ΘΡΑΚΗ (3756 λέξεις)

ΚΟΜΟΤΗΝΗ – ΥΓΡΟΤΟΠΟΙ ΚΑΙ ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ

Κείμενο - Διαφάνειες: Άγγελος Σινάνης e – mail: Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.

© Μάρτιος 2001 

Η Κομοτηνή έδρα της Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας – Θράκης πρωτεύουσα του νομού Ροδόπης είναι μια μεγάλη πόλη 45.000 κατοίκων, με ακανόνιστη, δαιδαλώδη ρυμοτομία κυρίως στην παλιά πόλη. Η θέση της πάνω στην Εγνατία οδό, σαν σταθμός για την διανυκτέρευση εμπορικών αποστολών, της έδινε μεγάλα, οικονομικού χαρακτήρα προνόμια, χωρίς όμως ποτέ να ξεπεράσει την γειτονική Μαξιμιανούπολη, η υπεροχή της οποίας, μέχρι την καταστροφή της από τις βουλγάρικες επιδρομές ήταν αδιαμφισβήτητη. 

Η Γκιουμουλτζίνα – όνομα με το οποίο είναι γνωστή σε όλη την διάρκεια της τουρκοκρατίας -  κατοικήθηκε μαζικά μετά το 1207 όταν ερημώθηκε η Μαξιμιανούπολη. Και αυτή ακολούθησε την μοίρα των γειτονικών θρακικών πόλεων, κατελήφθη από τους Οθωμανούς το 1361 και απελευθερώθηκε το 1920. 

Στην ευρύτερη περιοχή προς το ορεινό συγκρότημα της Ροδόπης εκπλήσσει ο αρχιτεκτονικός πλούτος των μικρών ξεχασμένων χωριών, ενώ προς το Θρακικό πέλαγος τα εκτεταμένα και σπάνια στολίδια της λέγονται Λίμνη Ισμαρίδα, λιμνοθάλασσες Μέσης, εκπληκτικοί υγρότοποι και πανέμορφοι αρχαιολογικοί τόποι σε ολόκληρη την παραλιακή ζώνη από τα Δίκαια ως την Μαρώνεια συνθέτουν ένα τόξο, μια άποψη σπάνια στην χώρα μας, προσελκύοντας κάθε χρόνο όλο και περισσότερους περιηγητές που θέλουν να δουν ζωντανό ένα σπουδαίο κύτταρο πολιτισμού.

Όσοι επισκέπτονται την πόλη έχουν δύο επιλογές για την είσοδό τους. Από τους Αμαξάδες και τον Ίασμο ή από την Λίμνη Βιστωνίδα. Στην πρώτη περίπτωση και πριν τον Πολύανθο, κατά μήκος του ποταμού Κομψάτου τρία χλμ βόρεια (αριστερά) της σημερινής γέφυρας υπάρχει το ωραιότατο πέτρινο παραδοσιακό τοξωτό γεφύρι του ‘’Πολύανθου’’ και τα εγκαταλειμμένα χωριουδάκια κατά μήκος της κοίτης του, και προς τα βουνά. Στην άλλη διαδρομή με κατεύθυνση την Βιστωνίδα αμέσως μετά το Πόρτο – Λάγος και την στενή λωρίδα γης που χωρίζει τις λιμνοθάλασσες, στρίβετε δεξιά (Νότια) προς το Φανάρι συναντώντας τον Αρχαιολογικό χώρο στα Δίκαια και τις λιμνοθάλασσες της Μέσης ανεβαίνοντας στην συνέχεια προς Κομοτηνή. 

Στην πόλη της Κομοτηνής ένα καφεδάκι στον σταθμό των τραίνων είναι πάντα η αρχή μια ξενάγησης γιατί σας συγκεντρώνει και σας ξεθαρρεύει. Η πόλη δεν είχε την τύχη να βρεθεί στην εξελιγμένη και μόνιμα ανοδική οικονομική πορεία που βρέθηκε η διπλανή Ξάνθη, ώστε να δημιουργηθεί και να επεκταθεί ως ένας ενιαίος οικισμός. Αξιόλογα κτίρια και μνημεία υπάρχουν ή υπήρχαν διάσπαρτα σε όλη την πόλη αδιάψευστοι μάρτυρες της ανάπτυξης που ήρθε τον 19^ο και 20^ο Αι. Αυτά που σήμερα σώζονται είναι δύο μοναδικές στην πόλη της Κομοτηνής κρήνες και τα αρχοντικά Ζωγράφου, Πεΐδη (Λαογραφικό Μουσείο), Στάλιου, Τσανακλή (Ελληνική Αστική Σχολή), Μαλλιόπουλου (Δημοτική Βιβλιοθήκη) άλλα μικρότερα και τα δημόσια οικοδομήματα της εποχής, όπως το δικαστικό μέγαρο, και το στρατιωτικό νοσοκομείο. 

Εκεί που τώρα απλώνεται η μεγάλη κεντρική λεωφόρος υπήρχε παλιά το ποτάμι (χείμαρρος Μπουκλουτζάς) με μικρές γέφυρες, ξύλινες και σαθρές, που κάθε τόσο τις ‘’έπαιρνε’’ το ορμητικό νερό. Έτσι αποφασίστηκε να αλλάξει ο ρους και πλέον το ποτάμι περνά έξω από την πόλη. Να βρεθείτε στο ‘’παζάρι’’ της Κομοτηνής κάθε Τρίτη στον νέο χώρο πίσω από το κολυμβητήριο. Πολυκοσμία και πολυγλωσσία, ένα μέρος που θα ακούσετε να μιλούν Πομάκικα και Ρωμ ως Τουρκικά και Ελληνικά. Δείτε την παλιά αγορά με τον θαυμάσιο πύργο του ρολογιού, το Γενί Τζαμί (ανοιχτό στους επισκέπτες) στην πλατεία Ηφαίστου με το καλντερίμι, τα λευκοσιδηρουργεία, και τα δεκάδες χρώματα τις μυρουδιές από τα παραδοσιακά προϊόντα, αντικρίζοντας αυθεντικές εικόνες μια πόλης που καθημερινά εκσυγχρονίζεται και αλλάζει αφήνοντας γρήγορα το παρελθόν της. Γύρω και μέσα στην παλιά αγορά θα βρείτε πολλά κλασικά οινομαγειρεία, μεζεδοπωλεία με εξαιρετικές νοστιμιές.

Λίγα χρόνια πριν υπήρχαν σχεδόν σε όλο το ‘’κέντρο’’ μικρά διώροφα καταστήματα, με ξύλινες τζαμαρίες και μικρά πεζοδρόμια. Τα περισσότερα από αυτά κατεδαφίστηκαν στις εργασίες διαπλάτυνσης του δρόμου. Η περιπλάνηση να φροντίσετε να σας φέρει πίσω από την Ι. Μητρόπολη που θα δείτε ότι απέμεινε από το τείχος του φρουρίου, που σώθηκε μεν από τους κατακτητές, αλλά η μοίρα του να αφεθεί στους Έλληνες που υποτίθεται ότι θα το συντηρούσαν, ήταν καθοριστική για την ακεραιότητά του επιφυλάσσοντας σκληρή δοκιμασία. Τόσο σκληρή που απορεί πλέον κανείς γιατί δεν καταρρέει και στέκεται ακόμη όρθιο, αφού και ο άνθρωπος και ο αδυσώπητος χρόνος το έχουν παραμελήσει τόσο. Το φρούριο ήταν το μεγαλύτερο και αρχαιότερο μνημείο κτισμένο από τον 4^ο αι, προσφέροντας στους κατοίκους την ζητούμενη ασφάλεια και προστασία από τους επιδρομείς. 

Στο εσωτερικό του Φρουρίου κτισμένος πάνω σε παλιότερο βυζαντινό ναό είναι ο ιστορικός διατηρητέος Ι. Ν. Κοιμήσεως Θεοτόκου (1800) με αξιόλογο δεσποτικό θρόνο, άμβωνα, περίτεχνο λεπτομερές ξυλόγλυπτο τέμπλο και την θαυματουργή εικόνα της Παναγίας 15^ου – 16^ου Αι. Τους ζεστούς καλοκαιρινούς μήνες το αναψυκτήριο στον ομορφότερο δημοτικό κήπο της Βόρειας Ελλάδας είναι από τα must των επισκεπτών χαρίζοντας εκτός την δροσιά του, και μοναδικό θέαμα με μικρό ζωολογικό κήπο σε όμορφα περίπτερα γεμάτα από λαγούς, σκιουράκια και παγώνια μέχρι ζαρκάδια και πλατόνια (υποείδος ελαφιού). Καλύτερα βέβαια θα ήταν να έχουν περιφράξει όλο τον χώρο και τα άγρια ζώα να ζουν σαν σε πάρκο πιο ελεύθερα.

Σε όλες τις πόλεις της Θράκης θα συναντήσετε μουσεία και συλλογές, όμως το σημαντικότερο αρχαιολογικό από όλα, βρίσκεται στην Κομοτηνή εκθέτοντας ευρήματα όλου του Θρακικό χώρου, από την προϊστορική περίοδο μέχρι τα βυζαντινά χρόνια. Εντυπωσιάζει η ολόχρυση προτομή (24 καράτια – 950 γρμ) του Αυτοκράτορα Σεπτίμιου Σεβήρου 2^ος Αι. (193 – 211 μ. Χ. που βρέθηκε στα ερείπια της Πλωτινούπολης με ανορθόδοξο τρόπο αντί από αρχαιολόγους, από στρατιώτες που άνοιγαν όρυγμα. Έργα τέχνης, γλυπτά, ανάγλυφα, καθημερινά σκεύη, εργαλεία, αλλά και όπλα, συνθέτουν ένα υπέροχο μωσαϊκό πολιτισμού.  

Ξάνθη / Διαδρομές στις Βορειοανατολικές Περιοχές:
Παπίκιον όρος – Παραδοσιακοί οικισμοί – Επαρχία Σαπών 

Ολόκληρος ο νομός παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον από οικολογική άποψη μια που η φύση φρόντισε να τον πλουτίσει τόσο με υγροτόπους όσο και με θαυμάσια δάση. Πίσω από τα θεόρατα αυτά βουνά μέσα στα σκιερά δάση τους και τις στις άγριες ορθοπλαγιές της οροσειράς της Ροδόπης βρίσκονται διάσπαρτοι οι βιότοποι της Ελληνικής Αρκούδας. Εδώ ζει ο δεύτερος σε μέγεθος πληθυσμός καφέ αρκούδας αποκομμένος από τον μεγαλύτερο πληθυσμιακά της Πίνδου. Το πανέμορφο μεγάλο θηλαστικό κινδυνεύει σήμερα με εξαφάνιση από την χώρα μας. Η μελέτη που έγινε από το πρόγραμμα Life ‘’Άρκτος – προστασία και διαχείριση των πληθυσμών της καφέ αρκούδας στην Ελλάδα’’ με φορέα υλοποίησης τον γνωστό για την προσφορά του ΑΡΚΤΟΥΡΟ αποκάλυψε ότι στα ορεινά της Ροδόπης ζουν 10 – 20 άτομα με τα μικρά τους. 

Σε όλη την Ελλάδα συνέβη, δεν θα μπορούσε να λείπει από τον μακρύ κατάλογο η Θράκη και ο νομός Ροδόπης, με τους θαυμάσιους αλλά εγκαταλειμμένους παραδοσιακούς οικισμούς. Γενικά στην Θράκη έχουν καταγραφεί 39 οικισμοί και μνημεία με σημαντικά αρχαιολογικά ευρήματα από τέσσερις ιστορικές περιόδους: Προϊστορία, Αρχαίοι χρόνοι, Βυζάντιο και Νεώτεροι χρόνοι. Επιπροσθέτως οι 26 οικισμοί διαθέτουν αξιοπρόσεκτα αρχιτεκτονικά χαρακτηριστικά, παραδοσιακά σπίτια, καλντερίμια, πέτρινα γεφύρια, υδρόμυλους, φούρνους μοναδικής σημασίας για την Θρακική αρχιτεκτονική. Δείτε την πανέμορφη κατοικημένη Νυμφαία (παλιό Πανίκιοϊ) σε 500 μ. Υ, 22 χλμ βόρεια της Κομοτηνής και το ιστορικό βυζαντινό φρούριο λίγο πριν, και κατά μήκος του ποταμού Κομψάτου την Τήλη, το Παγγαίο, τον Πολύαρνο, την Αστρέα και το Εύθυμο στο τέλος. 

Κοντά στον κεντρικό δρόμο προς Άνω Αμαξάδες την Κατσίκα, και τόσα άλλα που κατοικούνται πλέον από ένα – δύο κατοίκους ή και κανέναν. Λίγα χρόνια πριν η σύνθεση του πληθυσμού περιλάμβανε από αγρότες, κτηνοτρόφους και καπνοκαλλιεργητές στα βουνά και τον κάμπο, όπως επιστήμονες ή εμπόρους στα μεγαλύτερα αστικά κέντρα. Όλοι αυτοί ο καθείς με τον τρόπο του άφησαν ανεξίτηλα σημάδια στο πέρασμα του χρόνου κυρίως με τα σπίτια που έκτιζε, γιαυτό η αρχιτεκτονική αξία των χωριών αυτών είναι τεράστια. Το ίδιο ισχύει και τα όμορφα χωριά της Επαρχίας Σαπών, στον Κέχρο, και προς Χλόη, Βυρσίνη και Μυρτίσκη. Διαδρομές απερίγραπτης φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς που δεν θα τις ξεχάσετε ποτέ, παρά τις μικρές δυσκολίες που θα συναντήσετε στην πρόσβαση.

Οι Σάπες (Παλιά Σαπτσή) σε 115 μ. Υ, έχουν ένα πανελλαδικής εμβέλειας δικό τους στίγμα, αφού κατοικούνται από 40% Χριστιανούς, 35% Μουσουλμάνους, 25% Πόντιους Πολιτικούς Πρόσφυγες από την διάλυση της πρώην Σοβιετικής ένωσης. Όλοι αυτοί μιλούν ‘’διαφορετική’’ γλώσσα, έχουν άλλες συνήθειες και πολιτισμό. Να σας δοθεί η ευκαιρία να βρεθείτε στην σημαντικότερη καρναβαλική εκδήλωση του νομού και τις πλέον αξιόλογες της Θράκης. Πριν από το 1940 έχει αρχίσει να εορτάζεται εδώ το καρναβάλι, με νταούλια, ζουρνάδες, τραγούδια, χορούς και ξέφρενο γλέντι όλη τη νύχτα. Στις μέρες μας ακόμη πιο οργανωμένο, σκωπτικό, με έναν διαφορετικό αέρα από άλλες Ελληνικές πόλεις. Και το μοναδικό που την Κυριακή της αποκριάς περιλαμβάνει στο πρόγραμμά του εθιμικά την γαϊδουροδρομία.

Κομοτηνή / Διαδρομές στις Νότιες Περιοχές:
Λιμνοθάλασσες Μέσης – Λίμνη Ισμαρίδα – Μαρώνεια – Πετρωτά

Το Εθνικό Πάρκο Ανατολικής Μακεδονίας - Θράκης (ΚΥΑ 5796 / 16 – 9 - 1996) καλύπτει σήμερα την μεγαλύτερη προστατευόμενη περιοχή της χώρας μας με έκταση 130.000 στρ. περιλαμβάνοντας στους κόλπους του τρία μεγάλα συμπλέγματα (Δέλτα Νέστου – Λίμνη Βιστωνίδα – Λίμνη Ισμαρίδα). Δύο λίμνες, πέντε ποτάμια, δεκαοκτώ λιμνοθάλασσες και πολυάριθμους βιότοπους που φιλοξενούν μια εντυπωσιακή ποικιλία πουλιών, χλωρίδας, και οικοτόπων. Οι λίμνες όμως είναι αυτές που δίνουν ζωή στον τόπο. Ξεκινώντας από την Καβάλα και τις λιλιπούτειες λιμνοθάλασσες της ευρύτερης περιοχής Χρυσούπολης - Κεραμωτής δεκαοκτώ στο σύνολό τους, συνεχίζετε την περιήγηση προς τις εκβολές του Νέστου και την Βιστωνίδα (δες λίμνη Βιστωνίδα και διαδρομές) καταλήγοντας στην Λίμνη Ισμαρίδα στην Κομοτηνή. Χαρακτηρισμένη ως ‘’Μάνα’’. Το κοινό όνομά της είναι Λίμνη Μητρικού ή Ανάκιοϊ στα Τουρκικά. Πάπιες, Βουτηχτάρια και Κύκνοι αναζητούν τροφή μαζί με πελεκάνους και εξωτικά Φλαμίνγκος της Αφρικής. Οι παρατηρητές και οι επιστήμονες κάνουν λόγο για 208 είδη πουλιών. Η παρουσία μερικών από αυτών με παγκοσμίως μικρούς πληθυσμούς (Αργυροπελεκάνοι, Νανόχηνα, Βαλτόπαπια, Στικταετός) άμεσα απειλούμενους με εξαφάνιση δίνουν σε αυτούς του υγροτόπους ιδιαίτερη αξία, όχι μόνο για τον ελλαδικό αλλά και για τον διεθνή χώρο.

Λιμνοθάλασσες, Έλη, Αλμυρόβαλτοι, Αμμοθίνες, Αλυκές, παράκτιες εκτάσεις ανάμεσα στην θάλασσα και την στεριά, που διαμορφώθηκαν στο πέρασμα του χρόνου από την απομόνωση ενός τμήματος της θάλασσας από φερτές ύλες που συνήθως φέρουν τα ποτάμια. Μοναδικά φυσικά οικοσυστήματα, ελάχιστα πλέον όσα έμειναν, για την επιβίωση της άγριας ζωής. Σε αυτές τις ακτές με την λάσπη και τα καλάμια περνούν τον χειμώνα τους δεκάδες υδρόβια πουλιά. 

Έχει αποδειχθεί από επιστημονικές έρευνες και επιτόπια παρατήρηση πως οι λιμνοθάλασσες της Μεσογείου μπορούν να φιλοξενήσουν τα πουλιά της βόρειας Ευρώπης που φτάνουν εδώ και αιώνες, σπρωγμένα από το ένστικτό τους για να αποφύγουν τον παγωμένο χειμώνα στις βόρειες χώρες, και να αναπαραχθούν.

Αποτελούν βασικούς κρίκους στην αλυσίδα των ελληνικών υγροτόπων που έχουν χαρακτηρισθεί  διεθνούς σημασίας και ‘’προστατεύονται’’ από την συνθήκη Ραμσάρ και Natura 2000¹ . Οι πέντε μικρές λιμνοθάλασσες του νομού  Ροδόπης οι λιμνοθάλασσες της Μέσης, πολύ κοντά στην πόλη της Κομοτηνής, είναι εξαιρετικά ενδιαφέρουσες για παρατήρηση αυτής της ζωής. Οι παραθαλάσσιες ακτές που καλύπτουν εκτείνονται σε μήκος είκοσι χλμ, και πλάτος προς την ενδοχώρα δύο με τέσσερα χλμ. Η ποικιλομορφία των ακρογιαλιών με τα διάφανα βαθιά νερά με την χοντρή άμμο στην περιοχή Φαναρίου – Αρωγής, οι αμμουδερές ακρογιαλιές στην περιοχή Μέσης μέχρι τον Ίμερο, και οι βοτσαλωτές παραλίες από Μαρώνεια μέχρι Μάκρη είναι ιδανικές για περιήγηση και ελεύθερη κατασκήνωση. 

Η Λίμνη Ισμαρίδα ή Μητρικού απλώνεται σε ένα τοπίο μοναξιάς βγαλμένο από τον παράδεισο. Ένα πανάρχαιο και σύνθετο οικοσύστημα, μια κοιτίδα ζωής απλωμένη σε απέραντο κάμπο με χαμηλούς λόφους, ένας πλούσιος υγροβιότοπος της Θράκης ανάμεσα στο Θρακικό πέλαγος και τα βουνά της Ροδόπης. Με έκταση 2,5 τ. χλμ θεωρείται και είναι το κέντρο ζωής μιας αλυσίδας υδάτινων εκτάσεων. Νότια της απλώνονται πέντε μικρές λιμνοθάλασσες που μέσω τεχνητών καναλιών επικοινωνούν με το Θρακικό πέλαγος. 

Οι πέντε λιμνοθάλασσες Ξηρολίμνη, Αρωγή, Αλυκή, Πτελέα και Έλος, αποτελούν αυτόν τον υγρότοπο που φτάνει σε έκταση τα 15 τ. χλμ, μαζί δε με τις λίμνες, Ισμαρίδα (Μητρικού), Βιστωνίδα και Πόρτο Λάγος αναδεικνύουν αυτό το σημείο της χώρας μας πολύτιμο από πλευρά οικολογικής αξίας, εκπληκτικό για περιήγηση, μελέτη και φωτογράφηση. Ο υδάτινος όγκος τους είναι ασταθής και κάτι που δεν είναι ευρύτερα γνωστό αφορά την πλημμυρίδα και άμπωτη που εδώ ισχύει ανεβοκατεβάζοντας την στάθμη των νερών τους ανά έξι ώρες. Η διαρκής ουσιαστικά μετακίνηση των νερών μαζί με τα ψάρια αποτελούν πρόσθετη βοήθεια για τους ντόπιους ψαράδες που εγκλωβίζουν λόγω του φαινομένου ευκολότερα την ‘’καλή ψαριά’’. Πιο παλιά στον κάμπο κοντά στις λίμνες καλλιεργούσαν στάρι. Στο πέρασμα του χρόνου και με τις νέες ανάγκες που δημιουργήθηκαν το στάρι έγινε βαμβάκι. Οι καλλιεργημένες εκτάσεις όσο πάνε προχωρούν πλησιάζοντας τις λίμνες, αφαιρώντας την μαγεία του τοπίου και μειώνοντας κάθε χρόνο την εναπομείνασα πανίδα. 

Μεταξύ των οικισμών Προσκυνητές και Μαρώνειας δύο χλμ βόρεια – υπάρχουν πινακίδες – είναι το σπήλαιο της Μαρώνειας γνωστό περισσότερο σαν ‘’η σπηλιά του Κύκλωπα'’. Η παράδοση διασώζει ως τις μέρες μας τον θρύλο που το θέλει σαν καταφύγιο του Κύκλωπα Πολύφημου που τύφλωσε ο Οδυσσέας, ενώ η επίσκεψη στον χώρο του αρχαιολόγου Γεωργίου Μπακαλάκη το 1938 αφήνει την εντύπωση ότι μπορεί να γίνει ταύτιση με τον χώρο που κατοικούσε ο Ορφέας. Σαν σπήλαιο με ειδικό ενδιαφέρον το μελέτησαν πολλοί σπηλαιολόγοι και ιδιαίτερα η αείμνηστη Άννα Πετροχείλου, η οποία είναι γνωστή για τις μελέτες της σε πολλά σπήλαια ανά την Ελλάδα. Η εξερεύνησή του υπήρξε αποκάλυψη γιατί συνεχώς παρουσιάζονταν νέες αίθουσες πλούσια στολισμένες από σταλακτίτες και σταλαγμίτες. Στις μέρες μας η αξιοποίηση του για τουριστική εκμετάλλευση βρίσκεται πλέον στο στάδιο της υλοποίησης.  Βέβαια υπάρχει και αντίλογος από την κοντινή Μάκρη στον νομό Έβρου, που διεκδικεί και αυτή την ονομασία ‘’σπήλαιο Πολύφημου’’ μια που λίγο έξω από τον οικισμό υπάρχει αντίστοιχη σπηλιά.  

Το αρχαίο ελληνιστικό θέατρο της Μαρώνειας βρίσκεται στην συνέχεια της διαδρομής μετά τον οικισμό της Μαρώνειας στη θέση ‘’Καμπάνα’’ όπως κατευθύνεστε προς τον Άγιο Χαράλαμπο αριστερά – υπάρχουν πινακίδες - στον χωματόδρομο που οδηγεί στην παραλία της Μαρμαρίτσας. Πρώτα συναντάτε αρχαιολογικό χώρο με ιερό του 4^ου Αι, και αμέσως μετά το θέατρο, που διέθετε 9 κερκίδες και χωρίζονταν από 8 κλίμακες. Σώθηκαν στην θέση τους 3 σειρές εδωλίων, ενώ είχε τουλάχιστον 10 σειρές, πιθανόν ένα μόνο διάζωμα και υπολογίζεται ότι χωρούσε 1.200 – 1.300 θεατές. Σύμφωνα με την αναστηλωτική πρόταση του ΚΑΣ για να παρουσιαστεί μια σαφή εικόνα του θεάτρου πρέπει, σύμφωνα με τη μελέτη, να συμπληρωθούν άλλες τρεις σειρές εδωλίων, και να μην έρχονται σε επαφή οι αποκαταστάσεις των φάσεων στο κοίλον και στην ορχήστρα του θεάτρου. 

Στην ρωμαϊκή φάση καταστράφηκε η πρώτη σειρά εδωλίων για να τοποθετηθούν θωράκια με κιγκλίδωμα για την προστασία των θεατών από τις θηριομαχίες. Το θέατρο Μαρώνειας θα μπορούσε να είχε σωθεί σε καλύτερη κατάσταση αν είχαν ενημερωθεί οι κάτοικοί της περιοχής για την σπουδαιότητά του. Μέσα στην άγνοια που επικρατούσε, αρχές του προηγούμενου αιώνα, αφαιρέθηκαν δομικά υλικά και κτίσθηκαν …. Σπίτια, πρόσοψη και πεζοδρόμιο καταστήματος, το σχολείο! στην Ν. Μαρώνεια. Στις διαδρομές στους οικισμούς θα συναντήσετε πολλές κρήνες άλλες κτιστές και άλλες μαρμάρινες όχι στην καλύτερη κατάσταση. Θα έλεγε κανείς ότι ουδείς νοιάζεται για την κληρονομιά όλων των Ελλήνων αλλά μόνο για τις ‘’νέες αναπτυξιακές προσπάθειες’’. Μα ανάπτυξη χωρίς προστασία του πολιτιστικού πλούτου γίνεται;

Το 1461 ‘’έπεσε’’ η Τραπεζούντα, και οι Έλληνες αναγκάστηκαν να μεταφερθούν σε άλλες περιοχές του Εύξεινου Πόντου. Για να συνεχίσουν να υπάρχουν, έκτισαν παρόμοιους οικισμούς ανάλογης αρχιτεκτονικής μορφής με τις πόλεις που ζούσαν. Σε έναν ολοκαίνουργιο αλλά με την ίδια αγάπη χτισμένο οικισμό στα χρόνια μας πια, οδηγεί ο δρόμος προς τα Πετρωτά και την Παραλία, πολύ κοντά στο χωριό Άγιος Χαράλαμπος.

Στα Πετρωτά  της Θράκης, κοντά στα όρια με τον νομό Έβρου ονειρεύονται οι Έλληνες που ήρθαν από την πρώην ΕΣΣΔ να κτίσουν την Ρωμανία. Η ιδέα να κτιστεί μια νέα πόλη για τους ερχόμενους από τα κράτη της πρώην Σοβιετικής ένωσης ομογενών Ποντίων είναι ένα  όραμα του Έλληνα πολιτικού και διανοουμένου Μιχάλη Χαραλαμπίδη που υλοποιεί το κέντρο ποντιακών μελετών (ΚΕ.ΠΟ.ΜΕ). Μια πόλη πρότυπο, μια πόλη που προβλέπεται δυνατότητα υποδομής και διαμονής, για πενήντα χιλιάδες ανθρώπους θα σώσει όλα εκείνα τα πολιτιστικά στοιχεία, και τις παραδόσεις που χαρακτηρίζουν τους Πόντιους. 

Η επανακατοίκηση της Θράκης από Πόντιους αφ’ ενός θα αποκαταστήσει τις πολλές δημογραφικές ανισορροπίες, αφ’ ετέρου θα λειτουργήσει σαν γέφυρα επανασύνδεσης του Ελληνισμού που ζει διάσπαρτος στις παλιές πατρίδες, και τις χώρες της πρώην ΕΣΣΔ. Η πόλη σχεδιάστηκε και θα αρχίσει να κατασκευάζεται προσεκτικά σε έναν χώρο 4000 στρ παράλληλα με την ακτή. Εκτός της άριστης ρυμοτομίας οι ιδρυτές της σκέπτονται να διαθέτει Θέατρο, πανεπιστήμιο, και λιμάνι. Το 1995 στο μελλοντικό ‘’κέντρο’’ της πόλης, έγινε η θεμελίωση του Ιερού Ναού του Άγιου Ευγένιου προστάτη και πολιούχου των Ποντίων, ιστορικός ναός που άφησαν φεύγοντας καταδιωγμένοι από την Τραπεζούντα. Στις 28 / 6 / 97 έγινε πανηγυρικός εσπερινός για τον Άγιο Ευγένιο. Τα πολεοδομικά σχέδια για την νέα πόλη Ρωμανία εκπονήθηκαν από φοιτητές του ινστιτούτου πολεοδομίας του πανεπιστημίου της Στουτγάρδης σε συνεργασία με τον σύλλογο ποντίων της Στουτγάρδης ‘’ποντιακή εστία’’.

Επίλογος για ένα ταξίδι στην Θράκη

Ο Άνθρωπος: Χειμώνας….. ή Καλοκαίρι …. ακολουθώντας στην αρχή διαδρομές στα σύνορα, κατόπιν δίπλα στον μυθικό ποταμό Νέστο στην Ξάνθη έως ότου φανεί το δέλτα, κοντά στον ποταμό Κομψάτο ή τις λιμνοθάλασσες της Κομοτηνής την Μαρώνεια και τέλος το Θρακικό πέλαγος και τα Πετρωτά …… Αποκάλυψη η Θρακική γη. Τα πάντα φαίνονται μεταξένια, ονειρικά, ενώ μια αίσθηση απόλυτη είναι του νερού. Ψάχνοντας και οδηγώντας στη γη του Ορφέα σιγά – σιγά προσαρμόζεσαι σε μια πραγματικότητα εντελώς διαφορετική από ότι σε άλλα μέρη της Ελλάδας. Για χιλιάδες χρόνια λαοί, θεοί, μύστες, και ήρωες προέρχονταν από την Μικρά Ασία περνούσαν τον ποταμό Έβρο και έφερναν δυτικότερα πρώτα στην Θράκη και ύστερα σε όλο τον Ελλαδικό χώρο τις ιδέες τους, τις τελετουργίες τους, τα μυστικά και τον πολιτισμό τους. 

Ο Τόπος: Κανένας φυσικός πόρος δεν είναι απλά και μόνο εκμεταλλεύσιμος, και καμία γη δεν είναι υγιής όταν τρέφει μονάχα τον άνθρωπο, και αυτό για μικρή μόνο περίοδο, μπροστά στον αχανή χρόνο που έκανε η φύση να δημιουργήσει αυτούς τους βιότοπους. Είμαστε Ευρωπαίοι αλλά και πολίτες του Κόσμου, οι βιότοποι και η φύση της Παρανέστιας γης, οι λιμνοθάλασσες της Ξάνθης και της Κομοτηνής, το δέλτα του Νέστου, έχουν παγκόσμια σημασία και φυσικά δεν ανήκουν μόνο στον τοπικό πληθυσμό ή στους Έλληνες και την Ελλάδα αλλά σε όλη την ανθρωπότητα, και έτσι πρέπει να τους αντιμετωπίζουμε. Σε έναν κόσμο όλο και λιγότερο φιλικό προς την φύση και τον άνθρωπο οι λίμνες της Θράκης είναι ένα από τα τελευταία καταφύγια της άγριας φύσης στην χώρα μας.

Σημειώσεις:

⁽¹⁾ Στο τελευταίο άρθρο για τους Ελληνικούς υγροτόπους που περιλαμβάνει ο τόμος Γ’ πρέπει να αναφερθεί ότι τόσο η Διεθνής Συνθήκη Ραμσάρ όσο και το Κοινοτικό πρόγραμμα Natura 2000έχουν περιφρονηθεί στον έσχατο βαθμό από την διοίκηση. Τα ελληνικά δάση και οι υγρότοποι δεν κινδυνεύουν μόνο  από την παρατεταμένη ξηρασία, αλλά και από την παντελή έλλειψη διαχειριστικών προγραμμάτων που θα έθεταν στόχους αλλά θα υποδείκνυαν ταυτόχρονα και τις μεθόδους προστασίας των σημαντικών αυτών περιοχών. Η Ελλάδα έφτιαξε γρήγορα τον κατάλογο των προστατευόμενων περιοχών (Natura 2000) στον οποίο περιλαμβάνεται το 20% της συνολικής εδαφικής μας έκτασης και μετά δεν έκανε απολύτως τίποτα. Σήμερα όχι μόνο δεν υπάρχει διαχειριστικός φορέας των περιοχών αλλά και τα συνυπεύθυνα υπουργεία Γεωργίας, Ανάπτυξης και ΠΕΧΩΔΕ δεν έχουν συντονισθεί ώστε να παραχθεί έργο. Οι υπόλοιποι ‘’υπεύθυνοι’’, από τους δημάρχους ή τις ‘’επιτροπές τουρισμού’’ των δήμων, τους Νομάρχες, και όλους τους εμπλεκόμενους αγνοώντας τις συνέπειες σταματούν τις ενέργειες στα πολύχρωμα ‘’τουριστικά φυλλάδια’’ του τύπου: η περιοχή μας προστατεύεται από την συνθήκη Ραμσάρ και την έχουμε εντάξει στο Natura 2000. Ο αρνητικός αντίκτυπος που ήδη έχει σχηματίσει η Ε.Ε. δεν θα αργήσει να ανακοινωθεί χτυπώντας εκεί που πονά η Ελληνική επαρχία. Στο μπλοκάρισμα προγραμμάτων και χρηματοδοτήσεων για έργα που έχουν να κάνουν με ανάδειξη και ανάπτυξη.

ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

Ιδέα & υλοποίηση μορφής: Άγγελος Σινάνης

Αυτόματος Αριθμός Κλήσης: 0531

ΔΙΑΜΟΝΗ: Αρκετά ξενοδοχεία στην Κομοτηνή ‘’Ξενία’’ 22139, ‘’Ροδόπη’’ 31326, ‘’Αστόρια’’ 22707, Μαρώνεια 0533: Αγροτουριστικός Ξενώνας Γυναικών Μαρώνειας 41348, ‘’Ρωξάνη’’ 41391 - 591, ‘’Πετράν’’ 41564, Σμαράγδας Ευάγγελος 61315, Πλατανίτης 61065, Φανάρι 0535 31300 - 1.

ΚΑΜΠΙΝΓΚ: Στο Φανάρι το κάμπινγκ του Ε.Ο.Τ. 0535 31217, 31270, Καταφύγιο στην θέση ‘’Φύλακας’’ πάνω από το εγκατελειμένο χωριό Μικρή Άδα Info: Ο. Σ. Κομοτηνής 29411.

ΦΑΓΗΤΟ: Στην Κομοτηνή ‘’Στοά μυριστικών’’, ‘’Κουτί’’, ‘’Αλώνι’’, ‘’Σταθμός, ‘’Ρολόι’’, ‘’τα Αδέλφια’’, ψαροταβέρνες, ‘’Γιαξής’’, ‘’Ταρζάν’’,  ‘’το τσιπουράδικο’’, ‘’Βιενάμ’’, ‘’Ευριπίδης’’ στο λιμάνι του Άγιου Χαράλαμπου, ‘’ο Στράτος’’, ‘’Δύο Αδελφές’’.

ΑΧΡΕΙΑΣΤΑ: Δήμοι: Κομοτηνής 22671, Ιάσμου 0534 22253, Μαρώνειας 0533 22210, Σαπών 0532 22036,  Α΄ Βοήθειες: Γ.Π.Ν. 25772 - 5, Αστυνομία: 100, Συνεργεία – Βουλκανιζατέρ Κομοτηνής: Βουζβούκης Δημήτρης Ο. Ε. 24657, ‘’Μότο Βούλγαρος’’ 34058, Μιμίκος Φίλιππος 31770, Αφοί Αντωνιάδη 35225, Σωτήρης Χατζηδημητρίου 27373, 24306, Αφοί Λυμπερίδη, Γαβράς Μαρίνος 28400.

ΧΡΗΣΙΜΑ:  Διεύθυνση δασών Κομοτηνής 27777, Μουσεία: Αρχαιολογικό (Καθημερινά 09.00 – 17.00) 22411, Λαογραφικό στο Αρχοντικό Πεΐδη 25975 (καθημερινά 10.00 – 13.00), Βυζαντινό στο αρχοντικό του Νικολάου Ζαφειρίου Παπανικολάου κατόπιν συνεννοήσεως 28729, Εκκλησιαστικό δίπλα στην Αγία Σοφία κατόπιν συνεννοήσεως 22642,  Καλαθοπλεκτικής των ΡΩΜΑ (καθημερινά – 10.00 – 14.00 – απόγευμα Τρίτη – Πέμπτη – Παρασκευή 18.00 – 20.00 κλειστά την Δευτέρα. 

ΠΡΟΣΒΑΣΗ: Από Αθήνα προς Κομοτηνή οδηγούμε έως Θεσσαλονίκη στον Ε 75 και μετά παίρνουμε τον Ε 90 σαν πιο σύντομο (785 χλμ). Από Θεσσαλονίκη είναι 277 χλμ, επί του Ε 90. Περίπου 10 ω για τους Αθηναίους και 4½ ω για τους Θεσσαλονικείς. Εναλλακτική  διαδρομή ο  Ε 79 έως Σέρρες, και στη συνέχεια οι επαρχιακοί Νο 12 έως 4 km μετά τη Δράμα και ο Νο 14 Παρανέστι – Ξάνθη – Ίασμο – Κομοτηνή + 15 χλμ.

ΒΕΝΖΙΝΑΔΙΚΑ: Στην πόλη είναι όλες οι εταιρείες. Επίσης στο Φανάρι, Σάπες, Ξυλαγανή.

ΧΑΡΤΕΣ: Πλαστικοποιημένοι χάρτες ανά νομό που χωρούν στο tang Bag. Αγοράστε τον χάρτη Νο 42 ‘’Ροδόπη’’ εκδόσεις  ‘’Ελλάδα’’ Κολοκοτρώνη 11 Αθήνα 01 3222573, 3225241, Βενιζέλου 3 Θεσσαλονίκη 031 223063. Τουριστικός χάρτης ‘’Έβρος’’ και ‘’Θράκη’’ σε κλίμακα 1:100.000 από τις εκδόσεις Ρέκος, 01 3251564 και 031 271063, 031 696587.

ΒΙΒΛΙΑ: Αντώνη Λιάπη ‘’Η Κομοτηνή και η περιφέρειά της’’ Μορφωτικός όμιλος Κομοτηνής 1993, Θράκη  Χ. Μπακιρτζής – Δ. Τριαντάφυλλος  Ε.Τ.Β.Α. – Ε.Ο.Μ.Ε.Χ. Αθήνα 1989, Ομότιτλος τουριστικός οδηγός του Δ. Καρακούση.

ΛΕΣΧΕΣ ΜΟΤΟΣΥΚΛΕΤΑΣ: Μ.Ο.Κ. (Μοτοσυκλετιστικός Όμιλος Κομοτηνής) Η λέσχη σύντομα θα στεγαστεί στην Φιλίππου 30, προς το παρόν φιλοξενείται στην Δ. Τσετινέ 7, 0531 35225. Πληροφορίες για το ταξίδι σας, όλο το χρόνο, βρίσκετε στο  Τηλ - Fax  και στους ΕΛΛΗΝΕΣ ΠΕΡΙΗΓΗΤΕΣ Ελάτη Τρικάλων. Τηλ - Fax: 0434 71826.

Περισσότερες πληροφορίες για τη ΘΡΑΚΗ αντλήστε από την ενδεικτική Βιβλιογραφία – Αρθρογραφία: 

• Το Υγρό Στοιχείο, ΕΤ2 - ‘94
• Οι μέρες της Αλκυόνας, ΕΤ2 - ‘95
• Ο κόσμος ο μικρός, ο μέγας, ΕΤ1 – ’99 – 2000
• Πέτρινα γεφύρια της Θράκης, Δήμος Ξάνθης 1^ο Λύκειο Ξάνθης 1996.
• Θράκη η γη του Ορφέα,http://orpheus.ee.duth.gr
• Θρακικός Ηλεκτρονικός Θησαυρός,http://thesaurus.duth.gr
• Θράκη, ένθετο 7 ημέρες, Εφημ. Καθημερινή 25/6/00
• Θράκη, ένθετο 7 ημέρες, Εφημ. Καθημερινή 14/3/93
• Θράκη, ένθετο 7 ημέρες, Εφημ. Καθημερινή 5/10/97
• Βουνά και τόποι, Μ. Κοκου, Δήμος Αλεξανδρούπολης 1992
• Η Κομοτηνή και η Περιφέρειά της, Ανωνίου Κ. Λιάπη, Κομοτηνή 1993
• Θράκη, Χ. Μπακιρτζής – Δ. Τριαντάφυλλος, ΕΤΒΑ – ΕΟΜΕΧ Αθήνα 1989
• Οι Λίμνες της Ελλάδας, ένθετο 7 ημέρες, Εφημ. Καθημερινή 5/10/97
• Ελληνικοί Υδροβιότοποι, ένθετο 7 ημέρες, Εφημ. Καθημερινή 11/12/94
• Το τρένο στη Βόρειο Ελλάδα, Δημήτρη Παπαδημητρίου, ένθετο 7 ημέρες, Εφημ. Καθημερινή 15/10/95

Για τα προβλήματα και τις καταστροφές που έχουν ήδη συντελεσθεί στις περιοχές Νέστου, Βιστωνίδας και λιμνοθαλασσών Κομοτηνής διαβάστε στην Νέα Οικολογία ‘’προς συνδιαχείριση του Νέστου’’ Τεύχος Ιουνίου 1996, Οικοτοπία ‘’Οικολογικές καταστροφές με ευρωπαϊκή χρηματοδότηση’’ Τεύχος Μαΐου - Ιουνίου 1999, και εφημερίδα Καθημερινή 18/3/2000 ‘’Η εξαφάνιση των λιμνών του Νέστου’’. Σχετικά αντίθετη άποψη διαβάστε στους 4 τροχούς Αύγουστος 1993, το άρθρο του κ. Ν. Σ. Μάργαρη ‘’ο Θησαυρός του Νέστου’’.