. Α. προσφέρουν φθηνές λύσεις αν μείνετε τρεις – τέσσερις μέρες. Πληροφορίες, Κατάλογοι, Κρατήσεις: Cyprus Hotel Association 00357 2 374251, Fax 375460.

ΚΑΜΠΙΝΓΚ: Δεκάδες χώροι για ελεύθερη κατασκήνωση. Ζητήστε από τον Κ.Ο.Τ. Αθηνών το φυλλάδιο ‘’Εκδρομικοί χώροι’’. ’Αγία Νάπα (Επαρχία Αμμοχώστου) 03 – 721946, Ακτή του Κυβερνήτη – (Πεντάκωμο - Λεμεσός) 06 – 632300, Φεγγάρι (Coral Bay – Πάφος) 06 - 621534, Γεροσκήπου Ζήνων κάμπινγκ (Πάφος) 06 – 242277, Polis (Πάφος) 06 321526, Forest Beach (Λάρνακα – Πύλα) 04 – 654483,  Τρόοδος (Τρόοδος) 05 - 421624.

ΦΑΓΗΤΟ: Ρωτήστε για το εκπληκτικό καπνιστό κρέας, και φυσικά δοκιμάστε. Προσοχή στην ‘’ζιβανία’’ είναι πιο δυνατή από το δικό μας τσίπουρο. Αρκετές καλές ταβέρνες στην Λευκωσία, ‘’Αρχοντικό’’ 450080, ‘’Κελλάρι’’ 448338. Δοκιμάστε το γλυκό κόκκινο κρασί κουμανταρία.

ΑΧΡΕΙΑΣΤΑ: Α΄ Βοήθειες: 199, Αστυνομία: 199, Σε περίπτωση βλάβης της μοτοσυκλέτας, ανταλλακτικά, ακόμα και ενοικιάσεις ελάτε σε επαφή με τον Joe – Χρήστο Κοκκή, Κυριάκου Μάτση 55, Άγιος Δομέτιος, Λευκωσία Τηλ 00357 2 780280, 355263 Fax 003572355177, κινητό 09485184. Οδική Βοήθεια για Μοτοσυκλετιστές: C.A.A.: Cyprus Automobile Association /Chr Mylonas 12 / PB 2279, Nicosia 141 / Τηλ 02 313233, 313131, Α­νοι­χτά α­πό Ιού­νιο έ­ως Σε­πτέμ­βριο, Δευ­τέ­ρα, Τρί­τη, Τε­τάρ­τη, Πα­ρα­σκευ­ή:08:00 - 13:00 και 15:00 - 19:00, Πέ­μπτη, Σάβ­βα­το: 08:00 - 13:00. Σε 24ω­ρη βά­ση α­πό ό­λο το νη­σί κα­λεί­τε S.O.S  02 3131315. Κυ­πρια­κή Ο­μο­σπον­δί­α Μο­το­συ­κλέ­τας (Κ.Ο.Μ.) Λ. Τσε­ρί­ου 9, Στρό­βο­λος, Λευ­κω­σί­α.

ΠΡΟΣΟΧΗ: Στην Κύ­προ ο­δη­γού­με στο α­ρι­στε­ρό μέ­ρος του δρό­μου. Α­νάπο­δα δη­λα­δή για μας. Με­γά­λη προ­σο­χή για να μην μπού­με στο α­ντί­θε­το ρεύ­μα χρειά­ζε­ται στις πλα­τεί­ες και στην έ­ξο­δο - εί­σο­δο σε βεν­ζι­νά­δι­κα.

ΧΡΗΣΙΜΑ: Τράπεζες: Δευτ  - Σαβ: 08.30 – 12.30, και 15:30 - 17:30, το απόγευμα, σε ορισμένες Τράπεζες για τουριστική εξυπηρέτηση. Ι­σο­τι­μί­α: 1λί­ρα = 596,177 δρχ (Ιαν ’01), Κυπριακός Οργανισμός Τουρισμού (Κ.Ο.Τ.) Αθήνα Τηλ 01 3610178, Κ.Ο.Τ. Κύπρου Λευκωσία Τηλ 02 – 337715. Πρεσβεία Κύπρου στην Ελλάδα, Ηροδότου 16, Τηλ 01 7232727, Πρεσβεία Ελλάδας στην Κύπρο, Λόρδου Βύρωνα 8 - 10, Τηλ 00357 2 680645.

ΠΡΟΣΒΑΣΗ: Με πλοίο από Πειραιά: Κεντρικό Λιμεναρχείο Πειραιά 01 4226000 – 4. Το πρακτορείο της εταιρείας Salamis Lines, Φιλελλήνων 9 στον Πειραιά 01 4294325, 526, 635, 920 σας πληροφορεί αξιόπιστα για τα δρομολόγια, σας προμηθεύει εισιτήρια, και ταξιδεύετε με το Nissos Kypros ή το Salamis Star, από Σεπτέμβριο έως τέλος Φεβρουάριου, κάθε Πέμπτη στις 20.00 μ.μ., ενώ από αρχές Μαρτίου, έως τέλος Αυγούστου, κάθε Πέμπτη στις 19.00 μ.μ. Ενδεικτικό κόστος χαμηλής σαιζόν από Πειραιά σε δίκλινο  55000 Δρχ + 5000 Δρχ λιμενικά τέλη (Λ.Τ.) - (176,08 EURO) άτομο, και σε τετράκλινο 37000 Δρχ + 5000 Δρχ (Λ.Τ.) - (123,26 EURO) άτομο, 16000 Δρχ + 3000 Δρχ (Λ.Τ.) - (55,76 EURO) η μοτοσυκλέτα ανεξαρτήτως κυβικών. Η υψηλή σαιζόν είναι ακριβότερη όμως, έχετε την δυνατότητα να πάρετε εισιτήριο για κατάστρωμα, πράγμα που τον χειμώνα δεν γίνεται. Με Αεροπλάνο: Δύο διεθνή αεροδρόμια Λάρνακας και Πάφου. Κρατήσεις και κόστος εισιτηρίου στο 01 9666666 Ολυμπιακή Αεροπορία και στην Cyprus Airways 01 3247801 – 3, 3242736, ενδεικτική ενιαία τιμή πήγαινε – έλα, για ένα άτομο (ΙΑΝ ’01) 49000 + 11000 Δρχ φόροι αεροδρομίων (176,08 EURO). Από Θεσσαλονίκη Cyprus Airways 031 228352. Διάρκεια ταξιδιού από Αθήνα 1ω – 40’, από Θεσσαλονίκη 2ω. 

ΒΕΝΖΙΝΑΔΙΚΑ: Mobil, BP, Agip. Να έχετε μαζί σας πάντα, λίγα χαρτονομίσματα (5, 10, 20 λίρες) για τους χρηματοδέκτες και δεν θα αντιμετωπίσετε κανένα πρόβλημα. Super 2 λίρες το γαλόνι, 45 sent το λίτρο Unleaded λίγα sent διαφορά. 

ΧΑΡΤΕΣ: Πολύ καλός ο RV Verlag ‘’Κύπρος’’ (Zypern’’) σε κλίμακα 1: 200.000 / Ελευθερουδάκης, Στην Λευκωσία αλλά και σε όλο το νησί θα βρείτε τον οδικό τουριστικό χάρτη ‘’Cyprus’’ σε κλίμακα 1: 250.000.

ΒΙΒΛΙΑ: Στον Ελευθερουδάκη θα βρείτε στα αγγλικά τον Thomas Cook «Cyprus», και τον ομότιτλο Rough Guide.

ΛΕΣΧΕΣ ΜΟΤΟΣΥΚΛΕΤΑΣ: Πληροφορίες για το ταξίδι σας, όλο το χρόνο, βρίσκετε στους ΕΛΛΗΝΕΣ ΠΕΡΙΗΓΗΤΕΣ - Σύλλογος Μοτοσικλετιστών - Ελάτη Τρικάλων  - τ.κ. 42032  Πύλη, Τηλ - Fax: 0434 71826.

Περισσότερες Πληροφορίες για την ΚΥΠΡΟ αντλήστε από την Ενδεικτική Αρθρογραφία – Βιβλιογραφία:

• Κύπρος / Εφημ. Καθημερινή / τόμος ΙΖ
• Φυλακισμένα Μνήματα / Μάριου Πλωρίτη / ‘’το βήμα’’ 29/3/98
• Κύπρος / ένθετο 7 ημέρες / Εφημ. Καθημερινή 17/7/94
• Τα κυπριακά βουνά / Ανδρέα Π. Ζαχαρίου / Νέα Οικολογία Τ 160
• Κερύνεια / ένθετο 7 ημέρες / Εφημ. Καθημερινή 23 / 8 / 98
• Λευκωσία / ένθετο 7 ημέρες / Εφημ. Καθημερινή 10 / 8 / 97