ΘΡΑΚΗ (2995 λέξεις)

ΞΑΝΘΗ - Η ΠΟΛΗ

            Κείμενο - Διαφάνειες: Άγγελος Σινάνης e – mail: Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.  
Φωτογραφίες: Νίκος Γερμαντζίδης

© Μάρτιος 2001

Ξάνθεια – Ισκέτσε - Ξάνθη. Πέρα από τη βόρεια άκρη του Αιγαίου δίπλα στις εκβολές του ποταμού Νέστου απλώνεται ανάμεσα στο βουνό και την θάλασσα η στενόμακρη εύφορη πεδιάδα της Θράκης. Η ματιά απλώνεται και αυτή ανεμπόδιστη στον ορίζοντα, ως εκεί που ορθώνεται επιβλητική η οροσειρά της Ροδόπης, που οριοθετεί την απέραντη βαλκανική ενδοχώρα. 

Στις απαλές πλαγιές της που ποτίζει ο ποταμός Κόσυνθος κατηφορίζει η παλιά πόλη της Ξάνθης. Μυημένη στους μύθους η πόλη, πήρε το όνομά της από μία απ’ τις χιλιάδες ιχθυόμορφες Ωκεανίδες, θυγατέρες του Ωκεανού και της Τηθύος ενώ η ιστορική Ξάνθεια αναφέρεται σποραδικά από αρχαίους συγγραφείς όπως ο Στράβων. Κοντά στην Ξάνθη πέρναγε η Εγνατία οδός που συνέχιζε ανατολικά καταλήγοντας στον Βόσπορο. Στα βυζαντινά χρόνια ήταν έδρα επισκοπής και αργότερα μητρόπολη.

Όπως τότε έτσι και σήμερα, η εκκλησία βρίσκεται στο επίκεντρο της ζωής της πόλης με τρεις μεγάλες μονές - Παναγία Αρχαγγελιώτισσα με πλούσια συλλογή εικόνων και κειμηλίων, Παμμέγιστοι Ταξιάρχες στον χώρο της οποίας λειτουργεί η εκκλησιαστική σχολή, Παναγία Καλαμού ή Καλαμιώτισσα - σε ένα πανέμορφο κατάφυτο περιβάλλον με εντυπωσιακή θέα προς τον κάμπο. Η μεγάλη και μακρινή ανοδική πορεία της, αρχίζει το 1715 χάρη στα καπνά και την καθιέρωσή της ως το αδιαμφισβήτητο οικονομικό κέντρο καθώς μια πυρκαγιά οδηγούν σε μαρασμό την Γενισέα Yenise ή Karasu Yenicesi (Karasu είναι η ονομασία του Νέστου στα τουρκικά), έδρα της περιοχής μέχρι τότε.

Στην τουρκοκρατία η σημερινή Ξάνθη, ανήκει στην επαρχία Edirne (Αδριανούπολης). Χτυπήθηκε και εκείνη από δύο καταστροφικούς σεισμούς το 1829, όμως στο Β’ μισό του 19^ου ανοικοδομήθηκε με μεγαλύτερη φροντίδα και προσοχή. Στα χρόνια της τουρκοκρατίας άντρες και γυναίκες συμμετείχαν σε συντεχνίες που δημιούργησαν οι ελληνικές κοινότητες παίζοντας σημαντικό ρόλο στην επεξεργασία του καπνού. Ο θεσμός των συντεχνιών που οι ρίζες του χάνονται στην αρχαία Ελλάδα, και συνεχίσθηκε στο Βυζάντιο στα χρόνια της τουρκοκρατίας έγινε αντίδοτο για να αντιμετωπιστούν οι αντιξοότητες της εποχής. Οι συντεχνίες κάλυπταν και προστάτευαν τα συμφέροντα των επαγγελματιών ελέγχοντας τις πρώτες ύλες και ορίζοντας τους κανόνες δεοντολογίας ενώ παράλληλα ενίσχυαν τα μέλη της κοινότητας παρεμβαίνοντας στα οικονομικά και πολιτιστικά θέματα. Οι συντεχνίες και η συσπείρωση γύρω τους βοήθησε τον Θρακιώτικο Ελληνισμό να αποκτήσει οικονομική και πολιτική, οντότητα, διατηρώντας την εθνική του ταυτότητα.

Το 1891 από την Ξάνθη περνάει η σιδηροδρομική γραμμή Θεσσαλονίκης  - Κωνσταντινούπολης συνδέοντάς την με τις μεγάλες εμπορικές πόλεις της Ευρώπης, με τα μεγάλα οικονομικά κέντρα της εποχής. Το Orianexpress στην ίδια διαδρομή μεταφέρει μαζί με τους υψηλούς επισκέπτες την ατμόσφαιρα, και τον αέρα της Ευρώπης. Η γη της έχει ήδη αποδειχθεί ιδανική για την καλλιέργεια καπνού, ο οποίος λόγω της εξαιρετικής του ποιότητας είναι περιζήτητος στην διεθνή αγορά. Ολόκληρος ο πληθυσμός της, άντρες, γυναίκες παιδιά ακόμα και γέροντες και γερόντισσες επιδίδονται στην καλλιέργεια του. Η ενεργητικότητα των εμπόρων που επιδιώκουν και πετυχαίνουν την διείσδυση τους στις ξένες αγορές αναδεικνύει την Ξάνθη σε διεθνές κέντρο καπνού, με τον ελληνικό πληθυσμό να υπερτερεί. 

Πλέον η αρχόντισσα πόλη είναι εμπορικό, εκπαιδευτικό, διοικητικό και πολιτιστικό κέντρο ενώ σύντομα εγκαθίστανται εδώ, προξενεία από την Γερμανία, την Αυστρία, και την Ιταλία, υπογραμμίζοντας και αναδεικνύοντας σε διεθνές επίπεδο την σημασία της, δίνοντάς ταυτόχρονα Ευρωπαϊκό κοσμοπολίτικο αέρα. Η οικονομική άνθηση που οφείλεται κατά ένα μεγάλο μέρος στο καπνεμπόριο, συνεχίζεται και στις αρχές του 20^ου Αι, που στην ακμή του λειτουργούν 53 χάνια για την εξυπηρέτηση των εμπόρων, και σαρανταπέντε μικρές και μεγάλες καπναποθήκες (εξαιρετικά δείγματα βιομηχανικής αρχιτεκτονικής) που οικοδομήθηκαν στα όρια της πόλης και αποτελούσαν ιδιαίτερη συνοικία, ενώ περισσότεροι από έξι χιλιάδες καπνεργάτες υποστηρίζουν με την εργασία τους την οικονομική άνοδο. 

Τότε πολλοί καπνέμποροι, Έλληνες κυρίως αφού το εμπόριο ήταν στα χέρια τους, ενώ η παραγωγή γινόταν από τους Οθωμανούς, λόγω των συχνών μεγάλων ταξιδιών και της επαφής με την Δυτική Ευρώπη, έφερναν οτιδήποτε νέο από τις χώρες που ταξίδευαν για τις νεόκτιστες κατοικίες τους. Εκατοντάδες σχέδια ακόμη και αρχιτέκτονες καλούσαν, χτίζοντας νεοκλασικά κτίρια και αρχοντικά στο στιλ της Αυστροουγγαρίας και της Ρωσίας. 

Παρόλα αυτά δεν λείπουν και δείγματα αρχιτεκτονικής, από ντόπιους και Ηπειρώτες μαστόρους που έδωσαν τον καλύτερο εαυτό τους, με τα σαχνισιά και τα ιδιαίτερα μέρη που χαρακτήριζαν το μακεδονικό και Θρακικό χώρο χωρίς βέβαια να παραλείπονται και τα ‘’μίγματα’’ αυτών όπως σαχνισιά με πέτρα και νεοκλασικά στοιχεία με τους κτισμένους εξώστες, με ευθείες ‘’γραμμές’’, γείσα, μετώπες, αετώματα και κιονόκρανα που χαρακτηρίζουν το νεοκλασικό στιλ και στην περίπτωση συμβολίζουν τον αναγεννημένο ελληνισμό. Η σημερινή γοητεία της παλιάς πόλης συνίσταται ακριβώς στην αρμονική συνύπαρξη διαφόρων ρυθμών αρχιτεκτονικής.

Η ευημερία της Ξάνθης χαρακτηριστική για πολλές πόλεις της Δυτικής και Ανατολικής Μακεδονίας – Θράκης επικεντρώθηκε στις τέχνες. Η μουσική καλλιεργείται, ιδιαίτερα στα σχολεία και σε συλλόγους, ενώ οι ορχήστρες συναγωνίζονται η μια την άλλη. Οι θεατρικές ομάδες πολλαπλασιάζονται και τα θέατρα γίνονται το καύχημα των βορειοελλαδιτών. Είναι η εποχή που στις συζητήσεις ή στην αλληλογραφία η Αθήνα ονομάζεται ‘’χωριό’’. Και πράγματι έτσι είναι, μπροστά στην κουλτούρα που επικρατούσε εδώ. Το τραίνο ένωσε πόλεις έως τότε μακρινές. Η Κωνσταντινούπολη, η Θεσσαλονίκη αλλά και η Αθήνα είναι πια πιο κοντά με την Δράμα, και τις κοσμοπολίτικες Ξάνθη,  Κομοτηνή, και Αλεξανδρούπολη (δες Β’ τόμο ‘’Νομός Έβρου’’ 0 –300 έκδοση 2000). Οι μοδίστρες και οι ράφτες κάνουν χρυσές δουλείες με εκλεκτά υφάσματα και γαλλικά πατρόν, ντύνοντας τις κυρίες, τους κυρίους, τις νέες και τους νέους των αρχοντικών οικογενειών από την κορφή ως τα νύχια με την τελευταία λέξη της ευρωπαϊκής μόδας. 

Οι Ευρωπαϊκοί χοροί στις πολυτελείς αίθουσες, τα καλλιστεία, τα πιάνα, τα βιολιά και η μουσική παιδεία είναι μέσα σε κάθε σχεδόν σπίτι. Η άνευ προηγουμένου πολιτιστική ευμάρεια συνδυάζονται με την προσφορά στις πόλεις τους, υψώνοντας θαυμάσια αρχιτεκτονικά λειτουργικά κτίρια. Με δωρεές οικογενειών και εμπόρων κτίζονται κοινωφελή ιδρύματα, νοσοκομεία, σχολεία, παρθεναγωγεία, σχολές και νηπιαγωγεία. Οι Ξανθιώτες και όλοι οι κάτοικοι των βορείων πόλεων της Θράκης δικαιούνται επιτέλους να γιορτάσουν και να χαρούν τα κέρδη από το εμπόριο που οι ίδιοι δημιούργησαν με κόπο.

Μετά από αιώνες οθωμανικής κατοχής (1374 – 1912 – 1920 σχεδόν 550 χρόνια) ανατέλλει η πολυπόθητη πρώτη είσοδος του Ελληνικού στρατού στην Ξάνθη το 1913. Σχεδόν αμέσως ακολούθησε η πρώτη Βουλγαρική κατοχή (1913 – 1919) καταστρέφοντας την οικονομία της περιοχής. Στα χρόνια που ακολούθησαν η Ξάνθη ακολούθησε την μοίρα των υπόλοιπων νομών της Θράκης με πολέμους, καταστροφές και με προεξάρχον ζήτημα την ανατροπή της συνθήκης του Βουκουρεστίου που επιδίκαζε την Ξάνθη στους Βουλγάρους. Τελικά τον Μάιο του 1920 οι σύμμαχοι επιδικάζουν με την συνθήκη των Σεβρών την Δυτική Θράκη στην Ελλάδα και η ενσωμάτωση πλέον είναι γεγονός. Το τηλεγράφημα που έστειλε ο Ελευθέριος Βενιζέλος έλεγε με λιτό τρόπο: Χαίρομαι, Γάλλος αγγέλων ημίν ότι σήμερον υπεγράφη συνθήκη ειρήνης μετά Τουρκίας Δι’ ής Αι κυριότεραι σύμμαχοι δυνάμεις μετεβίβασαν ημίν την δυτικήν  Θράκην.

Η μεγάλη αποδιοργάνωση ήρθε στην διάρκεια του Β’ Π.Π. με την δεύτερη βουλγαρική κατοχή όπως σε όλη την Ανατολική Μακεδονία και Θράκη (εκτός νομού Έβρου που είχε γερμανική διοίκηση), και όσοι μπορούν φεύγουν μετανάστες ή σε μεγαλύτερα αστικά κέντρα. Ο νόμος Σβώλου εξαφανίζει τα χρήματα που είχαν οι πλούσιοι καπνέμποροι στην Τράπεζα της Ελλάδος, ενώ αμέσως ακολουθούν τα ταραγμένα χρόνια του εμφύλιου. Η δεκαετία ‘40 – ‘50 αποδεικνύεται τραγική για την ιστορική πόλη. Το μεγάλο κύμα μετανάστευσης που χτύπησε όλη την περιοχή έως πάνω στον ακριτικό Έβρο, μαζί με την, κλασική από τότε, αδιαφορία της Αθηνοκεντρικής εξουσίας και της Γενικής Διοίκησης οδηγούν βαθμιαία όλη την Θράκη στην ραγδαία συρρίκνωση του πληθυσμού της, στην υποβάθμιση, και την κατάρρευση. Μέχρι το 1980 αποτελούσε την τελευταία σε οικονομικούς δείκτες περιοχή της Ε.Ε. Τα οικονομικά πράγματα τώρα είναι καλύτερα, η ανάκαμψη και η ίδρυση εδώ του Δημοκρίτειου πανεπιστημίου Θράκης έχει έρθει, δίνοντας ζωή στην πόλη. Καθηγητές και φοιτητές γοητευμένοι ρίζωσαν στην Ξάνθη και γρήγορα ταυτίσθηκαν με αυτή, συνεισφέροντας στην προώθηση του Θρακικού πολιτισμού. 

Η ιστορία άφησε τραύματα αλλά δεν κατέστρεψε την όμορφη αρχιτεκτονική της παλιάς πόλης, που παραμένει η πιο καλά διατηρημένη της Βόρειας Ελλάδας, ένα πραγματικό ανοιχτό μουσείο για την μακεδονική αρχιτεκτονική αλλά και την αρχιτεκτονική του 19^ου Αι, ως τις αρχές του 20^ου. Βέβαια δεν λείπουν τα προβλήματα αφού ο χαρακτηρισμένος ανέξοδα από το 1978 παραδοσιακός οικισμός της Ξάνθης αποτελείται σήμερα από 1300 σπίτια σε ένα ενιαίο αδιάσπαστο σύνολο δεύτερο σε μέγεθος στην Ελλάδα μετά της Σύμης, και μόνο οι κάτοικοι του με την βοήθεια του Δήμου αγωνίζονται να του δώσουν νέα ζωή. 

Παλιές οικογένειες στην Ξάνθη έμειναν πάρα πολύ λίγες, και στα σπίτια δεν κατοικούν πια αυτοί που τα έχουν κτίσει. Στις μέρες μας οι παλιές καπναποθήκες έχουν μείνει ερειπωμένα κουφάρια ενώ από τις μεγάλες τζαμαρίες τους κάποτε, μπορούσες να δεις το πολύβουο πλήθος των εμπόρων. Σήμερα στέκουν άδειες, σαν σε σκηνικό θεάτρου, ενώ από τα σπασμένα τζάμια τους μπαίνει η βροχή και η λησμονιά. Οι καινούργιες είναι έξω από την πόλη ενώ στην παλιά Ξάνθη υπάρχει ακόμα μια καπναποθήκη που χρησιμοποιείται διατηρώντας αυτό το παλιό ανόθευτο άρωμα, και άλλες δύο με νέα χρήση. Η μια στεγάζει το δημοτικό ΚΑΠΗ και η άλλη την Ακαδημία Θρακικής Τέχνης και Παράδοσης.

Πολλά διατηρητέα καταρρέουν και θα συνεχίσουν με τον ίδιο ρυθμό, από την αδιαφορία της διοίκησης, αφού από τότε που χαρακτήρισε τον οικισμό διατηρητέο δεν έλαβε κανένα άλλο μέτρο για ναδιατηρηθεί. Ακόμα δεν έχουν καταλάβει οι φωστήρες ότι δεν φτάνει να ‘’κηρύξουν’’ κάτι. Δεν φτάνει να υποχρεώνεις τον ιδιοκτήτη να διατηρήσει το σπίτι του χωρίς να τον βοηθάς για αυτό. Όλοι γνωρίζουν ότι για να γίνουν εργασίες αναπαλαίωσης ή έστω συντήρησης σε αυτά τα ιδιαίτερης αρχιτεκτονικής κτίρια ώστε να μείνουν οικογένειες είναι όχι μόνο δύσκολο αλλά κυρίως πολυέξοδο. Αυτός είναι ο λόγος που μοναδικό αίτημα τα τελευταία χρόνια του δήμου Ξάνθης είναι η επιδότηση κατά ένα μέρος των εργασιών που γίνονται ή θα έπρεπε να γίνουν στα σπίτια ώστε να κατοικηθούν. Όλοι ζητούν το αυτονόητο όλοι γνωρίζουν τον τρόπο, εκτός από την διοίκηση που συνεχίζοντας να αδιαφορεί ουσιαστικά εγκαταλείπει στην τύχη τους όλους τους (απο)κηρυγμένους παραδοσιακούς οικισμούς ανά τη χώρα αφού τα ίδια προβλήματα παρατηρούνται παντού όπου υπάρχει παρόμοιο καθεστώς. 

Τις τελευταίες δεκαετίες οι κάτοικοι θέλοντας να ζήσουν πιο άνετα δημιούργησαν μια νέα πόλη που ξεφύτρωσε απρογραμμάτιστα στα κράσπεδα της παλιάς. Έτσι, ένας εκούσιος εγκλεισμός σε απρόσωπα χωρίς ταυτότητα κτίρια συντελέστηκε. Η μια μετά την άλλη οι αρχοντικές πόλεις του ελληνικού βορά όπως και του νότου θυσιάστηκαν στον βωμό της κερδοσκοπικής ανάπτυξης. Καβάλα, Θεσσαλονίκη, Βέροια, Καστοριά, Σιάτιστα, και άλλες πολλές που παραμορφώθηκαν βάναυσα. Μια πρωτοφανής καταστροφή συντελέστηκε, τέτοια που δεν επέφερε, ούτε είχε ποτέ σκεφθεί, κανένας εχθρός ή κατακτητής. Σήμερα οι Ξανθιώτες, θεωρούν προνόμιο να ζουν στην παλιά πόλη και όλες οι οικογένειες ψάχνουν για σπίτι εκεί. Κάθε καλοκαίρι στα τέλη Αυγούστου μέχρι τις αρχές Σεπτέμβρη και για δέκα μέρες γίνονται οι ‘’γιορτές της παλιάς πόλης’’ με δεκάδες συναυλίες, εκδηλώσεις με οργανωτή την Δημοτική Επιχείρηση Ανάπτυξης Ξάνθης. 

Αξιοθέατα στην πόλη εκτός ….την ίδια και τις παλιές καπναποθήκες είναι η πλατεία της μητρόπολης με τον Ναό του Τιμίου Προδρόμου (1839), το ρολόι (1859) στην κεντρική πλατεία της Ξάνθης, τα αρχοντικά των καπνεμπόρων Κουγιουμτζόγλου που στεγάζεται σήμερα το λαογραφικό μουσείο Ξάνθης, με εκπληκτικά λεπτομερή ζωγραφικό διάκοσμο στις οροφές και τους τοίχους, υπογραμμίζοντας εκτός το υψηλό γούστο, και το κοινωνικό - οικονομικό υπόβαθρο, το αρχοντικό Μπλάτσου, του Καλούδη (Ανθρωπολογικό μουσείο), η οικία Καραμπέτση, το Α’ Δημοτικό Σχολείο, το νηπιαγωγείο Στάλιου, τα Μιχαλογλέικα, το σπίτι που γεννήθηκε ο Μάνος Χατζιδάκις, και τόσα άλλα που ανακαλύπτονται περπατώντας στα παλιά γρανιτένια καλντερίμια. 

Ολόκληρος ο νομός διαθέτει άπειρες φυσικές ομορφιές, μεγαλόπρεπα βουνά, πλούσια πυκνά δάση, εκπληκτικά πλεονεκτήματα για πολυμορφικό τουρισμό αφού διαθέτει εξ’ ίσου καταπληκτικές ορεινές αλλά και παραθαλάσσιες διαδρομές, σε έναν τόπο που σφύζει από ζωή, μνημεία ‘’προστατευόμενες’’ περιοχές, και εβδομήντα γνωστούς αρχαιολογικούς χώρους. Από εδώ περνάει το μονοπάτι Ε – 6 που έρχεται από Δράμα (δες Δράμα – Φαλακρό) και συνεχίζει για τις λιμνοθάλασσες, και την Μαρώνεια στην Κομοτηνή.

Η Ξάνθη του Μάνου Χατζιδάκι, της Παλιά Πόλης και των Μοναστηριών. Βυζαντινοί οικισμοί και η πάμφυτη Περιοχή Σταυρούπολης και Νεστοχωρίων, Δαφνώνας, πατρίδα του Αλέξανδρου Μπαλτατζή, ψυχή του πρώτου αγροτικού συνεταιριστικού κινήματος στην περιοχή του Νέστου, Φρούριο Καλύβας πιο πάνω από το Ιωνικό, και Μακεδονικός τάφος στα Κομνηνά. Μοναδικό στην Θράκη δίκτυο συντηρημένων μονοπατιών που περνά από Κομνηνά συναντώντας παλιά πετρόχτιστα χωριά (Γαλάνη, Ιμέρα, Κρωμνικό, Λιβερά, Κομνηνά), τα μοναδικά Στενά Νέστου με το μονοπάτι στην είσοδο από Γαλάνη, και τους μαιάνδρους του Νέστου που φαίνονται από ψηλά. Παραδοσιακός οικισμός στο Καρυόφυτο και δίπλα το Λειβαδίτη ο τεράστιος καταρράκτης του, το Παρθένο Δάσος Χαϊντού, τα εκπληκτικά Πομακοχώρια και οι ιαματικές πηγές στα Θερμιά, τα έξοχης τέχνης πέτρινα παραδοσιακά γεφύρια. Τα Άβδηρα του Δημόκριτου, του Πρωταγόρα, και του Λεύκιππου, το αρχαιολογικό μουσείο, Δάσος Κοτζά Ορμάν, και εκβολές Νέστου, Λίμνη Βιστωνίδα, Υγρότοποι, Πόρτο Λάγος και Αναστασιούπολη. 

Πάρα πολλοί άνθρωποι τα τελευταία χρόνια ανεβαίνουν για αναψυχή ή δουλειές στην Ξάνθη ανακαλύπτοντας μέσα από τον χρόνο που περνούν εκεί μια μεγάλη πατρίδα. Παρόλο που πολλοί δεν έχουν καταγωγή την Θράκη βρήκαν μια άλλη σπουδαία Ελλάδα. Μια Ελλάδα που αξίζει να ζεις κοντά της, να την υπηρετείς και να απολαμβάνεις κάθε της χάρη. Και είναι πολλές αυτές, ειδικά για ανθρώπους που έχουν μέσα τους πολιτισμό και μιαν άλλη, ήπια αντίληψη για το γίγνεσθαι της χώρας μας. 

Υπάρχουν ακόμη χιλιάδες πράγματα που δεν έχουν να κάνουν με τις ‘’ευκολίες’’ και τις ‘’ανέσεις’’ των μεγάλων αποπνικτικών για την ζωή και την έκφραση, πόλεων, αλλά με την αισθητική του περιβάλλοντος χώρου μέσα στο οποίο δαπανούν το περισσότερο μέρος της ζωής τους. Η Ξάνθη είναι μια όαση πολιτισμού και ανθρωπιάς από αυτές τις πόλεις που προσφέρει αυτή την δυνατότητα στον σύγχρονο άνθρωπο. 

ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

Ιδέα & υλοποίηση μορφής: Άγγελος Σινάνης

Αυτόματος Αριθμός Κλήσης: 0541

ΔΙΑΜΟΝΗ: Ξάνθη www.Xanthi.gspa.gr  http://orpheus.ee.duth.gr   http://thesaurus.duth.grΑρκετά Ξενοδοχεία στην Ξάνθη και με πάρκινγκ για την μοτοσυκλέτα. Ενοικιαζόμενα δωμάτια θα βρείτε στο Πόρτο – Λάγος 96601 και τα Άβδηρα 29729. Το παλιό σχολείο στο Λειβαδίτη μεταμορφώθηκε σε ξενώνα. Σταυρούπολη: ‘’Νόστος’’ 0542 22027, ‘’Ξένιος Ζευς’’ 22444, Κομνηνά: ‘’Ηνίοχος’’ 0542 22483. Λιβερά 0542 22483.

ΚΑΜΠΙΝΓΚ: Υπάρχουν 3 κάμπινγκ. Στον Νομό Ξάνθης το κοινοτικό ‘‘Μυρωδάτο’’, 52272, στον Άι Γιάννη Αβδήρων 65020  στην Παραλία Μαγγάνων 61736, και στο Φανάρι του Ε.Ο.Τ.  Για διαμονή στα δάση της Χαϊντούς ή στο δασικό χωριό - εργοτάξιο Ερυμάνθου επικοινωνήστε με το Δασαρχείο Ξάνθης 22669.  Καταφύγια: ‘’Καλλιθέας’’ Φ.Ο.Ο. Ξάνθης 23022, 22012, ‘’Λειβαδίτη’’ Ε.Π.Σ. Ξάνθης (Ε.Ο.Σ.) 24818, 25628, Λειβαδίτη 0977065958, Info 0977235507, ‘’Χαϊντούς’’ Δασαρχείο Ξάνθης 22199 και 199 ‘’Λιβερών’’ Βάση της Forestland 62488, ‘’Τοξοτών’’ Βάση της Forestland 62488.

ΦΑΓΗΤΟ: Στην πόλη της Ξάνθης υπάρχουν πολλά κουτούκια και ταβερνάκια με τοπικούς μεζέδες. Στο κέντρο τα ‘’κεφτεδάκια’’ και ‘’η γωνιά’’, στην έξοδο της πόλης προς Κομοτηνή ‘’το κτήμα’’. Επίσης παραδοσιακοί φούρνοι που ψήνουν ζυμωτό ψωμί και διαθέτουν νοστιμότατες πίτες και γλυκά. Παράδεισος  για  τους φίλους του φρέσκου ψαριού και των ουζομεζέδων είναι η Νέα Κεσσάνη και φυσικά το Πόρτο Λάγος. Στα Κομνηνά ‘’οι Καλύβες’’ 0542 22256, στο Λειβαδίτη ‘’Ο Καπαδόκας’’ 0542 31351. Ταβέρνες στο Καρυόφυτο, στον Δαφνώνα, και την Δρυμιά. Εκπληκτικό φυσικό περιβάλλον και νοστιμότατες πέστροφες στο ιχθυοτροφείο του Ωραίου μετά την Σμίνθη 65425.

ΑΧΡΕΙΑΣΤΑ: Νομαρχία 22661, Δήμοι: Ξάνθης 24444, Σταυρούπολης 0542 22226, Αβδήρων 51207, Α΄ Βοήθειες Ξάνθη: 72131 - 3, Σταυρούπολη 0542 55555, Αστυνομία: 28888, 21100, Συνεργεία – Βουλκανιζατέρ Ξάνθης:  Γιάννης  Ντόλας: 29430, 27808 (για το νομό Ξάνθης προσφέρει και οδική βοήθεια), Καρασακαλίδης Μάρκος 28231, Ταμίας Γιάννης & Σια Ο.Ε. 23575, Τσεκμές Νικόλαος 22383, στον Εχίνο ο Χασάν 22418, και ο Εφέντη Χαμδή 22313 και 094144405.

ΧΡΗΣΙΜΑ: www.Xanthi.gspa.gr   e – mail: Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.  Τηλεματικό δίκτυο Στενών Νέστου Κομνηνά0542 22483. Περιηγητική Λέσχη Νέστου 0542 22630, 22483, Forestland 0977428105 www.forestland.gr και www.topeiros.gr  Κέντρο πληροφόρησης Λίμνης Βιστωνίδας 96646. Αρχαιοφύλακας για το Κάστρο Καλύβα και τον Μακεδονικό τάφο στα Κομνηνά κ. Στέλιος Κωστέλης 0542 22040. Ιδιωτικό λαογραφικό μουσείο Σταυρούπολης 0944818417.

Μουσεία: Λαογραφικό Ξάνθης 25421, Φυσικής Ιστορίας Ξάνθης 21212, Αρχαιολογικό Αβδήρων 51003, Λαογραφικό Σταυρούπολης 0542 22226 Γυναικείοι Συνεταιρισμοί Σταυρούπολης 0542 22027, Κομνηνών 0542 22678.

ΠΡΟΣΒΑΣΗ: Από Αθήνα προς Ξάνθη οδηγούμε έως Θεσσαλονίκη στον Ε 75 και μετά παίρνουμε τον Ε 90 σαν πιο σύντομο (738 χλμ). Από Θεσσαλονίκη είναι 220 χλμ. επί του Ε 90. Περίπου 9 ω για τους Αθηναίους και 3½ ω για τους Θεσσαλονικείς. Εναλλακτική  διαδρομή ο  Ε 79 έως Σέρρες, και στη συνέχεια οι επαρχιακοί Νο 12 έως 4 km μετά τη Δράμα και ο Νο 14 Παρανέστι - Ξάνθη.

ΒΕΝΖΙΝΑΔΙΚΑ: Στην Ξάνθη όλες οι εταιρείες, στον Ίασμο και στο Κουτσό Evroil, BP, και SHELL, λίγο έξω από την Ξάνθη. Μετά υπάρχουν στον δρόμο για Δράμα στην Σταυρούπολη στο Νεοχώρι και το Παρανέστι.

ΧΑΡΤΕΣ: Πλαστικοποιημένοι χάρτες ανά νομό που χωρούν στο tang Bag. Αγοράστε τον χάρτη Νο 37 ‘’Ξάνθη’’ εκδόσεις  ‘’Ελλάδα’’ Κολοκοτρώνη 11 Αθήνα 01 3222573, 3225241, Βενιζέλου 3 Θεσσαλονίκη 031 223063. Τουριστικός χάρτης ‘’Έβρος’’ και ‘’Θράκη’’ σε κλίμακα 1:100.000 από τις εκδόσεις Ρέκος, 01 3251564 και 031 271063, 031 696587.

ΒΙΒΛΙΑ: Στο βιβλιοπωλείο ‘’σελίδες’’ στην Ξάνθη θα βρείτε ότι χρειάζεστε. Ξάνθη 1870 – 1940 Εικόνες και μαρτυρίες από την ιστορία της Στέφανος Ιωαννίδης Ξάνθη 1990.  Θράκη  Χ. Μπακιρτζής – Δ. Τριαντάφυλλος  Ε.Τ.Β.Α. – Ε.Ο.Μ.Ε.Χ. Αθήνα 1989, Ομότιτλος τουριστικός οδηγός του Δ. Καρακούση. Πέτρινα γεφύρια της Θράκης / Δήμος Ξάνθης 1^ο Λύκειο Ξάνθης 1996.

ΛΕΣΧΕΣ ΜΟΤΟΣΥΚΛΕΤΑΣ: Πληροφορίες για το ταξίδι σας, όλο το χρόνο, βρίσκετε στο Explorer Club (Μοτολέσχη Ξάνθης)  Τηλ - Fax 0541 75809, 75257, 25291, 0932536194, και στους ΕΛΛΗΝΕΣ ΠΕΡΙΗΓΗΤΕΣ Ελάτη Τρικάλων. Τηλ - Fax: 0434 71826. 

Περισσότερες πληροφορίες για την ΘΡΑΚΗ αντλήστε από την ενδεικτική Βιβλιογραφία – Αρθρογραφία:

• Το Υγρό Στοιχείο ΕΤ2 - ‘94
• Οι μέρες της Αλκυόνας ΕΤ2 - ‘95,
• Ο κόσμος ο μικρός, ο μέγας, ΕΤ1 – ’99 – 2000
• Πέτρινα γεφύρια της Θράκης / Δήμος Ξάνθης 1^ο Λύκειο Ξάνθης 1996.
• Θράκη η γη του Ορφέα / http://orpheus.ee.duth.gr
• Θρακικός Ηλεκτρονικός Θησαυρός / http://thesaurus.duth.gr
• Θράκη / ένθετο 7 ημέρες / Εφημ. Καθημερινή 25/6/00
• Θράκη / ένθετο 7 ημέρες / Εφημ. Καθημερινή 14/3/93
• Θράκη / ένθετο 7 ημέρες / Εφημ. Καθημερινή 5/10/97
• Βουνά και τόποι / Μ. Κοκου / Δήμος Αλεξανδρούπολης 1992
• Θράκη / Χ. Μπακιρτζής – Δ. Τριαντάφυλλος / ΕΤΒΑ – ΕΟΜΕΧ Αθήνα 1989
• Οι Λίμνες της Ελλάδας / ένθετο 7 ημέρες / Εφημ. Καθημερινή 5/10/97
• Ελληνικοί Υδροβιότοποι / ένθετο 7 ημέρες / Εφημ. Καθημερινή 11/12/94

Για τα προβλήματα και τις καταστροφές που έχουν ήδη συντελεσθεί στις περιοχές Νέστου, Βιστωνίδας και λιμνοθαλασσών Κομοτηνής διαβάστε στην Νέα Οικολογία ‘’προς συνδιαχείριση του Νέστου’’ Τεύχος Ιουνίου 1996, Οικοτοπία ‘’Οικολογικές καταστροφές με ευρωπαϊκή χρηματοδότηση’’ Τεύχος Μαΐου - Ιουνίου 1999, και εφημερίδα Καθημερινή 18/3/2000 ‘’Η εξαφάνιση των λιμνών του Νέστου’’. Σχετικά αντίθετη άποψη διαβάστε στους 4 τροχούς Αύγουστος 1993, το άρθρο του κ. Ν. Σ. Μάργαρη ‘’ο Θησαυρός του Νέστου’’.