ΘΕΣΣΑΛΙΑ (3590 λέξεις)

ΠΕΤΡΙΝΑ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΑ ΓΕΦΥΡΙΑ ΟΡΕΙΝΟΥ ΧΩΡΟΥ ΤΡΙΚΑΛΩΝ

Κείμενο - Διαφάνειες: Άγγελος Σινάνης e-mail: '); document.write(addy32307); document.write('<\/a>'); //-->\n Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε. " title="Άγγελος Σινάνης"> Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.  

© Απρίλιος 2001 

Την τελευταία δεκαετία, αφού προηγήθηκε η αλόγιστη και χωρίς όρια πολιτική ‘’ανάπτυξης’’ των νησιωτικών περιοχών έγινε πλέον κοινή συνείδηση ότι η Ελλάδα του ήλιου είναι μια από τις πιο ορεινές περιοχές της Ευρώπης, καλύπτοντας με τα δάση της από τα 13.195.740 εκτάρια της συνολικής επιφανείας της, το 49,3%, ήτοι 6.513.068 εκτάρια γης.

Μια από αυτές τις περιοχές είναι ο εκπληκτικά όμορφος ορεινός όγκος Τρικάλων. Παρά την εγκατάλειψη του ανθρώπινου παράγοντα που συντελέσθηκε τα τελευταία 20 χρόνια έχει να επιδείξει δεκάδες μνημεία που έφτιαξαν οι κάτοικοι σε περιόδους πραγματικής οικονομικής ανάπτυξης. Θαυμάσιας και σπάνιας αρχιτεκτονικής πετρόχτιστες δίπατες – τρίπατες κατοικίες, επιβλητικά Μοναστήρια στις εξοχές με σπάνιες τοιχογραφίες, κατανυκτικές εκκλησίες στα χωριά με δωρεές εικόνων εξωπραγματικού κόστους με τα σημερινά δεδομένα, μικρά ξωκλήσια σε κάθε κορφή, που στο πέρασμα των αιώνων διαποτίστηκαν με λιβάνι, αγιοσύνη, και σεβασμό. 

Όλα αυτά υπάρχουν στον ορεινό όγκο Τρικάλων σχεδόν αλώβητα από τον χρόνο. Η κιβωτός της μνήμης του λαού και της παράδοσης αφέθηκε στις φιλόξενες κορυφές του Κόζιακα, του Ασπροποτάμου, των γύρω βουνών και των απέραντων λιβαδιών στο Περτούλι και επέζησε. Πραγματικά αξιόλογη και πληθωρική η παρουσία μνημείων και η απουσία δρόμων τότε, που για να επικοινωνήσουν αυτές οι κοινωνίες αναγκάστηκαν να κάνουν επίπονα έργα ζωής που και σήμερα κρατούν, πέτρινη, σιωπηρή την παρουσία τους. 

Τα πέτρινα παραδοσιακά Γεφύρια του Ορεινού χώρου Τρικάλων είναι μια απόδειξη της οικονομικής ευμάρειας της περιοχής, δείγμα της συχνής επικοινωνίας των κατοίκων με τα μεγάλα αστικά κέντρα της εποχής. Η κατασκευή τους αξιόλογη και αξιόπιστη ανταποκρινόταν σε πραγματικές ανάγκες, χωρίς περιθώρια εντυπωσιασμού, διευκολύνοντας τους επισκέπτες από άλλα χωριά, τους περιηγητές από άλλα κράτη, και διατηρώντας σε συνοχή τον τοπικό πληθυσμό που μέσα από αυτές τις μετακινήσεις μάθαινε τα νέα της ‘’ πόλης’’.  

Η δυτική είσοδος στον ορεινό χώρο Τρικάλων γίνεται μέσω της Πύλης (Παλιά Πόρτα,  Πόρτα Παζάρ στην τουρκοκρατία Μεγάλαι Πύλαι στα βυζαντινά χρόνια) σε 230 μ. Υ το εμπορικό κέντρο της περιοχής. Ορθές και οι τρεις ονομασίες ανταποκρίνονται σε μια πραγματικότητα που όλοι οι ανυποψίαστοι επισκέπτες του τόπου, ειδικά την πρώτη φορά, διαπιστώνουν με δέος. Πραγματική ‘’Πύλη ή ‘’Πόρτα’’ στον ορεινό χώρο Τρικάλων αφήνει μια μικρή δίοδο ανάμεσα στους όγκους των βουνών Κόζιακα και Ίταμου. 

Η ασφάλτινη διαδρομή γρήγορα φτάνει στην όμορφη στεφανωμένη από έλατα Ελάτη (παλιά Τύρνα ή Τίρνα) στα 928 μ. Υ, και συνεχίζει ως το Περτούλι, το Νεραϊδοχώρι και τα χωριά του Ασπροποτάμου. Οι κάτοικοι εδώ, είναι από αυτούς τους πείσμονες που έμειναν στα χωριά και τα ανέπτυξαν εξ΄ ιδίων ώστε να υποδέχονται σήμερα χωρίς πρόβλημα χιλιάδες επισκέπτες τον χρόνο, που με την σειρά τους επιβραβεύουν την υποδομή, την συμπεριφορά, αλλά και τον σεβασμό που έχουν δείξει στον περιβάλλοντα χώρο, εξελίσσοντας και συμπαρασύροντας όλη την περιοχή, καθιστώντας την πολιτισμένο προορισμό και το καλοκαίρι.

Η Ελάτη Τρικάλων από τοπικής εμβέλειας καλοκαιρινό θέρετρο που ήταν στις αρχές του 1950 έφτασε μετά από σαράντα χρόνια να είναι από τους ομορφότερους προορισμούς στην Ελλάδα. Από εδώ αλλά και από την Πύλη ανοίγονται δεκάδες διαδρομές, ασφάλτινες, δασικές, πεζοπορικές, στον ορεινό χώρο επιβεβαιώνοντας στην πράξη ότι δεν είναι τυχαία η επιλογή της από τους περιηγητές αλλά και από ορειβατικούς συλλόγους. Στην Πύλη και την Ελάτη, υπάρχουν μεζεδοπωλεία, σούπερ Μάρκετ, αρτοποιεία, στην περίπτωση που θέλετε προμήθειες για ελεύθερη κατασκήνωση - πράγμα που προτείνεται ανεπιφύλακτα - ειδικά τους λαμπρούς καλοκαιρινούς μήνες.

Η βόρεια είσοδος του ορεινού χώρου γίνεται από την πανέμορφη Καστανιά σε 800 μ. Υ και τον Αμάραντο (παλιά Βέντιστα) σε 900 μ. Υ. Εξαιρετικός τόπος δίνει στον περιηγητή την αίσθηση του αχανούς ειδικά όταν εισχωρήσει στο Δασικό σύμπλεγμα Ασπροποτάμου. Με έκταση 280.000 στρ. μπορεί να συγκριθεί σε ομορφιά και ποικιλία φυτοκοινωνιών μόνο με τα δάση της Δράμας, με την διαφορά ότι εδώ υπάρχουν χωριά και μάλιστα είναι κατοικημένα. Μέσα στα δάση του Ασπροποτάμου υπάρχουν δεκάδες ονειρικές χωμάτινες διαδρομές που οδηγούν όπου φαντάζεστε. Από το Μαλακάσι στο Στεφάνι, το Μέτσοβο και τους Καλαρρύτες ως την Πολυθέα, την Αγία Παρασκευή (παλιά Τζούρτζια), το Γαρδίκι και την Άρτα. 

Είναι πράγματι δοκιμασία η προσπάθεια να εισχωρήσει κανείς στην καρδιά του Ασπροποτάμου, στα δάση Οξυάς της Ανθούσας, στα ‘’περάσματα’’ προς την Ήπειρο ή τις πηγές του Αχελώου στο Χαλίκι τα διάσπαρτα στον χώρο Ιστορικά μοναστήρια και πέτρινα παραδοσιακά γεφύρια. Απαιτεί αντοχή, γνώσεις, και επιμονή. Δεν είναι οι καλές αναρτήσεις, ή το τέλειο όχημα που θα επιτρέψουν να ‘’νικήσεις’’ τους κακοτράχαλους χωματόδρομους ή τα δύσβατα δασικά μονοπάτια, διασχίζοντας ποτάμια, ορμητικά ρυάκια ή χείμαρρους, δάση και ρεματιές. Ούτε η καλή φυσική κατάσταση που θα επιτρέψουν να ‘’ακολουθήσεις’’ τα παλιά μονοπάτια ή την συνέχεια του δρόμου σε ένα ξεχασμένο πέτρινο γεφύρι, αναζητώντας ο καθείς το δικό του μήνυμα, την δική του βεβαίωση για κάτι που έψαχνε καιρό. Είναι η θέληση για γνωριμία με τα μνημεία, και τις λεπτομέρειες που κρύβει επιμελώς αυτός ο ταλαιπωρημένος από τους λογής – λογής άρπαγες, τόπος. Είναι το δίδαγμα της φύσης, που με ένα και μοναδικό, αεράκι θα σου φυτευτεί στο μυαλό, είναι η χαμένη στο χρόνο ελληνική παράδοση, τα πετρόχτιστα αρχοντικά, οι ντριστέλες και οι νερόμυλοι, που αντικρίζοντας την σε ερείπια στοίβα ταπεινωμένα θα σε συγκινήσει. Είναι ότι από δω και πέρα θα είσαι ο μοναδικός μάρτυράς που θα έχει ζήσει, έστω και λίγο, αυτή τη χαρά της γνώσης του τόπου σου. 

Γιατί πώς να αγαπήσεις αυτό τον τόπο, αν δεν τον έχεις περπατήσει, γνωρίζοντας τους ανθρώπους του, αν δεν τον έχεις αγναντέψει από κάποια του βουνοκορφή. Και είναι γεμάτος βουνά και κορφές τούτος ο τόπος. Σαν το Περιστέρι (2295 μ), τα Τζουμέρκα (2469 μ), τους όγκους του Κερκέτιου (Κόζιακα 1901 μ), η Τριγγία (2204 μ), τα όρη των κοντινών Αγράφων, με τις κορυφές Βουτσικάκι (2152 μ),  Σχιζοκάραβο (2184 μ), ή στην Αργιθέα η οροσειρά της Τσουρνάτας.

ΓΕΦΥΡΙΑ ΔΗΜΩΝ ΠΥΛΗΣ & ΑΙΘΗΚΩΝ

ΓΕΦΥΡΙ ΠΟΡΤΑΣ ή ΑΓΙΟΥ ΒΗΣΣΑΡΙΩΝΑ Κτίσθηκε το 1514 με την φροντίδα του Μητροπολίτη Λάρισας Βησσαρίωνα, μετέπειτα Αγίου. Γεφυρώνει το Πορταικό ποτάμι που έρχεται από την Γκρόπα. Κτητορική επιγραφή δεν υπάρχει, η παράδοση όμως διασώζει ότι τελειώνοντας η κατασκευή του γεφυριού ο μητροπολίτης Βησσαρίων πέταξε το σφυρί του με δύναμη. Εκεί που βρέθηκε, κτίστηκε η σημερινή μονή συνώνυμη του Αγίου. Βρίσκεται λίγο έξω από τον Δήμο Πύλης στον μοναδικό δρόμο προς τον Ορεινό όγκο. Έως το 1936 ήταν ή μοναδική σύνδεση των χωριών του σημερινού Δήμου Πινδαίων και Αιθίκων με τις πόλεις. Είναι Μονότοξο με άνοιγμα τόξου 28 μέτρα, χωρίς ανακουφιστικό άνοιγμα. Έχει κυρηχθεί διατηρητέο μνημείο και υπάρχει ενδεικτική πινακίδα πρόσβασης από τo Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων (Τ.Α.Π.). Υπάρχει νέο μονοπάτι με κυβόλιθους που οδηγεί από το γεφύρι στον οικισμό Πόρτα Παναγιά.  

ΓΕΦΥΡΙ ΠΑΛΑΙΟΚΑΡΥΑΣ Κτίσθηκε ανάμεσα στο 1500 - 1550, γεφυρώνοντας το ρέμα της Γκρόπας. Η κτητορική επιγραφή έχει αφαιρεθεί. Βρίσκεται στον δρόμο Πύλη - Παλαιοκαρυά. Φεύγοντας από Πύλη στρίβουμε στον δρόμο που οδηγεί στα Στουρναρέικα. Μετά από 4 χλμ συναντάμε την πινακίδα που γράφει Παλαιοκαρυά, και στρίβουμε αριστερά. Μετά την μικρή νεώτερη γέφυρα μπαίνουμε στον χωματόδρομο στα αριστερά μας και σε 300 μέτρα το αντικρίζουμε. Το γεφύρι παλιότερα εξυπηρετούσε από τα Τρίκαλα και την Πύλη, την συγκοινωνία και τον εφοδιασμό με τρόφιμα όλα τα χωριά του Ασπροποτάμου. Είναι Μονότοξο με άνοιγμα τόξου 19 μέτρα, χωρίς ανακουφιστικά ανοίγματα, και απέναντί του υπάρχει καλοδιατηρημένο μονοπάτι που πλέον (όπως και το γεφύρι) δεν χρησιμοποιείται. Εκπληκτικό περιβάλλον γύρω του με μικρούλα λίμνη και δώδεκα μ. καταρράκτη.

ΓΕΦΥΡΙ ΝΕΡΑΙΔΟΧΩΡΙΟΥ στην Σμίξη ή  ΧΑΤΖΗΠΕΤΡΟΥ. Κτίσθηκε το 1750. Βρίσκεται κοντά στον αγροτικό δρόμο (χωματόδρομος) που ενώνει την κοινότητα Νεραιδοχωρίου (παλιά ονομασία Βετερνίκ) με την Πύρρα. Δύο σχεδόν χλμ μετά το Νεραιδοχώρι ακριβώς στο νέο τσιμεντένιο γεφύρι που περνάει ο δρόμος στρίβουμε αριστερά. Περνάμε το ποτάμι και τον παλιό νερόμυλο ακολουθώντας την κοίτη ενός παραπόταμου του Ασπροποτάμου και σε 300 περίπου μέτρα το βλέπουμε στα δεξιά μας. Είναι Μονότοξο με άνοιγμα τόξου 17,60 μέτρα, και πλέον δεν χρησιμοποιείται. Δεν έχει ανακουφιστικά ανοίγματα. Για να μην γκρεμιστεί η κοινότητα εκτέλεσε εργασίες στήριξης χρησιμοποιώντας δυστυχώς τσιμέντο. Εκπληκτικό φυσικό περιβάλλον γύρω του, είναι η αρχή του μονοπατιού ‘’Γούσιος Χατζηπέτρος’’.

ΓΕΦΥΡΙ ΠΥΡΡΑΣ Κτίσθηκε τον 18^ο Αι, ενώ πρόσφατα (1997) αφαιρέθηκε η κτητορική επιγραφή. Βρίσκεται στον δασικό χωματόδρομο 200 μέτρα από την έξοδο του χωριού Πύρρα προς το  Νεραιδοχώρι. Πρόσβαση υπάρχει και κατ’ ευθείαν από την πλατεία του χωριού με κατηφορική γιδόστρατα. Παλιά χρησίμευε για την επικοινωνία των κατοίκων με το Νεραιδοχώρι. Τώρα ακριβώς δίπλα του ανοίχτηκε ο δρόμος και χρησιμεύει μόνο σαν ‘’πέρασμα’’ των κατοίκων στα κοντινά σπίτια και των οδοιπόρων προς την πλατεία του χωριού. Είναι Μονότοξο με άνοιγμα τόξου 4 μέτρα, χωρίς ανακουφιστικό άνοιγμα. Εκπληκτικό φυσικό περιβάλλον γύρω του. Έχει κριθεί «μνημείο με ειδική κρατική προστασία» από την 5^η Εφορεία Νεωτέρων Μνημείων Βόλου. Με τις βροχές του χειμώνα (2000) έγινε μερική εκθεμελίωση του δεξιού βάθρου. Ενώ θα έπρεπε αμέσως να έχουν συμπληρωθεί οι πέτρες και να γίνει αρμολόγηση - επισκευή από ειδικούς πετράδες, επικράτησε αδιαφορία. Το αποτέλεσμα είναι να επεκτείνονται τα μικρορήγματα και πλέον να παρουσιάζει σοβαρά στατικά προβλήματα που θα διατηρηθούν και στην περίπτωση που γίνουν επισκευές. 

ΓΕΦΥΡΙ ΔΕΣΗΣ Το γεφύρι είναι γκρεμισμένο. Σώζεται η θεμελίωση και μέρος του αριστερού βάθρου. Δεν είναι γνωστό πότε κτίστηκε ούτε υπάρχει αναφορά κτητορικής επιγραφής. Εξυπηρετούσε τις ανάγκες επικοινωνίας, μεταφοράς αγαθών και κοπαδιών. Βρίσκεται στο ρέμα Παλιομάντρι όπως μπαίνουμε στο Δημοτικό Διαμέρισμα Δέσης, με κατεύθυνση τα χωριά του Ασπροποτάμου, αριστερά στον τσιμεντόδρομο. Εκπληκτικό φυσικό περιβάλλον γύρω του. Το σημείο συμπληρώνεται αρμονικά με την παρουσία παλιού νερόμυλου που σαν πολιτιστική κληρονομιά όλων θα έπρεπε να αναπαλαιωθεί.

ΓΕΦΥΡΙΑ ΔΗΜΟΥ ΠΙΝΔΑΙΩΝ

ΓΕΦΥΡΙ ΜΕΣΟΧΩΡΑΣ (παλιά Βιτσίστα) Κτίστηκε το 1889 - 91 με την ίδια επιμέλεια των ανάλογων γεφυριών Τέμπλας και Αυλακίου. Είναι μονότοξη με δύο μεγάλα ανακουφιστικά τόξα και 6 μικρότερα. Το μεγάλο τόξο έχει άνοιγμα 30 μέτρα, και τα δύο μικρότερα 7,50 μέτρα. Βρίσκεται μετά την Μεσοχώρα πριν τη διασταύρωση για Αρματωλικό και Άρτα, και χρησιμεύει ακόμη και σήμερα στο γεφύρωμα το ποταμού Αχελώου. Πάνω από την γέφυρα, για την εξυπηρέτηση της συγκοινωνίας αλλά και της κατασκευής του φράγματος έχει στηθεί στρατιωτικού τύπου γέφυρα Μπέλευ. 

ΓΕΦΥΡΙ ΒΑΛΚΑΝΟΥ Το γεφύρι είναι γκρεμισμένο. Δεν είναι γνωστό πότε κτίστηκε ούτε υπάρχει αναφορά κτητορικής επιγραφής. Σήμερα έχει μείνει μόνο το δεξιό βάθρο. Εξυπηρετούσε τις ανάγκες επικοινωνίας, μεταφοράς αγαθών και κοπαδιών έως ότου έπεσε το 1950. Δίπλα σχεδόν, κτίστηκε νέα τσιμεντένια γέφυρα. Βρίσκεται πάνω στο δρόμο που από το Πολυνέρι ή το Μοσχόφυτο οδηγεί στο Βαλκάνο. Εκπληκτικό φυσικό περιβάλλον γύρω του.

ΓΕΦΥΡΙ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ Κτίστηκε το 1241 στον παραπόταμο του Αχελώου Αρέντα. Είναι μονότοξο και δεν υπάρχει κτητορική επιγραφή, ενώ η στατική του κατάσταση λίγο απέχει από την κακή. Η Πρόσβαση γίνεται από το Πολυνέρι ή τα Ελληνικά Αργιθέας σε 45’ από μονοπάτι.

ΓΕΦΥΡΙ ΜΕΣΟΥΝΤΑΣ Ανήκει στον νομό Άρτας αλλά στην ουσία είναι απέναντι από την κοινότητα Μυρόφυλου Τρικάλων κοντά στο γεφύρι των Ελληνικών. Το μοναδικό γεφύρι της ευρύτερης περιοχής που δεν υπάρχει καμία πληροφορία γι’ αυτό, ούτε κτητορική επιγραφή. Οι ντόπιοι κάτοικοι το ονομάζουν ‘’το ενετικό’’ και βρίσκεται στο παλιό μονοπάτι προς Μεσούντα σχεδόν ερείπιο. Τα δύο βάθρα και μέρος του τόξου του σώζονται. Η ‘’συντήρηση’’ που έγινε περιορίστηκε σε κάποιους κορμούς ενώνουν τα δύο βάθρα. Εκπληκτικό φυσικό περιβάλλον γύρω του. 

ΓΕΦΥΡΙΑ ΔΙΕΥΡΥΜΕΝΗΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ ΑΣΠΡΟΠΟΤΑΜΟΥ

ΓΕΦΥΡΙ ΑΝΘΟΥΣΑΣ (παλιά Λεπενίτσα – Βλαχολεπενίτσα) Κτίσθηκε στα μέσα του 18^ου Αι γεφυρώνοντας το ρέμα Λεπενίτσας (παλιά ονομασία του χωριού) διευκολύνοντας τις μετακινήσεις των κατοίκων αλλά και των κοπαδιών. Έχει κριθεί «ιστορικό διατηρητέο μνημείο» αλλά δεν υπάρχει ενδεικτική πινακίδα Ο τοίχος αντιστήριξης είναι νεώτερη κατασκευή. Είναι Μονότοξο με άνοιγμα τόξου 7,30 μέτρα. Βρίσκεται στην είσοδο του χωριού και πρόσφατα της έγινε συντήρηση. Μοναδικής και σπάνιας ομορφιάς δρόμοι & μονοπάτια αρχίζουν ή καταλήγουν αντίστοιχα, από την Ανθούσα διασχίζοντας όλο το δάσος, προς Στεφάνι ή Χαλίκι ακόμα και Μέτσοβο.

ΓΕΦΥΡΙ ΜΙΧΟΥ (Ανθούσα) Εντυπωσιακό στην κατασκευή δίτοξο γεφύρι με άνοιγμα μεγάλου τόξου 12,50 μέτρα και μικρότερου τόξου 3,70 μέτρα. Δεν υπάρχουν αναφορές για το πότε κτίσθηκε ούτε κτητορική επιγραφή, όμως η χρησιμότητά του και σήμερα είναι σημαντική, αφού συνδέει από το παλιό μονοπάτι, την Ανθούσα με το μοναστήρι της Παναγίας «Γαλακτοτροφούσης». Η πρόσβαση είναι πιο εύκολη (λιγότερο ρομαντική όμως) από τον ‘’κεντρικό’’ δρόμο. Ακολουθώντας την πινακίδα ‘’Καλαρρύτες 20’’ περνάτε το ποτάμι (Αχελώος), και σε 200 μ. Αριστερά. Εκπληκτικό φυσικό περιβάλλον γύρω του. Η συνέχεια του δρόμου πλέον βγάζει στα εκπληκτικά παραδοσιακά χωριά των Ιωαννίνων Καλαρρύτες ή Ματσούκι και Συρράκο σε μόλις 20 & 40 χλμ αντίστοιχα. 

ΓΕΦΥΡΙ ΧΑΛΙΚΙΟΥ Κτίσθηκε τον 14^ο Αι, και βρίσκεται στην είσοδο του χωριού όπως ερχόσαστε από την Ανθούσα. Έχει κριθεί «ιστορικό διατηρητέο μνημείο» αλλά δεν υπάρχει ενδεικτική πινακίδα. Δεν υπάρχει κτητορική επιγραφή ενώ σήμερα δεν εξυπηρετεί την κυκλοφορία, αφού κτίσθηκε καινούργια τσιμεντένια γέφυρα. Είναι Μονότοξο θεμελιωμένο σε βράχο με άνοιγμα τόξου 6,70 μ. Έχει γίνει πρόσφατα (1997) συντήρηση. 

ΓΕΦΥΡΙ ΚΑΠΑΡΙΑΣ (Χαλίκι) Κτίσθηκε γύρω στο 1500 αφού τότε περίπου κτίσθηκε και η Εκκλησία του Άγ. Γεωργίου την οποία εξυπηρετούσε. Βρίσκεται στο μονοπάτι κάτω από την πλατεία και την εκκλησία της Άγ. Παρασκευής. Υπάρχει πρόσβαση και από τον τσιμεντόδρομο πριν το χωριό. Έχει γίνει πρόσφατα (1997) συντήρηση. Από εδώ περνούν όλοι οι πεζοπόροι που κατευθύνονται στην κορφή Περιστέρι ή ‘’Τσουκαρέλα’’ στα 2295 μ. Υ. Ο ‘’δρόμος’’ στην πορεία συναντιέται με το μονοπάτι που φτάνει στις μικρότερες πηγές του Αχελώου που είναι γνωστές σαν ‘’Βερλίγκα’’.

ΓΕΦΥΡΙ ΜΙΧΑΛΑΚΗ ΦΙΛΟΥ (Χαλίκι) Κτίσθηκε το 1600 για να διευκολύνει τις μετακινήσεις από και προς Μέτσοβο. Το κόστος ανέλαβε η σπουδαία μορφή του Χαλικίου ο τσέλιγκας Μιχαλάκης Φίλος απ΄ όπου, πήρε το όνομα του. Είναι Μονότοξο με άνοιγμα τόξου 8 μέτρα. Απέχει περίπου 2.500 μ. από το χωριό και έχει κηρυχθεί διατηρητέο μνημείο αλλά δεν υπάρχει ενδεικτική πινακίδα. Για να πάτε ακολουθείστε τον δρόμο προς Μέτσοβο και στα 200 μ. στρίψτε δεξιά, και σε 800 μ φτάνετε στην στάνη. Αφήστε την μοτοσυκλέτα ή το αυτοκίνητο εκεί, και συνεχίστε με τα πόδια περνώντας το ρυάκι. Γρήγορα θα φτάσετε στην περίφημη ‘’σκάλα Μιχαλάκη Φίλου’’. Η ‘’σκάλα’’ είναι σκαλοπάτια σκαλισμένα στα βράχια και στην συνέχεια καλντερίμι. Σε 10΄ λεπτά έχετε φτάσει και στο γεφύρι, που πλέον δεν εξυπηρετεί τις μετακινήσεις αλλά είναι (με τα πόδια) ο πιο σύντομος δρόμος για τις ‘’μεγάλες’’ πηγές του Αχελώου ‘’Ρόνα’’. Εκπληκτικό φυσικό περιβάλλον γύρω του. 

ΓΕΦΥΡΙ ΣΤΟ ΜΟΝΑΣΤΗΡΙ (Χαλίκι) Το γεφύρι είναι γκρεμισμένο. Σώζεται η θεμελίωση και μέρος του αριστερού βάθρου με δυο μ. του πέτρινου καταστρώματος, όπως και λίγες πέτρες από τα θεμέλια του δεξιού. Δεν είναι γνωστό πότε κτίστηκε ούτε υπάρχει αναφορά κτητορικής επιγραφής. Εξυπηρετούσε τις ανάγκες επικοινωνίας των κατοίκων, των μοναχών, μεταφοράς αγαθών και κοπαδιών. Βρίσκεται στην πορεία του παλιού μονοπατιού που ένωνε το Χαλίκι με την Ανθούσα, κατά μήκος του Αχελώου. Πρόσβαση έχει από δύο σημεία. Το πρώτο είναι κάτω από την Ι.Μ. Προφήτη Ηλία, και η δεύτερη, ακριβώς στον δρόμο που οδηγεί στο γεφύρι του Μίχου εκεί που συναντιέται με τον Αχελώο δεξιά. Ακολουθείστε στα αριστερά σας το δασικό μονοπάτι και σε δύο χλμ ‘’κόβετε’’ στην μικρή γιδόστρατα μέσα από την βλάστηση δεξιά, φτάνοντας σε 20 μ. στην κοίτη του ποταμού και σε 100 μ. στο γεφύρι. 

ΓΕΦΥΡΙ ΚΡΑΝΙΑΣ Κτίσθηκε στα τέλη του 1800, η επιγραφή του κτήτορα έχει αφαιρεθεί. Θα το αντικρίσετε στην είσοδο της Κρανιάς ενώ γεφυρώνει με το μοναδικό του τόξο 15 μέτρων ανοίγματος, παραπόταμο του Ασπροποτάμου. Δεν έχει ανακουφιστικά ανοίγματα. Σήμερα δεν χρησιμοποιείται μια που η νεώτερη κατασκευή του δρόμου επέβαλε την κατασκευή νέας γέφυρας. Πιο παλιά συνέδεε την Βόρεια με την Νότια συνοικία της Κρανιάς. Δεν έχουν γίνει εργασίες συντήρησης. 

ΓΕΦΥΡΙ ΓΚΙΚΑ (Κρανιά) Μικρή μονότοξη γέφυρα χωρίς κτητορική επιγραφή που κτίσθηκε στα μέσα του 18^ου Αι, και έχει άνοιγμα τόξου 7,60 μέτρα. Βρίσκεται ένα χιλιόμετρο έξω από την κοινότητα Κρανιάς προς τον παλιό νερόμυλο και χρησίμευε έως τα πρόσφατα χρόνια για την πρόσβαση σε αυτόν. Δεν έχουν γίνει εργασίες συντήρησης. 

Στον Νομό Τρικάλων προς τον κάμπο, υπάρχουν πολλά ακόμα παραδοσιακά πέτρινα γεφύρια που όπως και τα προαναφερθέντα του ορεινού όγκου Τρικάλων στερούνται ενδεικτικών πινακίδων πρόσβασης. Στις συνθήκες τουριστικής και πολιτιστικής ανάπτυξης που διανύει ο νομός τα τελευταία χρόνια θα έπρεπε να συντηρούνται και να εμφανίζονται πραγματικά όπως αξίζει στις μελλοντικές γενιές. Αυτά που αντιστέκονται ακόμα στο πέρασμα του χρόνου είναι τα ακόλουθα: 

Παλιά Γέφυρα ΛΗΘΑΙΟΥ στα Τρίκαλα. Έχει κριθεί «μνημείο με ειδική κρατική προστασία» από την 5^η Εφορεία Νεωτέρων Μνημείων Βόλου αλλά δεν υπάρχει ενδεικτική πινακίδα. Γεφύρι ΑΓΡΙΕΛΙΑΣ προς Αγριελιά, Γεφύρι ΓΟΜΦΩΝ στους Γόμφους, Γεφύρι ΚΕΡΑΜΙΔΙΟΥ έξω από το χωριό. Έχει κριθεί «μνημείο με ειδική κρατική προστασία» από την 5^η Εφορεία Νεωτέρων Μνημείων Βόλου αλλά δεν υπάρχει ενδεικτική πινακίδα, Γεφύρι ΚΕΡΑΜΙΔΙΟΥ πριν το χωριό, Γεφύρι ΜΠΑΛΤΑΣ στο Κακοπλεύρι, Γεφύρι ΜΟΥΚΟΣΙ ή ΠΕΥΚΗΣ στο ποτάμι κάτω από την Πεύκη. Έχει κηρυχθεί ιστορικό διατηρητέο μνημείο αλλά δεν υπάρχει ενδεικτική πινακίδα, Γεφύρι ΝΤΕΛΗ στον Ξηρόκαμπο, Γεφύρι ΞΗΡΟΚΑΜΠΟΥ  στον Ξηρόκαμπο, Γεφύρι ΠΙΑΛΕΙΑΣ στην Πιάλεια, Έχει κριθεί «μνημείο με ειδική κρατική προστασία» από την 5^η Εφορεία Νεωτέρων Μνημείων Βόλου αλλά δεν υπάρχει ενδεικτική πινακίδα. Γεφύρι ΣΑΛΑΜΠΡΙΑ ή ΣΑΡΑΚΙΝΑΣ στην Σαρακίνα, με πρωτομάστορα τον Κώστα Μπέκα. Έχει κηρυχτεί ιστορικό διατηρητέο μνημείο αλλά δεν υπάρχει ενδεικτική πινακίδα. Γεφύρι ΣΩΤΗΡΑΣ ή ΒΑΒΕΤΣΟΥ  προς Λεπτοκαρυά, Γεφύρι ΦΛΑΜΟΥΛΙΟΥ  στο Φλαμούλι, Γεφύρι ΨΕΙΡΑ  προς Ασπροκκλησιά. Έχει κηρυχτεί διατηρητέο μνημείο αλλά δεν υπάρχει ενδεικτική πινακίδα. 

Με τριάντα ένα συνολικά πέτρινα παραδοσιακά γεφύρια, με τους παραδοσιακούς οικισμούς του Ασπροποτάμου και του ευρύτερου ορεινού χώρου, τις ιστορικές Ιερές Μονές και τις ατελείωτες δασικές – πεζοπορικές διαδρομές και μονοπάτια ο νομός Τρικάλων και ιδιαίτερα ο ορεινός όγκος αποτελεί ιδανικό προορισμό για τουρισμό δράσης και το μεγάλο ανεκμετάλλευτο κεφάλαιο που λέγεται θεματικός τουρισμός, ολοκληρωμένες πολιτιστικές διαδρομές.

Προκύπτει σαφώς από το θαυμάσιο και άγνωστο στους επισκέπτες περιβάλλον ότι η διοίκηση (Περιφέρεια & Δήμοι) πρέπει να ενεργοποιηθεί περαιτέρω προς αυτήν την κατεύθυνση. Πλέον πολλοί νομοί σε επίπεδο δήμου και πάνω, έχουν να επιδείξουν από εφαρμοσμένη οργάνωση, εκτενή χρήση του διαδικτύου για πληροφορίες όλο το 24ωρο, μελλοντικά εφικτά σχέδια, και προπαντός υλοποιημένες προτάσεις τοπικών φορέων. Νέες δράσεις που θα επιτρέψουν βιώσιμη ανάπτυξη και αναβάθμιση των ορεινών περιοχών με ανάδειξη των ιστορικών, πολιτιστικών, και γιατί όχι, των τουριστικών  στοιχείων. Αυτός ο παράδεισος επιβάλλεται να αποτελέσει πρότυπο οικοτουριστικής ανάπτυξης και μια πρώτη κίνηση είναι να τοποθετήσει ενδεικτικές πινακίδες για τα γεφύρια και τα μνημεία του. 

ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

Ιδέα & υλοποίηση μορφής: Άγγελος Σινάνης

Αυτόματος αριθμός κλήσης Ορεινού όγκου Τρικάλων 0434, Ασπροποτάμου - Καλαμπάκας 0432

ΔΙΑΜΟΝΗ: Στην Πύλη, την Ελάτη, το Περτούλι και το Νεραιδοχώρι υπάρχει μεγάλη υποδομή και σε ενοικιαζόμενα δωμάτια. Πληροφορίες για αυτά δίνονται στα κατά τόπους Αστυνομικά Τμήματα. Στην διευρυμένη κοινότητα Ασπροποτάμου (0432) υπάρχουν πολλά κοινοτικά καταλύματα, τους καλοκαιρινούς μήνες και ένα ολοκαίνουργιο ξενοδοχείο στην Καλλιρρόη ‘’τα μαντάνια’’ Λάμπρος Παπαγεωργίου 87351. Ξενοδοχεία στην Βόρεια είσοδο του Ορεινού όγκου Τρικάλων στην Καστανιά: ‘’Ο Μανάκος’’, 61070, ‘’Πίνδος’’ 61219, και τον Αμάραντο 61090.

ΚΑΜΠΙΝΓΚ: Μετά τα λιβάδια Περτουλίου υπάρχει ο κατασκηνωτικός χώρος της Άγ. Κυριακής, ωραίος χώρος βρίσκεται στην Πύρα πηγαίνοντας από τον αγροτικό δρόμο, δίπλα στο γεφύρι πριν το χωριό. Πριν το Δροσοχώρι, στο ποτάμι, δίπλα στην σιδερένια γέφυρα. Στην Αθαμανία (Μουτσιάρα) στην θέση ‘’Αγκαθάκι’’ μετά το Ποτάμι 4  χλμ, σε όλα τα χωριά του Ασπροποτάμου στο δάσος. Φεύγοντας μην αφήσετε σκουπίδια.

ΦΑΓΗΤΟ: Η περιοχή ξεχωρίζει με τις ταβέρνες - εστιατόρια - ψησταριές, και τα παραδοσιακά καφενεδάκια της που προσφέρουν εξαιρετικής ποιότητας τοπικούς, παραδοσιακούς μεζέδες ( κοκορέτσι, κεμπάπ, τηγανιά ), και καλομαγειρεμένο κυνήγι, συνοδευόμενα πάντα από τοπικά γαλακτοκομικά προϊόντα, με σπιτική ποιότητα και γεύση.

ΑΧΡΕΙΑΣΤΑ: Δήμοι Πύλης 22313, 23180, Αιθίκων 71210 – 293, Πινδαίων 93211, Διευρυμένη Κοινότητα Ασπροποτάμου: 0431 77641, 710, Α΄ Βοήθειες: Καλαμπάκα:22222, Πύλης:22870 - 1, Αστυνομία: Πύλης22201, Ελάτης 71222, Καστανιάς: 61202, Συνεργεία: Δίτροχα Τρικάλων Λάζαρος Αμπατζίδης 0431 35045, και 8 χλμ από την Πύλη στο Μουζάκι, Μοto Mexis 0445 43091, Βουλκανιζατέρ: Auto - Moto, Τζάνης Βασίλειος στο Παλαιομονάστηρο 51366.

ΧΡΗΣΙΜΑ: Κέντρο Ενημέρωσης ‘’Αρκτούρος’’ & info περιοχής: ‘’το λίκνο’’ Ελάτη Τρικάλων 71826, Καταφύγια: Στην κορυφή Αστραπή του Κόζιακα (1.738 μ.), είναι το καταφύγιο “Χατζηπέτρος’’, που φιλοξενεί 16 άτομα. Λίγο έξω από τον Κλεινό (3 χλμ.) το καταφύγιο της Τριγγίας με δυνατότητα φιλοξενίας 20 ατόμων, Info Σ.Ο.Χ. Τρικάλων0431 28943. Δραστηριότητες στον ορεινό χώρο: Magic SportΕλάτη Τρικάλων 71193.

ΒΕΝΖΙΝΑΔΙΚΑ: Στην Πύλη, στο Παλαιομονάστηρο AVIN, προς την Ελάτη ΕΚΟ και το τελευταίοπρος τα χωριά του Ασπροποτάμου στην Ελάτη ΑVIN.

ΠΡΟΣΒΑΣΗ: Από Αθήνα - 75 έως Λαμία, Ε- 65 έως Καρδίτσα, Τρίκαλα, επαρχιακός Νο 30 προς Πύλη, Ελάτη, σύνολο 360 χλμ. Από Θεσσαλονίκη Ε- 75 έως Λάρισα όπου, ο Ε- 92 οδηγεί στα Τρίκαλα και ο Νο 30 προς Πύλη, σύνολο 254 χλμ.

ΧΑΡΤΕΣ: Καλός είναι ο χάρτης Ορεινού Χώρου Τρικάλων σε κλίμακα 1 : 100.000. Υπάρχουν ακόμη: Πίνδος - Μετέωρα - Χάσια – Αχελώος & Το Μονοπάτι του Κόζιακα. Όλες τοπικές εκδόσεις καθώς και οι ορειβατικοί χάρτες της εταιρείας ‘’Ανάβαση’’ υπάρχουν στην Ελάτη Τρικάλων στο κατάστημα ‘’το λίκνο’’ ή στέλνονται αντικαταβολή σε όλη την Ελλάδα, Τηλ - Fax: 0434 71826.

ΒΙΒΛΙΑ: Ασπροπόταμος – Ελάτη – Περτούλι θα το βρείτε στο ‘’λίκνο’’ της Ελάτης, μαζί με τους τόμους ‘’ταξίδια στην άλλη Ελλάδα’’ των εκδόσεων Highsiding, στέλνονται αντικαταβολή σε όλη την Ελλάδα.

ΛΕΣΧΕΣ ΜΟΤΟΣΥΚΛΕΤΑΣ: Πληροφορίες για το ταξίδι σας και την περιοχή, όλο το χρόνο, βρίσκετε στην ΜΟ.ΛΕ.Τ. (Λέσχη Μοτοσικλετιστών Τρικάλων) Πλατεία Δεσποτικού Τρίκαλα Τηλ - Fax: 0431 72424, και στους ΕΛΛΗΝΕΣ ΠΕΡΙΗΓΗΤΕΣ (Σύλλογος Μοτοσικλετιστών) Ελάτη Τρικάλων , Τηλ - Fax: 0434 71826.

Περισσότερες πληροφορίες για την ΘΕΣΣΑΛΙΑ αντλήστε από την ενδεικτική Βιβλιογραφία – Αρθρογραφία:

• Τα Βλάχικα του Λιβαδιού Ολύμπου / Νίκου Καραΐσκου / Λιβάδι 1999
• Το Λιβάδι Ολύμπου στον Μακεδονικό Αγώνα / Γ. Αδάμου – Γ. Ράπτη
• Τρίκαλα - Καλαμπάκα - Πίνδος / Θεόδωρου Νημά / Θεσσαλονίκη 1987
• Τα Πέτρινα Γεφύρια της Θεσσαλίας / ΤΕΕ τμήμα Κεντρικής και Δυτικής Θεσσαλίας / Αθήνα 1995
• Ασπροπόταμος – Ελάτη – Περτούλι / Α. Σινάνης / Ελάτη Τρικάλων 2000
• Όλυμπος / Αναλυτικός Οδικός ορειβατικός Χάρτης / Τρ. Αδαμακόπουλος Π. Ματσουκά
• Ξενάγηση στο Λιβάδι Ολύμπου / Νίκου Καραΐσκου / έκδοση της Εφημερίδας «Λιβάδι Ολύμπου» 1997
• Ο Όλυμπος Κινδυνεύει / Νίκου Καραΐσκου / έκδοση της Εφημερίδας «Λιβάδι Ολύμπου» Κατερίνη 1993
• Το Οδικό δίκτυο την εποχή του Αλή Πασά / Γ. Μακρής - Σ. Παπαγεωργίου / Αγροτική Τράπεζα / Αθήνα 1990
• Αναλυτικός Οδικός Χάρτης Ορεινού Χώρου Τρικάλων / Α. Σινάνης – Σ. Κούλιου / εκδόσεις ‘’Έλλα’’ / Λάρισα 1999

ΑΞΙΟΠΙΣΤΕΣ ΑΝΑΦΟΡΕΣ ΠΕΡΙΟΔΙΚΩΝ για την Θεσσαλία

‘’Ελληνικό Πανόραμα’’ ΣυλλεκτικόΤεύχος Νο 4: Λιβάδι Ολύμπου
‘’Ανεβαίνοντας’’ Τεύχος 6: Όλυμπος
''Κλίφ'' Συλλεκτικό Τεύχος 3: Όλυμπος