ΔΥΤΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ (3218 λέξεις)

ΚΟΖΑΝΗ - ΠΥΡΓΟΙ – ΑΡΝΙΣΣΑ – ΛΙΜΝΕΣ ΒΕΓΟΡΙΤΙΣ – ΠΕΤΡΩΝ – ΝΥΜΦΑΙΟ - ΦΛΩΡΙΝΑ

Κείμενο: Άγγελος Σινάνης e - mail: Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.   © Φεβρουάριος 2001

Διαφάνειες: Άγγελος Σινάνης – Γ. Αναστασόπουλος  ‘’Αρκτούρος’’ 

Μοναδικές απολαυστικές ώρες οδήγησης και εκπληκτικές φυσικές ομορφιές περιμένουν τον ταξιδιώτη που θα ακολουθήσει τη διαδρομή από την κοσμοπολίτισσα Κοζάνη μέχρι τα ορεινά χωριά του όρους Βέρνον, περνώντας από την υπέροχα προικισμένη φύση των λιμνών Βεγορίτιδα, Πετρών, Χειμαδίτιδα και Ζάζαρη. 

Η Κοζάνη είναι η πρωτεύουσα της Δυτικής Μακεδονίας, και ο μεγαλύτερος νομός της Περιφέρειας, μια μεγαλούπολη σε εξέλιξη που δεν έχει μεγάλη σχέση με την προ 15ετίας πόλη που γνώρισα. Τα στενά της σοκάκια όμως, ακόμα και σήμερα προκαλούν τον ταξιδιώτη για περπάτημα, ενώ τα παλιά της εντυπωσιακά αρχοντικά στέκουν στο πέρασμα του χρόνου με αξιοθαύμαστη αντοχή. Η θέση της σαν βασικού συγκοινωνιακού κόμβου μεταξύ Ηπείρου, Θεσσαλίας, και κεντρικής Μακεδονίας γρήγορα την ανέδειξαν σε εμπορικό κέντρο, ενώ ο άφθονος ορυκτός πλούτος και οι μεγάλες μονάδες παραγωγής ρεύματος της ΔΕΗ γιγάντωσαν την οικονομία της. 

Με βόρεια κατεύθυνση φτάνουμε γρήγορα στο κέντρο της πλούσιας εορδαϊκής πεδιάδας,μιας περιοχής που παρουσιάζει έντονο ενδιαφέρον από αρχαιολογικής πλευράς. Εκεί είναι κτισμένη η Πτολεμαΐδα, μια μεγάλη πόλη σήμερα που οφείλει το όνομά της στον στρατηγό του Μεγάλου Αλεξάνδρου Πτολεμαίο που καταγόταν από την Εορδαία, και υπήρξε ο θεμελιωτής της δυναστείας των Πτολεμαίων στο βασίλειο της Αιγύπτου. Στην πόλη μπορείτε να επισκεφθείτε την αξιόλογη παλαιοντολογική συλλογή και τον αρχαιολογικό χώρο της Άσπρης Πόλης. Σήμερα η Πτολεμαΐδα αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα κέντρα εξόρυξης λιγνίτη στην Ελλάδα και είναι ‘’κατάσπαρτη’’ από εργοστάσια της ΔΕΗ, και επιφανειακές εκμεταλλεύσεις λιγνίτη. Οι τεράστιοι εκσκαφείς έχουν προκαλέσει σοβαρές αλλοιώσεις στην μορφολογία του εδάφους και η αισθητική του τοπίου πάει περίπατο με ότι αυτό συνεπάγεται για την πανίδα και χλωρίδα του τόπου.  

Με κατεύθυνση τους πρόποδες του όρους Βερμίου και τα χωριά Ανατολικό, Κομνηνά, Μεσόβουνο φτάνουμε από μια διαφορετικής ομορφιάς διαδρομή στους Πύργους. Όλα τα χωριά που περάσατε μαζί με τους Πύργους αποτελούν σημαντικούς αρχαιολογικούς χώρους, και θα έπρεπε να αποτελεί προτεραιότητα για την αρχαιολογική υπηρεσία η συστηματική καταγραφή και η περαιτέρω τοπογραφική έρευνα. Δεν έχει γίνει κάτι άξιο λόγου και το κακό στην περίπτωση είναι ότι τα λιγνιτωρυχεία όσο πάνε ανασκάπτουν τον περιβάλλοντα χώρο, καταστρέφοντας τις πολύτιμες μαρτυρίες της ιστορίας που ξετυλίχτηκε στην Εορδαϊκή πεδιάδα. 

Οι Πύργοι Πτολεμαϊδας (παλιά Κατράνιτσα) είναι ιστορικό χωρίο που στο διάβα τις ιστορίας και από τα αρχαία χρόνια, έχει καταστραφεί πολλές φορές. Η τελευταία προήλθε από τους Γερμανούς το ’44 που το κάψανε. Τότε το χωριό θρήνησε τριακόσια πενήντα θύματα. Σήμερα είναι ένα μικρό πεντακάθαρο χωριουδάκι με καφενείο, αγροτικές ασχολίες και δύο πανέμορφα παλιά πέτρινα παραδοσιακά γεφύρια που έχουν κηρυχθεί διατηρητέα μνημεία. Μάλιστα το ένα που ονομάζεται του ‘’Σάρδιμου’’ αναφέρει η παράδοση ότι το καλντερίμι του οδηγούσε έως την αρχαία Βέγορα στις όχθες της ομώνυμης λίμνης. Το δεύτερο ονομάζεται ‘’του Κάστρου’’ και βρίσκεται πάνω σε χείμαρρο, 3 χλμ από τον Πύργο, δίπλα σχεδόν από το λόφο που στην κορυφή του υπάρχουν ερείπια αρχαίας ακρόπολης. 

Οι απόδημοι Κατρανιτσιώτες φαίνεται ότι τα χρησιμοποιούσαν και τα δύο, για τις μετακινήσεις των εμπορευμάτων από την πόλη τους προς το Semlino προάστιο του Βελιγραδίου και την Κεντρική Ευρώπη, Αυστρία – Βιέννη που είχαν εμπορικές σχέσεις. Σύμφωνα με τα ευρήματα (αγάλματα), το κάστρο ήταν κατοικημένο από τα αρχαία χρόνια. Πολλές φορές οι ντόπιοι αναφέρουν ότι έρχονται άγνωστοι σε αυτούς άνθρωποι και σκάβουν τον λόφο και γύρω από το γεφύρι. Δείγματα των ‘’εργασιών’’ μαρτυρούν του λόγου το αληθές. Παντού υπάρχουν βαθιές τρύπες, ακόμη και από μεγάλο σκαπτικό μηχάνημα. Για το γεφύρι του κάστρου αναφέρει η παράδοση ότι πήγαιναν την όμορφη νύφη από άλλο χωριό στην Κατράνιτσα επάνω σε ένα ωραίο άσπρο άλογο, για να γίνει ο γάμος με τον αγαπημένο της. Την στιγμή όμως που το άλογο πέρναγε πάνω από το γεφύρι τρόμαξε, σηκώθηκε στα δυο του πόδια, και έριξε την νύφη στο ποτάμι σκοτώνοντάς την. Επί τουρκοκρατίας αναφέρεται ότι το κάστρο πολιορκήθηκε για δύο χρόνια χωρίς να ‘’πέσει’’. Οι κάτοικοι όμως εξαντλημένοι από τον πολύχρονο αγώνα αποφάσισαν να φύγουν. Τα κατάφεραν χωρίς να τους καταλάβει κανείς τούρκος και χωρίς θύματα, από τότε όμως δεν τους ξαναείδε κανείς.

Η γύρω περιοχή άκμασε τόσο επί ελληνορωμαϊκής και βυζαντινής περιόδου, όσο και επί τουρκοκρατίας. Σύμφωνα με τον παλιό πρόεδρο του χωριού Φίλιππο Φιλίππου έχει διευθετηθεί το θέμα των ανασκαφών στο κάστρο, και σύντομα θα αρχίσουν επίσημα, με την αρωγή της αρχαιολογικής υπηρεσίας. Ένα τρίτο γεφύρι μικρότερο από τα άλλα είναι σκεπασμένο σήμερα από άσφαλτο, ακριβώς στην είσοδο του χωριού.

Η διαδρομή μετά τους Πύργους βγαίνει στον κεντρικό με κατεύθυνση την Έδεσσα περνώντας το χωριό Περαία. Λίγο πριν προσεγγίσετε την Ε. Ο. Φλώρινας – Έδεσσας κατευθυνθείτε αριστερά προς Άρνισσα και λίμνη Βεγορίτιδα (υπάρχουν πινακίδες). Το τοπίο είναι πανέμορφο και ο περιφερειακός άνετος δρόμος ευχάριστος, φέρνοντάς σας δίπλα σε ένα εκπληκτικό οικοσύστημα που απαρτίζεται από τέσσερις λίμνες, Βεγορίτιδα, Πετρών, Χειμαδίτιδα (IBA), και Ζάζαρη (IBA). Όλες αυτές οι λίμνες περιβάλλονται από τους μεγάλους ορεινούς όγκους του Βερμίου, του Καϊκμάτσαλαν, και του όρους Βέρνον (Βίτσι). Αυτοί οι θαυμάσιοι υγρότοποι είναι σύμφωνα με την επιστημονικά τεκμηριωμένη άποψη, ενιαίο οικοσύστημα που φημιζόταν για την πλούσια υδρόβια και αμφίβια πανίδα του. Οι δύο τελευταίες, τελούν υπό τον άμεσο κίνδυνο αποξήρανσης, αν και έχουν αναγνωριστεί διεθνώς σαν σημαντικές περιοχές για τα πουλιά (Important Bird Area - IBA) και έχουν και τον μεγαλύτερο πληθυσμό βαλτόπαπιας στην Ελλάδα.

Αυτά τα εξαιρετικά ευαίσθητα συστήματα χρειάζονται ειδική προστασία από τους ντόπιους που ζουν από αυτά, αλλά και από όλους μας, για να διατηρηθούν σε καλή κατάσταση, και να συντροφεύουν τις περιηγήσεις μας για πολλά χρόνια. Η λίμνη Βεγορίτιδα ή Οστρόβου φαίνεται απότομα και δύσκολα καταλαβαίνει κανείς το μέγεθός της, που διακρίνεται σχεδόν όταν περνάτε την όμορφη Άρνισσα. Η λίμνη βρίσκεται σε 530 μ. Υ, και ήταν η βαθύτερη στην Ελλάδα με μέγιστο βάθος 75 μ. και η τρίτη σε μέγεθος με 72,5 τ. χλμ. 

Ένας από τους θρύλους που συνοδεύει την λίμνη αναφέρει ότι δημιουργήθηκε από το νερό που ξεχείλισε από ένα πηγάδι και έτρεχε όλη την νύχτα, επειδή η κοπέλα που πήρε νερό από εκεί ξέχασε να το κλείσει. Άλλη παρόμοια διήγηση αναφέρει ότι εδώ που έιναι τώρα η λίμνη ήταν χωριό και η κοπέλα που πήρε νερό από την βρύση ξέχασε να την κλείσει και έτσι δημιουργήθηκε η λίμνη. Και ο τρίτος αναφέρει ότι στη θέση της σημερινής λίμνης, υπήρχε μια μεγάλη εύφορη πεδιάδα, που την διέρρεε ένα μεγάλο ποτάμι που τα νερά του στο τέλος, έπεφταν σε ένα μεγάλο βάραθρο. Μια φορά έβρεξε τόσο πολύ που το ποτάμι ξεχείλισε και παρέσυρε τα πρόβατα που έβοσκαν, φράζοντας το βάραθρο. Από τότε τα νερά δεν βρίσκουν από πού να ‘’φύγουν’’ και έτσι δημιουργήθηκε η λίμνη. 

Η πραγματικότητα πάντως είναι ότι πριν μερικά χρόνια είχε 3,5 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα νερό, ενώ τελευταία με την λεηλάτηση του νερού από την ΔΕΗ μειώθηκε σε μόλις 500 εκατομμύρια κυβικά. Αυτό σημαίνει ότι μεγάλες εκτάσεις της λίμνης έχουν γίνει έρημος που οδήγησε πριν λίγα χρόνια το χωριό Βέγορα και Άγιο Παντελεήμονα σε διαμάχη για την διεκδίκηση και χρήση … του κάμπου. Οι σοφοί του υπουργείου Οικονομικών μοίρασαν τελικά την ‘’πίτα’’ (τρεις – τέσσερις χιλιάδες στρέμματα) και όλοι ικανοποιήθηκαν. Ποιος λογαριάζει ότι αυτά τα νέα στρέμματα που δόθηκαν για καλλιέργεια θα συρρικνώσουν και τελικά θα εξαφανίσουν την λίμνη, όπως συρρίκνωσαν και αλλοίωσαν πάνω από το 50% των υγροτόπων της χώρας σε διάστημα σαράντα χρόνων;  

Κοντά στην Άρνισσα αλλά και στην παραλία του Αγίου Παντελεήμονα μπορείτε να κολυμπήσετε και να τσιμπήσετε φρέσκο ψάρι στα ταβερνάκια, στις όχθες της λίμνης. Επίσης προσφέρεται η δυνατότητα να περάσετε με βάρκα (τμήμα της διαδρομής του Ευρωπαϊκού μονοπατιού Ε – 4) από τον Άγ. Παντελεήμονα στο Μανιάκι για φαγητό. Στις ‘’πρακτικές πληροφορίες’’ για την Καστοριά τη λίμνη της όπως και για το Νυμφαίο αναφέρουμε για τα κρασιά Αμυνταίου. Εδώ λοιπόν, στον Αγ. Παντελεήμονα, βρίσκονται οι αμπελώνες ‘’Ντρούμο’’ σε έκταση 50 στρ. σε 650 μ. Υ, στην περιοχή ‘’Ράστο’’ όπως και το σύγχρονο οινοποιείο της εταιρείας Βεγορίτη. Δημιουργήθηκαν το 1990 από τον Γιάννη Μπουτάρη που καθοδηγεί και επιβλέπει όλες τις δραστηριότητες. 

Επισκεφθείτε τις εγκαταστάσεις και διαπιστώστε γιατί τα κρασιά έχουν βραβευθεί επανειλημμένα, και συμμετέχουν στο πρόγραμμα⁽¹⁾ ‘’Δρόμοι του Κρασιού’’. Και στις δύο λίμνες, Βεγορίτιδας και Πετρών, ψαρεύονται κεφαλόπουλα, γριβάδια πέστροφες, τσιρόνια και ορισμένα ‘’εισαγόμενα’’ σαν τον κορήγωνο, που μπορείτε να τα δοκιμάσετε νοστιμότατα και καλοψημένα σε όλα τα τριγύρω χωριά. 

Οι λίμνες φιλοξενούν Ροδοπελεκάνους, Αργυροπελεκάνους, Βαλτόπαπιες, ενώ σε συνδυασμό με τις παρακείμενες Χειμαδίτιδα και Ζάζαρη αποτελούν ένα πανέμορφο οικοσύστημα με πλούσια πανίδα. Λίγο έξω από τον Άγ. Παντελεήμονα μια διασταύρωση στα δεξιά σας φέρνει στο ομώνυμο χωριουδάκι και την μικρούλα λίμνη Πετρών, στα 560 μ. Υ, και μέγεθος μόλις 8000 στρ. Μικρός και συμπαθητικός οικισμός με όμορφα σπίτια, δύο καφενεία - ταβέρνες, και μια ήρεμη λίμνη. Το βόρειο άκρο της πεδιάδας Εορδαίας σύμφωνα με τα αρχαιολογικά ευρήματα ταυτίζεται με την αρχαία Κέλλη, αν και τα ανασκαφικά ευρήματα ως τώρα δεν έχουν επιβεβαιώσει σίγουρα αυτή την άποψη, έστω με κάποια επιγραφική επιβεβαίωση. Ο αρχαίος οικισμός είναι σχεδόν δίπλα από το χωριό Πέτρες (1,5 χλμ) στον λόφο Γκράτιστα και αποτελεί ευκαιρία να τον επισκεφθείτε βλέποντας από κοντά την Ελληνιστική πόλη, τα τμήματα οχυρού τείχους που περιβαλλόταν, τους υπόγειους χώρους αποθήκευσης τροφίμων. Σε πολλά σημεία υπάρχουν αμφορείς και κομμάτια από κεραμικά πράγμα που επιβεβαιώνει την άποψη των αρχαιολόγων ότι εδώ λειτουργούσαν τοπικά εργαστήρια κεραμικής και γλυπτικής. 

Το 1982 η Αρχαιολογική υπηρεσία άρχισε τις εργασίες αποκαλύπτοντας σύντομα τον οικισμό που ήταν το μοναδικό ακμαίο αστικό κέντρο στο βάθος της κοιλάδας του Αμυνταίου, ενώ διατηρούσε εμπορικές σχέσεις με τις μεγάλες πόλεις της εποχής. Η ευημερία του οφειλόταν κατά ένα μεγάλο μέρος στην μικρή του απόσταση από την Εγνατία οδό που διέσχιζε την πεδιάδα 2 χλμ νοτιότερα, και στην παρακείμενη μεγαλύτερη τότε λίμνη Πετρών. 

Μετά το Αμύνταιο συνεχίστε την διαδρομή προς Καστοριά και σύντομα θα φτάσετε πολύ κοντά στο Βίτσι, και στο χωριό Αετός, (υπάρχει πρόσβαση και από Καστοριά μέσω Δισπηλιού, Μαροχωρίου, Λεχόβου). Στον Αετό βρίσκονται οι εγκαταστάσεις του κτηνιατρικού σταθμού του Αρκτούρου, ο οποίος λειτουργούσε ως το 1997 στον Φανό Φλώρινας. Εδώ φιλοξενούνται όσες αρκούδες προέρχονται από κατάσχεση ή έχουν ανάγκη από περίθαλψη. Υπάρχει κέντρο ενημέρωσης για την καφέ αρκούδα με πληροφορίες για την εξέλιξη του είδους, την γεωγραφική κατανομή του στην χώρα, καθώς και τους κινδύνους που την απειλούν. 

Το Περιβαλλοντικό κέντρο του Αρκτούρου έχει επίσης καταφύγιο στην Αγραπιδιά Φλώρινας για την προστασία του Λύκου. Ο γνωστός μας ‘’Αρκτούρος’’ είναι αστική μη κερδοσκοπική εταιρία που ιδρύθηκε το 1992 για να εξαλειφθεί το φαινόμενο της αρκούδας χορεύτριας. Η έλλειψη χώρου οδήγησε στην ίδρυση του ‘’κέντρου διάσωσης της αρκούδας’’, στο Νυμφαίο με κύριους χρηματοδότες τους αδελφούς Ιωάννη και Κωνσταντίνο Μπουτάρη της γνωστής οικογενείας των οινοπαραγωγών. Οι εκπρόσωποι του θα χαρούν να σας ενημερώσουν για τους σκοπούς του κέντρου, τις κατοπινές ενέργειες για την προστασία του λύκου και του ελληνικού ποιμενικού και εσείς θα έχετε την μοναδική ευκαιρία να δείτε, να ‘’ζήσετε’’ ή να φωτογραφήσετε απο κοντά, τις καφέ αρκούδες που φιλοξενεί, σε μια έκταση με ειδική περίφραξη που τις προστατεύει, από την φυγή στο δάσος. 

Αν ψάχνετε ακόμη να ανακαλύψετε την Ελλάδα έξω απο τους ‘’τουριστικούς οδηγούς’’, μακριά απο διαφημισμένα μέρη και το αγριεμένο πλήθος, πρέπει να βρεθείτε στο αρχοντικό βλαχοχώρι Νυμφαίο. Στην διασταύρωση του Αετού στρίψτε δεξιά και σε 9 χλμ φιδίσιου δρόμου με πρωτόγνωρη θέα στον κάμπο της Εορδαίας, στις πανέμορφες λίμνες Ζάζαρη και Χειμαδίτιδα είστε στο εκπληκτικό χωριό. Ξαφνιάζει με το μέγεθος και το παρουσιαστικό του αναπτυγμένο σε οροπέδιο στο Ανατολικό Βίτσι στα 1400 μ Υ. Κτίστηκε το 1375, σχεδόν όταν η Μακεδονία κατελήφθη απο τους Τούρκους, και έχει  - μετά τις αναπαλαιώσεις που έγιναν - ανέπαφη την αίγλη, και την αρχοντιά που εκπέμπουν οι κωμοπόλεις των αρχών του αιώνα. Τότε που σε όλη την Ελλάδα ήταν πολλές και τότε που σε όλη την Ελλάδα ο κόσμος ζούσε εκεί που γεννήθηκε. 

Στα τέλη του 19^ου Αι, άκμαζε σαν μεγάλο κέντρο διακίνησης καπνού και προϊόντων αργυροχρυσοχοϊας με αναφορές για 8500 κατοίκους, πολλοί από τους οποίους ‘‘σκάλιζαν το χρυσό που έφτανε από το Μυσίρι και το Ασήμι από την Ευρώπη’’. Η περίφημη Νίκειος Σχολή θεμελιωμένη το 1928 με δωρεά του καπνέμπορου Ιωάννη Νίκου, σήμερα αποτελεί ένα θαυμάσιο δείγμα αρχιτεκτονικής και ευμάρειας μιας εποχής που έφυγε. Εδώ λειτουργούσε δημοτικό και ημιγυμνάσιο με 270 παιδιά. Από την δεκαετία του  1930 το Νυμφαίο ή Νιβεάστα -Νιβίστα (Αθέατο), ή Νέβεσκα (σαν και μας δεν είναι άλλος) αν και απο τα πλουσιότερα κεφαλοχώρια της Βόρειας Ελλάδας με  3.000 κατοίκους, και 520 σπίτια αρχίζει να παρακμάζει. Σήμερα σε όλο το χωριό, κυριαρχεί η μεγαλειώδης Ηπειρώτικη λαϊκή αρχιτεκτονική που κερδίζει την ματιά του περιηγητή με σπίτια, αρχοντικά, και καλντερίμια, που ακόμη στέκονται αδιάψευστοι μάρτυρες μιας βαριάς κληρονομιάς. Η πέτρα, το ξύλο Οξυάς ή βελανιδιάς είναι το κύριο υλικό κατασκευής τους. Υλικό που δεν λείπει αφού ο δασικός πλούτος της περιοχής είναι μεγάλος. 

Τα είκοσι επτά χιλιάδες στρέμματα δασικής έκτασης όχι μόνο αποτέλεσαν μεγάλο αναπτυξιακό κεφάλαιο για τους ντόπιους αλλά συνετέλεσαν  και στην διαμόρφωση του χαρακτήρα τους. Δεκάδες μνημεία πλημμυρίζουν τον χώρο και τα μάτια του περιηγητή, που μπορεί να δει αντιπροσωπευτικά δείγματα αστικής ανάπτυξης ορεινού οικισμού της Μακεδονίας από τον 18^ο έως τα μέσα του 20^ου.Ο ιστορικός ναός του πολιούχου Αγίου Νικολάου, το αρχοντικό του Αναστάση Τσιρλή, του Μίσσιου, του Ιωάννη Μπουτάρη, λαογραφικό και εθνολογικό μουσείο, με εκατοντάδες, αντικείμενα, έγγραφα, που με τον τρόπο τους διηγούνται το παρελθόν. 

Το Νυμφαίο με τα 162 εναπομείναντα Αρχοντικά πετρόχτιστα σπίτια - οχυρά του, είναι χαρακτηρισμένο διατηρητέο απο το 1978. Πρόσφατα (2000) τιμήθηκε με την ειδική διάκριση της Ε. Ε. ‘’αναγέννηση χωριών’’, και συγκαταλέγεται στις έξι κοινότητες της στεριανής και νησιωτικής Ελλάδας που έχουν μείνει εκτός του προγράμματος ‘’Ιωάννης Καποδίστριας’’. Ανήκει στο πρόσφατα ιδρυθέν Εθνικό δίκτυο Πολιτισμού, παράδοσης και κοινοτικού βίου, ‘’Των Ελλήνων Οι Κοινότητες’’, μαζί με τα Αμπελάκια Θεσσαλίας, την Μακρινίτσα Πηλίου, τον Πάνορμο Τήνου, το Πάπιγκο Ζαγορίου, και την Οία Σαντορίνης. 

Την αναγέννηση του παραδοσιακού οικισμού σφραγίζει με την παρουσία του το νέο Μουσείο Αργυροχρυσοχοϊας καθώς και το συνεδριακό εκπαιδευτικό κέντρο του Α. Π. Θεσσαλονίκης, και της κοινότητας. Το μουσείο εγκαινιάσθηκε από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας κ. Κωστή Στεφανόπουλο που κατόπιν ανακηρύχθηκε επίτιμος δημότης Νυμφαίου. Στο τριώροφο μουσείο με την επωνυμία ‘’Το Σπίτι των Χρυσικών’’ έχουν συγκεντρωθεί μοναδικές συλλογές εργαλείων χειροτεχνικής αργυροχρυσοχοϊας, ασημικών, κοσμημάτων, εκκλησιαστικών σκευών καθώς και μετάλλια περιώνυμων χαρακτών. 

Οι πλαγιές, τα δάση της περιοχής είναι ιδανικές για πεζοπόρους και διαθέτουν ένα ευρύ δίκτυο από μονοπάτια με σήμανση και το γνωστό Ε – 4. Ο Ιππικός όμιλος Νυμφαίου διαθέτει 10 καθαρόαιμα αγγλικά άλογα ιππασίας,  περιπάτου και 10 μικροκαμωμένα Σκυριανά. Επίσης νοικιάζονται mountain bikes για ευκολότερες βόλτες στο παρακείμενο δάσος.

Στην επίθεση της Άνοιξης τελευταία παραδίνονται τα βουνά και στον κανόνα ούτε το όρος Βέρνον αποτελεί  εξαίρεση. Κρατάει χιονοσκεπή την κορυφή του ενώ χαμηλότερα ο Μάρτιος αλλάζει τους ρυθμούς της περιοχής. Αν την εποχή που και εσείς επισκεφθείτε το Νυμφαίο είναι τουλάχιστον άνοιξη μην διστάσετε να γυρίσετε ή να πάτε στην Φλώρινα από το….δάσος. Δεν είναι κρυφή διαδρομή, οι ντόπιοι την γνωρίζουν αλλά αν τους ρωτήσετε θα κουνήσουν το κεφάλι με νόημα, και πιθανώς να σας δώσουν συμβουλές ή οδηγίες.

Ακούστε τις, και μετά ξεκινήστε για μια συναρπαστική διαδρομή με κατεύθυνση την Παλιά Δροσοπηγή (παλιά Μπελκαμένη) μέσα από το πυκνό δάσος οξιάς. Ο βατός χωματόδρομος σε ορισμένα σημεία είναι στενός αλλά πάντα χωράει 4*4, η βλάστηση είναι οργιώδης και μετά από μία ώρα είστε στην Δροσοπηγή (υπάρχουν πηγές για νερό και πέτρινες κρήνες). Το παλιό ερειπωμένο χωριό είναι αυτό που συναντάτε πρώτα και μετά από δύο χλμ βγαίνετε στον κεντρικό ασφαλτόδρομο που δεξιά οδηγεί μέσω Νέας Δροσοπηγής, Υδρούσσας, Τροπαιούχου, στην πόλη της Φλώρινας και από εκεί στις Πρέσπες. 

Σημειώσεις: 

⁽¹⁾ Τον Νοέμβριο του 1993 δεκαπέντε οινοπαραγωγοί του Βορειοελλαδικού χώρου ίδρυσαν μια αστική, μη κερδοσκοπική εταιρεία, την Ένωση Οινοπαραγωγών των Αμπελώνων της Μακεδονίας (Ε. Ν. Ο. Α. Μ.) με τον διακριτικό τίτλο ‘’Δρόμοι του Κρασιού της Μακεδονίας’’. Αν περιπλανηθούμε σε οινοπαραγωγικές χώρες θα βρούμε κάποια σηματοδότηση η οποία κατευθύνει τον ταξιδιώτη στον ‘’Δρόμο του Κρασιού’’ της περιοχής. Ουσιαστικά πρόκειται για μια πρόταση προς τον επισκέπτη της περιοχής να ακολουθήσει μια προκαθορισμένη διαδρομή που διασχίζει τα πιο γραφικά σημεία των Ελληνικών αμπελουργικών περιοχών, να επισκεφθεί επιλεγμένες οινοπαραγωγικές μονάδες, να γευθεί κρασιά και μεζέδες της περιοχής, θαυμάζοντας ταυτόχρονα τους αρχαιολογικούς ή πολιτιστικούς χώρους αυτής.

ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

Ιδέα & υλοποίηση μορφής: Άγγελος Σινάνης

ΔΙΑΜΟΝΗ: Φλώρινα (0385): ‘’Πούλια 2’’  30625, ‘’Ελληνίς’’ 22671, 2, ‘’Λύγκος’’ 28322, 3, ‘’Τόττης’’ 22645, ‘’Νεβέσκα’’ 31442. Στη Φλώρινα υπάρχουν και ενοικιαζόμενα δωμάτια Info στην αστυνομία ή στον δήμο που υπογράφουν τις άδειες. Νυμφαίο (0386): ‘’La Moara’’ (νερόμυλος) 31377, κρατήσεις απο Θεσσαλονίκη 031 287626, 287401, ‘’Τα Λινούρια’’ (λιβάδι με λινάρι) 31133, Κοινοτικό Ξενοδοχείο 31382, ‘’Εντερνέ’’ 31320, 31351, ‘’Νεβέσκα’’ 31442.

ΚΑΜΠΙΝΓΚ: Στους Πύργους στα πέτρινα γεφύρια, δίπλα στο ποτάμι, στις λίμνες Πετρών ή Ζάζαρη κοντά στο Λιμνοχώρι.

ΦΑΓΗΤΟ: Όλοι οι ξενώνες στο Νυμφαίο έχουν εστιατόριο, άλλη επιλογή το εστιατόριο - καφενείο του συνεταιρισμού Γυναικών ‘’La Draga’’ δυνατό τσίπουρο με μεζέδες, σπεσιαλιτέ κοτόπουλο με δαμάσκηνα, ομελέτες, Χορτόπιτες, και γευστικά γαλακτοκομικά, τυρί, γιαούρτι, όλα Ντόπια μακράν από τα του εμπορίου. Δοκιμάστε κρασί ΟΠΑΠ Ροζέ Αμυνταίου.

ΑΧΡΕΙΑΣΤΑ: Δήμος Φλώρινας: 0385 22620, Α΄ Βοήθειες: 22555, Αστυνομία: 22222, Νυμφαίο: Κοινότητα 0386 31382, Αστυνομία 31361, 3, Α’ Βοήθειες 31360, Συνεργεία – Βουλκανιζατέρ: Κοζάνη (0461) Μαντζιάρης Ευάγγελος, 23249, Πτολεμαίδα 0463 Ιωακειμίδης Γαβριήλ, 23592, Χαράλαμπος Πλακετάς, 53474, Τσακιλτσίδης Αχιλλέας, 80272, Αμύνταιο 0386 Παπαδάκη Όλγα, 22496, Χρήστος Στάιος, 23990, Φλώρινα, 0385 Μικρόπουλος Νικόλαος, 28259, 22666.

ΧΡΗΣΙΜΑ: Καφενείο στου Πύργους Πτολεμαΐδας 0463 91212. Για ιππασία ή Mountain Bike, στον Ιππικό όμιλο Νυμφαίου 0386  31132, Επίσκεψη στο κέντρο διάσωσης της Αρκούδας του λύκου και των βιοτόπων τους ‘’Αρκτούρος’’ Αετός Φλώρινας, 0386 41500. Διεύθυνση Δασών Φλωρίνης 0385 22529, Χιονοδρομικό στο Βίτσι, Βίγλα (1.650μ.) 0385 22082, 29939, Info: Σ.Ο.Χ. Φλώρινας  0385 46026, 23688. Info: Ε.Ο.Σ. Φλώρινας, 0385 28008, 22354. 

ΒΕΝΖΙΝΑΔΙΚΑ: Κοζάνη, Πτολεμαίδα, Αμύνταιο και Φλώρινα υπάρχουν όλες οι εταιρείες. Στην Άρνισσα ΕΚΟ, Άγ. Παντελεήμων BP.

ΧΑΡΤΕΣ: Πλαστικοποιημένοι χάρτες ανά νομό που χωρούν στο tang Bag. Αγοράστε τον χάρτη Νο 47 ‘’Φλώρινα’’ και τον Νο 27 ‘’Κοζάνη’’ εκδόσεις  ‘’Ελλάδα’’ Κολοκοτρώνη 11 Αθήνα 01 3222573, 3225241, Βενιζέλου 3 Θεσσαλονίκη 031 223063. Τουριστικός χάρτης Κοζάνης σε κλίμακα 1:100.000 από τις εκδόσεις Ρέκος, 01 3251564 και 031 271063, 031 696587.

ΒΙΒΛΙΑ: Μακεδονία, Ιστορία Μνημεία Μουσεία του Εφόρου Αρχαιοτήτων Ιωάννη Τουρατσόγλου. Ένα πανέμορφο οδοιπορικό στην Μακεδονική γη με την ποιότητα της Εκδοτικής Αθηνών, και Δυτική Μακεδονία Α’ & Β’ ομότιτλη έκδοση της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας. Δύο αξιόλογες προσπάθειες έκδοσης πλήρους τουριστικού οδηγού.

ΛΕΣΧΕΣ ΜΟΤΟΣΥΚΛΕΤΑΣ: Μ.Ο.Κ. (Μοτοσυκλετιστικός όμιλος Καστοριάς) 25^ης Μαρτίου 17, Τηλ 29514, 23470. Μ.Ο.Π. (Μοτοσυκλετιστικός όμιλος Πτολεμαΐδας) 0463 80272.

Περισσότερες πληροφορίες για την ΔΥΤΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ αντλήστε από την ενδεικτική Βιβλιογραφία – Αρθρογραφία:

• Καστοριά / ΕΤ 2 / 1989
• Οι πόλεις των Συνόρων / ΕΤ 2 / 1998
• Travels in Northern Greece / William Leake
• Δισπηλιό / Χαρά Κιοσσέ / Εφημ. ‘’Το Βήμα’’ 1/8/99
• Νυμφαίο ‘’σημειωματάριο’’ Εφημ. Καθημερινή 3/9/2000
• Μακεδονία / ένθετο 7 ημέρες / Εφημ. Καθημερινή 2/7/2000
• Δυτική Μακεδονία Α’ έκδοση / Περιφ. Δυτικής Μακεδονίας / Κοζάνη 1994
• Δυτική Μακεδονία Β’ έκδοση / Περιφ. Δυτικής Μακεδονίας / Κοζάνη 2000
• Μέγα ονομαστικόν ή τα ονόματα των Ελλήνων / Μάριου Βερέτα / Αθήνα 1997
• Καστοριά η Βυζαντινή Αίγλη / ένθετο 7 ημέρες / Εφημ. Καθημερινή 3/12/1995
• Δισπηλιό / Ρεπορτάζ από τον Θανάση Τσιγγανά / Εφημ. ‘’Καθημερινή’’ 27/10/99
• Δισπηλιό / Ρεπορτάζ από τον Απόστολο Διαμαντή / Εφημ. ‘’Ελευθεροτυπία’’ 31/8/97
• Απογραφή των Ελληνικών Υγροτόπων ως Φυσικών Πόρων / Μουσείο Γουλανδρή – ΕΚΒΥ
• Γ. Χ. Χουρμουζιάδη / Το προϊστορικό Δισπηλιό / ένθετο 7 ημέρες / Εφημ. Καθημερινή 23/7/1995
• Κωνσταντίνου Σιαμπανόπουλου / Μουσείο Μακεδονικού Αγώνα / ένθετο 7 ημέρες / Εφημ. Καθημερινή 1/10/1995
• Ευάγγελος & Δημήτριος Βελιτζέλος / Παλαιοντολογικά ευρήματα Δ. Μακεδονίας / Περιοδικό Ελληνικό Πανόραμα Τ 15 / Θεσσαλονίκη 1999