ΜΙΚΡΕΣ ΑΝΑΤΟΛΙΚΕΣ ΚΥΚΛΑΔΕΣ (4978 λέξεις)

ΝΗΣΟΣ ΗΡΑΚΛΕΙΑ αρχ. Πέρινθος

Κείμενο - Διαφάνειες: Άγγελος Σινάνης e – mail: Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.

© Φεβρουάριος 2004 

Μικρή Ελλάδα Μεγάλη Καρδιά

Η ανάπτυξη των θαλάσσιων συγκοινωνιών στις Κυκλάδες, είναι δεδομένη. Πιο πολλά, ταχύτερα, ασφαλέστερα πλοία συνδέουν την νησιωτική με την στεριανή Ελλάδα. Οι μυημένοι όμως, λένε ότι ‘’αν ταξιδέψεις στις Μικρές Κυκλάδες με άλλο πλοίο, εκτός από τον ‘’Σκοπελίτη’’ τότε το ταξίδι θα έχει χάσει …. τη μισή του γοητεία’'.

Έτσι λένε, και δεν υπάρχει κανένας λόγος να μην εμπιστευτείτε το θαρραλέο αυτό δημιούργημα της ναυπηγικής, που ακόμη οργώνει τις ανεμοδαρμένες θάλασσες των Μικρών Ανατολικών Κυκλάδων, εξυπηρετώντας τα Κατάπολα Αμοργού (αφετηρία), την Αιγιάλη, τη Δονούσα, Άνω Κουφονήσι, Σχινούσα, Ηρακλειά, Νάξο με επιστροφή. 

Με απαλές κινήσεις μαέστρου ο καπετάνιος προσεγγίζει και δένει το φρεσκοβαμμένο σκαρί στην προβλήτα του νησιού. Οι κάτοικοι καλωσορίζουν τους παραθεριστές ή αποχαιρετούν κάποιον δικό τους άνθρωπο. Λιτό και καθαρό σας υποδέχεται και το λιμάνι της Ηρακλειάς. Το μικρό νησάκι είναι το δυτικότερο του συμπλέγματος των Μικρών Κυκλάδων και βρίσκεται ανάμεσα στην Ίο και τη Νάξο σε απόσταση 6 ν. μ. από τις ανατολικές ακτές τις πρώτης και 2,5 ν. μ. από τα ακρωτήρια Γαϊτάνι και Κατωμέρι της δεύτερης. 

Αυτό που αμέσως εντυπωσιάζει τον επισκέπτη μετά το βουητό της αναχώρησης του καραβιού είναι η ησυχία. Μια ηρεμία που δεν υπάρχει σε άλλα λιμάνια. Οι πρώτες εντυπώσεις επιβεβαιώνουν τους λόγους που έρχεται κάποιος εδώ. Λιγοστές παρέες στην παραλία του λιμανιού, τον Αι – Γιώργη, κάποια βλέμματα από τα ταβερνάκια και τα καφενεία, πιο μέσα στο χωριό, είναι οι μοναδικές ενδείξεις ότι εφέτος επιλέχθηκε το σωστό μέρος για ξεκούραση. Η τουριστική κίνηση εξαρτάται κατά ένα μέρος από τους επισκέπτες που δέχεται η Νάξος. Λίγοι είναι οι μυημένοι στην ηρεμία που προσφέρει για να ταξιδέψουν κατ’ ευθείαν για Ηρακλειά. Αυτή η ‘’αύξηση’’ της τουριστικής κίνησης έχει διαφοροποιήσει τη ζωή του χωριού, στο οποίο πλέον μπορείτε να βρείτε αρκετές ‘’παροχές’’.

Τα σπιτάκια στον μικρό παραλιακό οικισμό του Αγίου Γεωργίου απέχουν αξιοπρεπώς μεταξύ τους, διαθέτουν μικρούς κήπους για λαχανικά, λουλούδια, μικρές περιφράξεις για τα κοτόπουλα και τα λοιπά χρειαζούμενα. Οι κάτοικοι κτηνοτρόφοι, ψαράδες, και μελισσοκόμοι ασχολούνται τελευταία και με τον τουρισμό. Τα λίγα ενοικιαζόμενα δωμάτια, οι ταβέρνες, τα μίνι μάρκετ δεν λείπουν, όπως και τα στέκια για καφέ ή ποτό, όμως καμία σχέση με ότι γνωρίζετε. Υπάρχει μια, δυσεύρετη πλέον, αρμονία στον χώρο και τίποτα δεν φαίνεται να είναι ικανό να το αλλάξει αυτό. Και γιατί να το κάνει. 

Μέχρι πριν λίγα χρόνια οι άνθρωποι εδώ ζούσαν χωρίς το ενδιαφέρον της πολιτείας, και με όλα τα προβλήματα που έχουν τα δήθεν ‘’απομακρυσμένα’’ νησιά. Για παράδειγμα, το ρεύμα ήρθε στις 26 Νοεμβρίου 1983, κάτι πρωτόγνωρο για την Ηρακλειά, χωρίς όμως την απαιτούμενη τάση. Μετά από δεκατέσσερα χρόνια, (το 1997), επισκέφθηκε το νησί ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας κ. Κωστής Στεφανόπουλος, και το ρεύμα, παρά τις επίμονες αξιώσεις, ακόμη δεν είχε την απαιτούμενη τάση, (220 V), με αποτέλεσμα, να μην δουλεύουν τα μικρόφωνα και τα μεγάφωνα. Οι εκδηλώσεις υποδοχής του προέδρου της Ηρακλειάς κ. Φάνη Γαβαλά έγιναν διά ζώσης. 

Φαντάζεστε την ζωή δίχως ηλεκτρικό ρεύμα; ε! εδώ ζούσαν κιόλας χωρίς αυτό το αγαθό. Για να γίνει το έργο είχαν προηγηθεί δεκάδες χρονοβόρα υπομνήματα, μελέτες με κόστος δυσβάσταχτο για την μικρή κοινότητα. Τελικά ‘’ανοίχτηκε’’ ο δρόμος από την Αγιασσό μέχρι τον όρμο ‘’Στοιβό’’ της Νάξου και τοποθετήθηκε εναέριο καλώδιο. Στις 2 Ιουνίου 1997 άρχισε η πόντιση του καλωδίου, και στις 16 Ιουνίου 1997, ολοκληρώθηκε η κατασκευή του μέχρι το Λιβάδι Ηρακλειάς. Με αυτό το υποβρύχιο καλώδιο, βελτιώθηκε η τάση, και εξυπηρετούνται άμεσα η γειτόνισσα, (μόλις 1 ν.μ.) Σχινούσα και το Άνω Κουφονήσι, αλλά 220 V υπάρχει σπάνια, με αποτέλεσμα, ακόμα και στην καλοκαιρινή σαιζόν, να υπάρχουν προβλήματα και συνεχείς ζημιές στον ηλεκτρικό - ηλεκτρονικό εξοπλισμό. Η Διοίκηση ακόμα άλλη μια φορά άργησε πολύ, αφού το σχολείο είχε ήδη κλείσει από το ’92 που είχε ένα μαθητή. Ήρθε το ρεύμα, ο πολιτισμός, έφυγαν οι άνθρωποι μετά την τόση κοροϊδία. 

Τα αξιοθέατα του νησιού είναι λιγοστά η ομορφιά όμως του τοπίου ανυπέρβλητη. Τα καλοκαίρια γίνονται τακτικές ημερήσιες εκδρομές με καϊκάκια για το γύρο της Ηρακλειάς και για παραλίες που δεν είναι προσιτές σε οχήματα και πεζοπόρους. Καλό είναι να ολοκληρώσετε τον περίπλου του νησιού. Αν όχι, τουλάχιστον να δείτε τα αξιόλογα μοναχικά αραξοβόλια – παραλίες, διασχίζοντας αυτή την μοναδικά κρυστάλλινη θάλασσα δίπλα από θαλασσοδαρμένους βράχους. Οι ακτές και οι παρθένες παραλίες εναλλάσσονται από ήπιες αμμώδεις (Αγ. Γεώργιος, Λιβάδι, Βορινή Σπηλιά, Αλιμιά) με βότσαλα (Τουρκοπήγαδο, Αμμούδι του Μέριχα, Καρβουνόλακος), χαμηλές βραχώδεις (Ξυλομπάτης, Τρίμπουνας) μέχρι απότομες και απόκρημνες (Μέριχας, Βάλα, Στρογγυλός, Κάβος του Θόδωρου, Καθρέπτης). 

Η βόλτα ξεκινά και ο ‘’Άνεμος’’ ξανοίγεται με ταχύτητα προς τον αθέατο προορισμό, παρακάμπτοντας το ακρωτήριο με νοτιοανατολική κατεύθυνση, που οδηγεί σύντομα σε ένα δεύτερο λιμανάκι το ‘’Πηγάδι’’, το στενολίμανο των ντόπιων, που συνήθως φιλοξενεί σκάφη αλλά είναι πολύ ωραίο για βουτιές αν δεν έχει ‘’καιρό’’. Στην συνέχεια ο όρμος Μέριχας που περιβάλλεται από θεόρατους κατακόρυφους βράχους με ύψος περισσότερο από 100 μέτρα, ο ‘’Καρβουνόλακος’’ και στο ‘’τέλος’’ της εντυπωσιακής ακτογραμμής η ‘’Αλιμιά’’ που είναι λίγο μικρότερη από του Αι Γιώργη με άμμο, βότσαλα και  παγωμένα νερά. Απέναντι τα μικρά βραχώδη αδελφάκια ο μεγάλος και ο μικρός Αβελάς τα ‘’Αβελονήσια’’ των ντόπιων. 

Αυτή η παραλία αποτελεί κατά κάποιον τρόπο την ‘’ατραξιόν’’ του νησιού και εσείς για να συμμετέχετε, θα πρέπει να την επισκεφθείτε έχοντας μαζί σας και μάσκα που θα σας διευκολύνει να παρατηρήσετε (150 μέτρα μακρύτερα) το κουφάρι ενός Γερμανικού Πολεμικού αεροπλάνου - υδροπλάνου από την εποχή του Β’ Π.Π.. Ήταν μια από τις πολλές αερομαχίες πάνω από τα νερά του Αιγαίου που έλαβαν χώρα το ’41. Οι ντόπιοι παρακολουθούσαν την εξέλιξη έως ότου το γερμανικό αεροπλάνο χτυπήθηκε και προσθαλασσώθηκε κοντά στο νησί, όχι όμως στην θέση που βρίσκεται τώρα. Μετά από χρόνια κάποια ανεμότρατα το ‘’έπιασε’’ και το έσυρε ως εδώ στην Αλιμιά.

Το σημερινό αναποδογυρισμένο αξιοθέατο, είναι σε σχετικά καλή κατάσταση, αν και στο πέρασμα του χρόνου του αφαιρέθηκαν τα όπλα, και θα πρέπει οι φορείς της Ηρακλειάς να ενεργοποιηθούν με μια περαιτέρω έρευνα, με την βοήθεια της πολεμικής αεροπορίας. Αυτό το ιστορικό εύρημα που κάποτε σκόρπισε τον θάνατο πρέπει να πάρει την θέση του σε κάποιο μουσείο ή ακόμα να εκτεθεί στο νησί, παράγοντας πλέον πολιτισμό. Ας έρθει η κοινότητα σε επαφή με την Εφορεία Ενάλιων Αρχαιοτήτων, και με τον κ. Κώστα Θωκταρίδη, τον γνωστό ερευνητή του βυθού, που έχει εντοπίσει και καταγράψει με τον φακό του, δεκάδες ναυάγια και αεροσκάφη, ώστε να μπορέσει να αξιοποιήσει το εύρημα. Πρόσφατα μάλιστα έγινε κάτι αντίστοιχο στην Λέρο των Δωδεκανήσων (δες ‘’Λέρος’’ τομ Ε’ 2003 & Γαιόραμα – η ανέλκυση – Τ60 2004) και τελικά ανελκύστηκε από βάθος 34 μέτρων το ‘’JUNKERS - 52’’ που βρισκόταν μέσα στον κόλπο των Αλίντων.

Στον θαλασσινό δρόμο του γυρισμού οι βραχώδεις αιχμηρές εξάρσεις του νησιού δίνουν νόημα στις έννοιες δέος, υπέρτατη θέα, και μοναχικότητα, αφού όλοι οι επισκέπτες άφωνοι, θαυμάζουν το τοπίο προσπαθώντας να επωφεληθούν από το κάθε δευτερόλεπτο. Μετά την Αλιμιά και αρκετή ώρα πριν ολοκληρωθεί ο κύκλος ο ‘’Άνεμος’’ σας φέρνει κοντά στον όρμο ‘’Βουρκαριά’’. Από εδώ οι ντόπιοι, αλλά και οι επισκέπτες που δεν συμπαθούν την πεζοπορία, φτάνουν σε είκοσι περίπου λεπτά στο Σπήλαιο του Αγίου Ιωάννη, το καμάρι των ντόπιων.

Μόνο ο θόρυβος της μηχανής του σκάφους και τα κύματα ακούγονται μέχρι που ο ‘’Άνεμος’’ ελλιμενίζεται στον Αι - Γιώργη. Μετά από μια γεμάτη περιπέτεια μέρα, ξεκούραση και μεζέδες είναι το ζητούμενο. Η παραλία του Αγίου Γεωργίου δίπλα στο λιμανάκι είναι καλή επιλογή, η ταβέρνα ‘’το Περιγιάλι’’, το μεζεδοπωλείο ‘’Σύρμα’’, και σε απόσταση 350 μ. το εστιατόριο, ‘’ο Πεύκος’’ του Δημήτρη Γαβαλά, είναι από ώρα καθ’ όλα έτοιμα, όπως και το εστιατόριο – μπαρ ‘’Γιώργος’’ στην παραλία Λιβάδι.

Το πρωί, γαλήνιο και ανέφελο, ήρθε γρήγορα, οι ήρεμοι λόφοι του νησιού κοιτούν αγέρωχα, και η γνωριμία μαζί τους είναι αναπόφευκτη. Μετά τον πρωινό καφέ στην παραλία, γραμμή προς το Λιβάδι και την Χώρα πεζοπορώντας ή οδηγώντας, από τον μοναδικό ασφαλτοστρωμένο δρόμο του νησιού. Η διαδρομή μέσα από το χωριό είναι εξ ‘ ίσου όμορφη. Ο Άγιος Γεώργιος, ομώνυμος του παραλιακού οικισμού χτίσθηκε το 1834. Το ανελέητο σφυροκόπημα του βοριά και της αλμύρας προκάλεσε ανεπανόρθωτη ζημιά στην οροφή του, που έσταζε, και έτσι ανακατασκευάστηκε το 1897. Στον οικισμό εκτός τον Άγιο Γεώργιο, είναι και οι Ταξιάρχες, λίγο πιο πάνω. Η ιδιόκτητη εκκλησία κτίστηκε πέτρα – πέτρα από τον παπά Μανόλη Σίμο στο τέλος του 19^ουαι. Παλιές εικόνες κοσμούν το ξύλινο τέμπλο ενώ υπάρχει ειδική βιτρίνα όπου φυλάσσονται με ευλάβεια τα ιερά άμφια του κτήτορα. Ένα από τα μεγάλα πανηγύρια του νησιού γίνεται εδώ στις 8 Νοεμβρίου ημέρα της εορτής των παμμεγίστων Ταξιαρχών Μιχαήλ – Γαβριήλ με συμμετοχή όλων των κατοίκων. 

Διασχίζοντας το ολόλευκο χωρίο, το ιδιαίτερο άρωμα του τόπου μπερδεύεται με τις ευωδιές από τα λουλούδια, τα γινωμένα φραγκόσυκα και τα κέδρα ‘’σπάζοντας την μύτη’’ και πλημμυρίζοντας τον αέρα αγαλλίαση. Χωρίς ιδιαίτερο κόπο φτάνετε στην άτυπη κατασκήνωση – εστιατόριο – καφέ ενώ ήδη φαίνεται στο βάθος και αριστερά σας η παραλία ‘’Λιβάδι’’. Ο ‘’Μούρτος’’ των ντόπιων απλώνεται όσο πλησιάζετε και πράγματι είναι η ωραιότερη και μεγαλύτερη παραλία του νησιού. Αμμουδερή, πλατιά και αρκετά ρηχή για μπάνιο…ένα καλό βιβλίο για συντροφιά (από αυτά που μαζεύονται στο ράφι τον χειμώνα) και είστε στο κέντρο της ζωής του νησιού. 

Δεν υπάρχει επισκέπτης, που να περάσει από εδώ και να μην μπει στον πειρασμό να βουτήξει, και να κολυμπήσει στα γαλαζοπράσινα νερά του νησιού. Είναι χωρίς αμφιβολία η καλύτερη της Ηρακλειάς, και από τις ωραίες των Κυκλάδων, με εύκολη πρόσβαση, ησυχία, διάφανα νερά, ανεκμετάλλευτη τουριστικά χωρίς ομπρέλες και ‘’μαγαζιά’’. Με εξαίρεση τον δεκαπενταύγουστο, τους υπόλοιπους μήνες η γαλήνη σας δεν απειλείται.

Μπροστά στην παραλία Λιβάδι βρίσκεται η βραχονησίδα Βενέτικο – ανάμνηση λένε οι ντόπιοι, από την εποχή που είχαν εδώ οι Βενετοί το κάστρο τους - και πίσω ο Λόφος με το παλιό Κάστρο, μια αρχαία ακρόπολη, που περιτριγυρίζεται από πυκνούς θάμνους και βάτα. Ταφικά ανάγλυφα και επιγραφές, μαρτυρούν την κατοίκηση του νησιού στους ιστορικούς χρόνους. Φορέστε τις μπότες σας, παντελόνι και περπατήστε μέχρι εκεί, πλησιάστε κοντά του και θα δείτε το αλώνι, τις αυλές, και τα σπιτάκια που ήταν κτισμένα με μεγάλους λιθογκόλιθους.

Το Κάστρο στο Λιβάδι, ήταν κατοικημένο σε όλη τη διάρκεια του μεσαίωνα, και τα νεώτερα χρόνια. Αποτελούσε, μέχρι το 1920 που εγκαταλείφθηκε από επιδημία ελονοσίας, ο τέταρτος οικισμός του νησιού. Οι άλλοι τρεις, είναι ο Άγιος Γεώργιος στο λιμάνι, η Παναγία (Χώρα), και ο Άγιος Αθανάσιος πιο ψηλά. Το κάστρο υπήρξε κέντρο δράσης της αντίστασης στη διάρκεια του Β’ π.π. Μέχρι το 1940 ερχόταν εδώ, ο Νικόλαος Σίμος, που χειριζόταν τον ασύρματο του νησιού. Ο εν λόγω ασύρματος, συνδεόταν με το ‘’δίκτυο’’ μέσω των Φούρνων Ικαρίας, και έδινε πληροφορίες για το νησί, ή ζήταγε να καλυφθούν κάποιες ανάγκες, ίσως και επείγουσες υπηρεσίες, από το ‘’κέντρο’’, που βρισκόταν στην Αθήνα και τον Πειραιά. 

Η κ. Όλγα Φιλανιώτου, της ΚΑ’ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων, με έδρα τη Νάξο, αναφέρει ότι: οι μέχρι σήμερα γνωστές αρχαιολογικές θέσεις της Ηρακλειάς, ανήκουν στην πρώιμη χαλκοκρατία (3^η χιλιετία π.Χ.), και τους ιστορικούς χρόνους. Προϊστορικές θέσεις (οικισμοί και νεκροταφεία), έχουν επισημανθεί στον κάμπο Αγίου Αθανασίου και στον Άγιο Μάμα. Τα ευρήματα υποδηλώνουν μια νησιώτικη κοινωνία πολυάνθρωπη και ευημερούσα. Ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι σπείρες, χαραγμένες με τη μέθοδο της επίκρουσης σε επίπεδες επιφάνειες βράχων, ανάλογες με αυτές που έχουν επισημανθεί στη Νάξο και σε άλλα νησιά, τις οποίες ο Μ. Μπαρδάνης ερμηνεύει ως αστρικά σύμβολα. 

Για την ιστορία όμως του κάστρου, λίγα είναι γνωστά. Σύμφωνα με τη χρονολόγηση του Λουδοβίκου Ρος ανήκει στην Ελληνιστική περίοδο, αλλά η ακριβής χρονολόγηση, δεν έχει ακόμα αποσαφηνιστεί. Κτισμένο με μέτρο, με λογική, καθόλου υπερφίαλο, ίσα – ίσα αρμονικά δεμένο με την φύση της Ηρακλειάς. Όλα τα δημιουργήματα αυτή τη χάρη αποπνέουν. Αρχαίοι ναοί και σκόρπια αγάλματα, Κούροι και ειδώλια, μοναστήρια και κάστρα, εκκλησίες και ξωκλήσια, λιθόστρωτα σοκάκια και πλατείες, αρχοντικά και αγροτόσπιτα, αψιδωτές καμάρες και πετρόχτιστες κρήνες, ξέφωτα, χαλάσματα και ερειπωμένοι μύλοι, όλα μαζί θυμίζοντας το χτες, μας προκαλούν σήμερα, με την ιδιαίτερη μαγεία τους. Να είστε σίγουροι δε, πως ‘’χτες’’ υπήρχε μεγαλύτερο ενδιαφέρον για όλα αυτά, με αποστολές τεραστίου κόστους, για τα μέτρα της εποχής, που είχαν σκοπό την καλλιέργεια της έμφυτης διάθεσης, των ανθρώπων και της επιστημονικής κοινότητας για γνώση.

Στις αρχές του 17^ου αι. παρατηρείται μια αναγέννηση του ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος για την Ελλάδα. Πολλοί περιηγητές έρχονται στην χώρα μας με διάφορες ιδιότητες, ως έμποροι, διπλωμάτες, κληρικοί, αρχαιόφιλοι, ή λάτρεις της τέχνης, και ορισμένοι από αυτούς έχουν περιγράψει αναλυτικά τις περιπέτειες των ταξιδιών τους. Ένας από τους εξέχοντες και αξιόπιστους ταξιδιώτες των αρχών του 18^ου αι. είναι και ο Ζοζέφ Πιττόν ντε Τουρνεφόρ (JoseptPittondeTournefort), ο οποίος αναχωρεί από την Μασσαλία τον Απρίλιο του 1700 με χρηματοδότηση του Γαλλικού Στέμματος για το περίφημο ταξίδι του στο Αιγαίο και την Εγγύς Ανατολή.

23 Σεπτεμβρίου του 1700: Διανυκτερεύσαμε στην Ηράκλεια στις εικοσιτρείς του μηνός με σκοπό να φύγουμε αμέσως για την Ίο. Υπήρχε όμως τέτοια τρικυμία, που αναγκαστήκαμε να παραμείνουμε σχεδόν τρεις μέρες. Υπάρχουν δύο μόνο όρμοι ή μικρά λιμανάκια στην Ηράκλεια, το ένα στον βορρά απέναντι από τη Νάξο και το άλλο στα βορειο – βορειοανατολικά.  Οι μοναχοί της Αμοργού, (σ.σ της Μονής Χοζοβιωτίσσης) στους οποίους ανήκει η Ρακλειά, εκτρέφουν εδώ 800 – 900 αιγοπρόβατα. Συνήθως συναντά κανείς μόνο δύο φτωχούς καλόγερους που τα φροντίζουν και που επιζούν με μαύρο παξιμάδι και οστρακοειδή. Μας προσφέρανε λίγο από το τυρί που φτιάχνουνε εδώ και είναι πολύ καλό. Οι μοναχοί κατοικούν ψηλά στο βουνό, δίπλα σε μια πηγή με άφθονο νερό και αναστατώνονται συνεχώς από τους κουρσάρους που έρχονται για να αρπάξουν μερικά γίδια. Οι δικοί μας, τις τρεις μέρες που μείναμε σκότωσαν επτά από αυτά τα ζώα και παρ’ όλο που ήταν μόνο τρεις τα έφαγαν μέχρι το κόκαλο. Εμείς όμως πήγαμε και τους πληρώσαμε ένα τέταρτο της κορώνας για το καθένα. Αυτοί ευχαριστήθηκαν από την πράξη μας και μας δώρισαν ένα τυρί και ένα κατσίκι…που έγινε αρκετά νόστιμο. 

Αυτή η αφήγηση συνεχίζεται με διάφορες περιπέτειες του Τουρνεφόρ, και στα άλλα νησιά του Συμπλέγματος των μικρών Κυκλάδων. Φέρνει ως τις μέρες μας το γεγονός, ότι και τα τέσσερα νησιά των μικρών Κυκλάδων υπάγονταν διοικητικά – ιδιοκτησιακά, στην Αμοργό. Ο λόγος ήταν οι ιδιοκτησίες της Μονής Χοζοβιωτίσσης που όσον αφορά την Ηρακλειά και τη Σχινούσα ήταν καθολική. Τα Κουφονήσια και η Δονούσα, είχαν κατοικηθεί από Αμοργιανούς, οι οποίοι ενοικίαζαν τα χωράφια, τα καλλιεργούσαν και με τον καιρό έφτιαξαν μικρά σπιτάκια στην αρχή, οικισμούς ολόκληρους στο τέλος. Αυτό, με διάφορες διοικητικές αλλαγές κράτησε μέχρι την απαλλοτρίωση των μοναστηριακών περιουσιών, από την κυβέρνηση Νικολάου Πλαστήρα και στα χρόνια μας (1986) επί Ανδρέα Παπανδρέου που εδόθησαν στους ενοικιαστές, αφήνοντας στην μονή, όσα χρειαζόταν για τις ανάγκες των μοναχών. 

Αυτό ήταν και το τέλος της ‘’δέσμευσης’’ των νησιών με την Αμοργό. Τα συμβούλια περιοχής κλήθηκαν να αποφασίσουν εάν ήθελαν να συμπεριληφθούν στα συμβούλια της Αμοργού ή της Νάξου. Στις 21/2/1985 (Φ.Ε.Κ. 21 τεύχος Α’) επιλέχθηκε η Νάξος, χωρίς να σημαίνει κάτι ιδιαίτερο, αφού οι ρίζες των περισσοτέρων κατοίκων είναι Αμοριανές, και η επικοινωνία μαζί της είναι καθημερινή.

Έχετε ανέβει πιο ψηλά τώρα κι’ ο άνεμος φέρνει από το ανοιχτό πέλαγος δροσιά διώχνοντας και την παραμικρή υποψία ζέστης. Η Ηρακλειά ωστόσο έχει και δεύτερο οικισμό, την ‘’πρωτεύουσά’’ του, την ‘’Χώρα’’. Συνεχίζοντας από το Λιβάδι, περνάτε τα ‘’Λαβουτάκια’’ και την δστ δεξιά που οδηγεί στον παλιό οικισμό του Αγίου Αθανασίου. Εκεί μένουν ακόμη δύο κάτοικοι, από τους παλιούς, που δεν εγκαταλείπουν τον τόπο που γεννήθηκαν για τις ‘’χάρες’’ του πολιτισμού.   

Όσο πλησιάζετε την Παναγία ή Πάνω Μέρη όπως λέγεται από τους ντόπιους, τόσο πιο έντονα διακρίνονται λεπτομέρειες ενός οικισμού που δεσπόζει σε ψηλό σημείο. Είναι σχετικό, αλλά περίπου δύο ώρες χρειάζονται από την παραλία (περιλαμβάνεται η επίσκεψη στο Λιβάδι και το Κάστρο) μέχρι το επάνω χωριό που αποτελείται από μια συστάδα σπιτιών πολλά εκ των οποίων είναι νεόκτιστα άλλα επισκευασμένα – αρμολογημένα, ορισμένα παλιότερα εκ’ των οποίων αρκετοί πετρόχτιστοι στάβλοι – στάνες που χρειάζονται άμεση επισκευή για να μην σωριαστούν. Διακρίνονται πάντως ορισμένα ενδιαφέροντα αρχιτεκτονικά στοιχεία ακόμη και σε αυτά τα απλοϊκά αγροτόσπιτα – παράσπιτα.

Η Χώρα είναι γεμάτη αυλές και χρώματα απ’ τα λουλούδια και τις πανταχού παρούσες μπουκαμβίλιες και κατιφέδες, ενώ η δστ στην έξοδο της οδηγεί δεξιά προς το διάσημο και ανεκμετάλλευτο Σπήλαιο του Αγίου Ιωάννου και αριστερά, προς το καινούριο εκκλησάκι του Προφήτη Ηλία,κτισμένο στα ερείπια του παλιού με την συνδρομή του Συλλόγου των εν Αθήναις Ηρακλειατών το 1960 με βασική δωρήτρια την Σοφία Βιδάλη.Από εδώ, πηγαίνουν οι επισκέπτες στην ψηλότερη κορυφή της Ηρακλειάς τον Πάππα.  Η θέα από την κορυφή είναι ασύγκριτη, με καλό καιρό φαίνεται και η Ικαρία. Φαίνονται όλα τα γύρω νησιά (Ίος, Πάρος, Αντίπαρος, Νάξος) ως πέρα στον ορίζοντα τα μικρότερα (Κουφονήσια, Κέρος, Δονούσα, Αμοργός).

Οι μυρωδιές που πλανώνται στον χώρο, κάνουν τους περιηγητές να προαισθάνονται ότι κάτι καλό υπάρχει εδώ, και ψήνεται. Πράγματι η όσφρηση δεν λανθάνει, και οδηγεί στον φούρνο, απ’ όπου ξεπετάγονται θαρραλέες οι ευωδιές του φρέσκου τραγανιστού  ψωμιού και των διαφόρων καλουδιών που ετοιμάζονται εδώ, με τον παραδοσιακό τρόπο. Παλιότερα, με τον ίδιο τρόπο και το γοητευτικό νησιώτικο μεράκι, φτιαχνόντουσαν και σε άλλα  νησιά, όμως το ‘’γρήγορα’’ και το ‘’πιο πολύ’’ τα κατέκτησαν πλέον, μην αφήνοντας περιθώρια να επιβιώσει το πάθος. Εξαίρεση, και όαση γεύσης αποτελεί πραγματικά, το γεμιστό κατσικάκι της Άννας στον παραδοσιακό ξυλόφουρνο, η σπέσιαλ φάβα και το νοστιμότατο τυρί στο ‘’Στέκι’’ της Χώρας. 

Η βόλτα στην Παναγία, θα φέρει τα βήματά σας στην εκκλησία των Εισοδίων της Θεοτόκου που για τα μέτρα του νησιού είναι πολύ μεγάλη. Χτιζόταν από το 1919 μέχρι το 1930 πλάι στην παλιότερη Παναγία, που μετονομάστηκε και σήμερα λέγεται Άγιος Νεκτάριος. Η θέα από τον αυλόγυρο που γίνονται τα πανηγύρια, απλώνεται σε όλο το ανάγλυφο της Ηρακλειάς, από τις απότομες πλαγιές, τις ράχες και τους αυχένες, ως κάτω τις ξερολιθιές και τα ανεκμετάλλευτα στις μέρες μας κτήματα. Η ζέστη του μεσημεριού οδηγεί τα βήματα πάλι στην σκιά που έχει το ‘’Στέκι’’, για καφεδάκι και κουβέντα, μέχρι που θα απελευθερωθεί από τα δεσμά του μπουκαλιού μια εξαίσια ευωδιά ούζου. Ο δεύτερος ‘’γύρος’’, με το ξεροψημένο χταποδάκι στο ξύδι, μόλις άρχισε, και το πιο πιθανό είναι να καθίσετε εδώ μέχρι αργά, που αρχίζει να σουρουπώνει και το κατακόκκινο χρώμα του ήλιου, πλημμυρίζει την θάλασσα και όλο το νησί.  

Στο μικρό αυτό νησί, υπάρχει ένα από τα πιο σημαντικά Σπήλαια της Ελλάδας με κατάλοιπα διαφόρων εποχών. Η ύπαρξή του, γνωστοποιήθηκε στην Σπηλαιολογική εταιρεία από το μέλος της Μ. Μπαρδάνη, από την Απείραθο της Νάξου, και το Φεβρουάριο του 1970 πραγματοποιήθηκε η μελέτη και η χαρτογράφησή του από την αείμνηστη Άννα Πετροχείλου, την Ι. Γκουρβέλου και τον Ν. Κατσιώρχη. Τα αποτελέσματα της αποστολής, πραγματοποιήθηκε με έξοδα του ΕΟΤ, δημοσιεύτηκαν στο δελτίο της Ε.Σ.Ε. τεύχος 3 – 4, Ιούλιος – Δεκέμβριος 1971.

Ενδιαφέρον παρουσιάζει, η ανακάλυψη της εισόδου του σπηλαίου που σύμφωνα με την επικρατούσα παράδοση έγινε όταν: ‘’πριν από πολλά χρόνια ένας βοσκός που είχε βγάλει το κοπάδι για βοσκή αναζήτησε καταφύγιο κάτω από ένα φουντωτό σχίνο για να προφυλαχθεί από μια ξαφνική καταιγίδα. Εκεί έγειρε και κοιμήθηκε. Μόλις σταμάτησε η καταιγίδα και επέστρεψε στο χωριό οι συγχωριανοί του τον πλησίασαν, ξαφνιασμένοι με αυτό που έβλεπαν στην πλάτη του, και των ρώτησαν: ‘’τι είναι αυτό’’; Τότε μόνο διαπίστωσε και ο ίδιος, ότι στην πλάτη του ήταν αποτυπωμένη η εικόνα του Αι Γιάννη του Πρόδρομου. Θες από περιέργεια, θες από το θέλημα του αγίου, ξεκίνησαν την άλλη μέρα όλοι μαζί και πήγαν στο σημείο όπου ο χωριανός τους κοιμήθηκε για να ερευνήσουν. Ψάχνοντας τον τόπο, βρήκαν στην εικόνα του αγίου κάτω από τα κλαδιά του σχίνου και συγχρόνως την είσοδο της σπηλιάς. 

Από τότε, κάθε χρόνο στις 28 Αυγούστου, μαζεύονται όλοι εκεί για να γιορτάσουν. Ξεκινούν από την Παναγιά προς το σπήλαιο,με την εικόνα του Αγίου Ιωάννη, που βρέθηκε όταν ανακαλύφθηκε το σπήλαιο. Δεκάδες προσκυνητές ανεβαίνουν, κουβαλώντας άλλοι με τα χέρια, άλλοι με γαϊδουράκια, τα χρειαζούμενα για την λειτουργία και το γλέντι. Μετά την λειτουργία, ακολουθεί μικρό τσιμπούσι, σε μια κοντινή μικρότερη σπηλιά του βράχου, στην επονομαζόμενη και ‘’Σπηλιά του Κύκλωπα’’ αφού σύμφωνα με την παράδοση εδώ έμενε ο Πολύφημος όταν τον επισκέφθηκε ο Οδυσσέας. Και όταν ο ήρωας τον τύφλωσε, συνεχίζει η παράδοση, αυτός εκσφενδόνισε δύο μεγάλους βράχους προς την θάλασσα, εκεί που είχε ελλιμενιστεί το ‘’καράβι’’. Αυτοί οι δύο βράχοι είναι τα ‘’Αβελονήσια’’ των ντόπιων, απέναντι από την παραλία της Αλιμιάς.

Από την Χώρα του νησιού χρειάζεται περπάτημα περίπου μιάμισης ώρας για να φτάσει ο επισκέπτης στην χαράδρα σε υψόμετρο περίπου 100 μ. Η είσοδος του Σπηλαίου έχει ένα μέτρο φάρδος και περίπου εβδομήντα πόντους ύψος. Για να μπει ο επισκέπτης, χρειάζεται (εκτός από ισχυρό φακό και διπλές μπαταρίες) να συρθεί, σε ένα διάδρομο έξι μέτρων, ώστε να βγει στην πρώτη τεράστια αίθουσα 40Χ20Χ10 μέτρα ύψος, στην οποία, εκτός από τους ογκώδεις σταλαγμίτες και τις τεράστιες κολώνες, υπάρχουν σε πολλά σημεία εικόνες του Αγίου Ιωάννη και κεριά, κατάλοιπα από την λειτουργία που κάνουν οι κάτοικοι κατά τον εορτασμό του.Δυστυχώς η κάπνα από τα κεριά έχει σε μεγάλο βαθμό μαυρίσει το σταλακτιτικό διάκοσμο και στις δύο μεγάλες αίθουσες.

Όπως σε όλο το Αιγαίο έτσι και εδώ γιορτάζουν την Παναγία τον δεκαπενταύγουστο. Στις 28 Αυγούστου όμως, παραμονή της αποτομής της κεφαλής του Άγιου Ιωάννου Πρόδρομου, είναι η καλύτερη περίοδος για επίσκεψη αφού όλοι οι κάτοικοι είναι στο νησί. Τότε γίνεται μέγας εσπερινός μέσα στην μεγάλη αίθουσα του ομώνυμου σπηλαίου. Συρρέει πλήθος κόσμου και από τα γύρω νησιά. Το θέαμα είναι φαντασμαγορικό και η αργή καταστροφή του σπηλαίου τέλεια. Μάλλον, αντί να προσπαθούν να πείσουν τους επισκέπτες να το σέβονται (πράγμα που έτσι και αλλιώς γίνεται), πρέπει πρώτα να πεισθούν οι ίδιοι, αφού κάθε χρόνο, το επιβαρύνουν ίσως χωρίς αναστροφή. 

Αν πραγματικά επιθυμούν αυτή η φαντασμαγορία να συνεχιστεί, το Σπήλαιο πρέπει να αξιοποιηθεί όπως του αρμόζει και όπως η σπηλαιολογία καθιστά δυνατό. Για την αξιοποίηση του η κοινότητα έχει αγωνιστεί εδώ και τριάντα χρόνια με τελευταία προσπάθεια την αξιόλογη μελέτη και ένταξη στο Γ’ Κοινοτικό πλαίσιο στήριξης σαν έργο πρώτης προτεραιότητας. Σαν συνέχεια λοιπόν αυτής της αξιόλογης προσπάθειας – διεκδίκησης πρέπει αργά ή γρήγορα να προβληματιστούν, να το πάρουν απόφαση και την θεία λειτουργία να την μεταφέρουν έξω από το Σπήλαιο.  

Ένα από τα link της περιεκτικής ιστοσελίδας του ΣΠ.ΕΛ.Ε.Ο. (Σπηλαιολογικός Ελληνικός Εξερευνητικός Όμιλος), πληροφορεί ότι το Σπήλαιο έχει συνολική έκταση δύο χιλιάδες τ.μ. και αναπτύσσεται σε δύο πλευρές. Η πρώτη, έχει διεύθυνση Β – Ν και μήκος ογδονταπέντε μέτρα ενώ η δεύτερη, ΒΑ – ΝΔ και έχει μήκος ογδόντα μ. Το Σπήλαιο είναικαρστικό, (έχει δημιουργηθεί μέσα σε ασβεστόλιθο) και οι ποικίλες διακλάσεις που υπάρχουν στον ασβεστόλιθο του Α. Κρητιδικού έχουν συμβάλει στην δημιουργία του. Το Σπήλαιο του Αι – Γιάννη  με πλούσιο και εντυπωσιακό διάκοσμο από σωληνοειδείς σταλακτίτες, σταλαγμίτες, κολώνες, κουρτίνες, ενώ υπάρχει και σε αρκετή ποσότητα σπηλαιογάλα, θεωρείται από τα πιο όμορφα, μεγάλα, και αμόλυντα σπήλαια των Κυκλάδων, ένα από τα πολλά ανεκμετάλλευτα φυσικά μνημεία της Ελλάδος.

Απέναντι από την Ηρακλειά είναι η Σχινούσα με τους τρεις οικισμούς. Καταφύγιο πειρατών κάποτε, σημερινός παράδεισος με χρυσές αμμουδιές. Το Μερσίνη, το λιμάνι του νησιού βρίσκεται στα δυτικά και φημίζεται σαν ένα απο τα καλύτερα καταφύγια μικρών σκαφών στο Αιγαίο . Στη Σχινούσα ή Παναγιά υπάρχει το ομώνυμο εκκλησάκι της Παναγίας της Ακάθης, και στην Μεσσαριά η Ευαγγελίστρια. Ανατολικά της Νάξου βρίσκεται η Δονούσα ενώ Νότια το Κουφονήσι το κάτω Κουφονήσι και η Κέρος.  Τρία νησιά με καταπληκτικές παραλίες και μοναχικούς ορμίσκους. Η χρυσαφένια άμμος και τα διάφανα νερά τους προσδίδουν μαγικό χρώμα. Το Κουφονήσι είναι το πλέον πυκνοκατοικημένο. Οι θαλάσσιες σπηλιές, οι μικρές αμμουδιές και οι όμορφοι κολπίσκοι θα κεντρίσουν το ενδιαφέρον σας για εξερεύνηση. Το κάτω Κουφονήσι είναι σχεδόν έρημο, εκτός του δεκαπενταύγουστο που γεμίζει από προσκυνητές λόγω της μικρούλας εκκλησίας της Παναγίας. 

Το πιο νότιο είναι η Κέρος. Πουθενά αλλού σε όλο τον ελλαδικό χώρο η μουσική δε γνώρισε μέσα στους αιώνες τόσο πλούτο και τόση ποικιλία όσο στο Αρχιπέλαγος του Αιγαίου. Εκτός από τις γραπτές πηγές, την πλούσια μουσική ζωή στο Αιγαίο της Αρχαιότητας, μαρτυρούν και ένα πλήθος από αρχαιολογικά ευρήματα. Ήδη από την εποχή του χαλκού χρονολογούνται τα γνωστά κυκλαδικά ειδώλια - σύμβολα του κυκλαδικού πολιτισμού - του αρπιστή και του αυλητή, κατασκευασμένα από λευκό παριανό μάρμαρο που ανακαλύφθηκαν στην Κέρο, (μπορείτε να τα θαυμάσετε στο αρχαιολογικό μουσείο της Αθήνας). Στην νότια πλευρά του άγονου και ηλιοψημένου νησιού υπάρχει ένα μικρό λιμανάκι που αγκυροβολούν, εκεί ακριβώς που ο βυθός συνδυάζει άμμο και βράχια.

Σπαρμένα στα ανατολικά της Κυκλαδίτικης θαλασσινής πολιτείας, τα νησάκια των μικρών Κυκλάδων αποτελούν τον ορισμό του παραδεισένιου τοπίου και της χαλάρωσης. Βουτηγμένα στην ηρεμία με την γαλάζια θάλασσα πανταχού παρούσα, έτσι μικροσκοπικά που είναι, με αμμουδερές παραλίες, και γαλαζοπράσινη γη, αγκαλιάζονται από το βαθύ γαλάζιο των νερών του αιγαίου. Από την Ηρακλειά, εύκολα μπορείτε να επισκεφθείτε και τα διπλανά νησάκια που μοιάζουν να κολυμπούν στο πέλαγος. 

Η Σχινούσα απέχει μόλις 1 ν.μ., το Κουφονήσι 5 ν. μ. και τα Κατάπολα της Αμοργού ‘’πιο μακριά’’ 19 ν. μ και Ζητήστε αυτή την διαδρομή από τον Δημήτρη με τον καλοτάξιδο ‘’Άνεμο’’ (σαν ημερήσια εκδρομή) ή σκεφθείτε την λύση του πλοίου της γραμμής και τον Σκοπελίτη αν είναι να μείνετε μέρες. Με τον πρωινό καφέ στο Λιβάδι ή στην παραλία διαπιστώνεται για άλλη μια φορά το πολύ φιλικό κλίμα που επικρατεί. Οι μέρες κύλησαν γρήγορα, οι νύχτες υγρές, μουσκεμένες με ουζάκι και ξεροψημένο χταπόδι το ίδιο, βόλτες, πεζοπορίες και κολύμπι, σε μέρη του νησιού εύκολα προσπελάσιμα αλλά και δύσκολα – μόνο με το καΐκι ή τη βάρκα.    

Η Ηρακλειά, ευτυχώς, μέχρι σήμερα κρατάει και ‘’πουλάει’’ ένα διαφορετικό ύφος και ήθος που έχει σαν επίκεντρο τον άνθρωπο. Δεν αλώθηκε και δεν καθυποτάχθηκε από τον τουρισμό όσο άλλες περιοχές. Είτε η καθυστερημένη ‘’ανάπτυξη’’, είτε το ενδιαφέρον των κατοίκων της, που είδαν τι έγινε τις προηγούμενες δεκαετίες στον μικρόκοσμο των Κυκλάδων, τους έκαναν πιο προσεκτικούς.  

Σήμερα δικαιώνονται, αποδεικνύοντας την αγάπη τους για τον τόπο με πράξεις, φροντίζοντάς τον, για να μπορούν αυτοί αλλά και οι επισκέπτες, να μυρίζουν τις αμόλυντες ευωδιές του Αιγαιοπελαγίτικου αέρα.

ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

Ιδέα & υλοποίηση μορφής: Άγγελος Σινάνης

Έκταση: 18, 078 τ.χ., Ακτογραμμή: 29 χλμ, Υψόμετρο: 0 – 418 μ. κορυφή Πάπας, Πληθυσμός: 151 κατ (’01), Πρωτεύουσα: Παναγία, Νομός: Κυκλάδων, Απόσταση από Πειραιά 121 ν. μ. (103 για Νάξο) από Νάξο 18 ν.μ. από  Κατάπολα Αμοργού 19 ν.μ. Διάρκεια ταξιδιού 8ω, 1ω 20’, 1ω 30’ αντίστοιχα.

Αυτόματος Αριθμός Κλήσης: 22850

ΔΙΑΜΟΝΗ: Νίκος ‘’το Μαϊστράλι’’ 71807, 71648, e – mail: Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε. Συνοδινός Αντώνης & Μαρία 71485, ‘’Αλεξάνδρα’’ 71482, ‘’Άγγελος’’ και  ‘’Ηλιοβασίλεμα’’ 71569, 71486, Αθήνα 2104520260, 4531059, ‘'Anna’s Place’’ 71145, 74234, ‘’Δημήτρης’’ 71484, 2109933894, Villa Glafkos 71892, 2104516910, ‘’Μαριέτα’’ 71252, ‘’Πανόραμα Ηρακλειάς’’ 71991, 71569 e – mail: Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε. ‘’Sohoro’’ 71565, 6977189903, Villa Zografos στα Λαβουτάκια Λιβαδιού 71946, e – mail: Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.  Κρατήσεις δωματίων για Ηρακλειά, Αμοργό, Δονούσα, Σχινούσα, Koufonissia Tours 71671 – 2.

ΚΑΜΠΙΝΓΚ:. Πριν την παραλία Λιβάδι υπάρχει καφετέρια με ιδιωτικό χώρο κατασκήνωσης, σκίαστρα για τις σκηνές,  αλλά σε κάθε περίπτωση όχι οργανωμένο κάμπινγκ. Ο Γιώργος και η Στέλλα θα αναλάβουν τα υπόλοιπα. Ποτά – καφέδες - μεζέδες 71226, 29034. 

ΦΑΓΗΤΟ: Το νησί φημίζεται για την μέθοδο ‘’απ’ τη θάλασσα στο τηγάνι’’, όσον αφορά τα ψάρια. Βεβαίως υπάρχουν δικής τους παραγωγής κατσίκια – αρνιά, ντόπια ξυνομυζήθρα, ανθότυρο και κατσικίσιο τυρί. Σπέσιαλ χειροποίητο παστέλι, ξεροτήγανα και δίπλες. Φυσικά δεν λείπουν και τα μαγειρευτά, στον Αι – Γιώργη ‘’ο Πεύκος’’ 71568 και ‘’το Περιγιάλι’’ της καπετάνισσας Ακαθής στην παραλία για ψάρια, χταποδάκι και ουζομεζέδες 71118, στο Λιβάδι ‘’Γιώργος Place 71226 και στη Χώρα του νησιού (Παναγιά) ‘’το Στέκι’’ 71579, και το παραδοσιακό καφενείο ‘’Η Δροσιά’’ 71578. 

ΑΧΡΕΙΑΣΤΑ: Κοινότητα Ηρακλειάς 71545, 74184, Fax 74183, η μοναδική αρχή του νησιού, Α’ Βοήθειες 71388. Φαρμακείο στη Νάξο.

ΧΡΗΣΙΜΑ: www.iraklia.gr Σπήλαιο Αγίου Ιωάννη www.geocities.com/irakliagr/greek.htm Δείτε το πολύ καλό site του ΣΠΕΛΕΟ για το θέμα σπήλαια www.speleo.gr/en/Links_en.html . Τράπεζες με Α.Τ.Μ. στην Νάξο. Στο Bar Aki της Ηρακλειάς καθαρά ποτά και μουσική 71487. ΝτόπιοΘυμαρίσιο μέλι από την Κα Φανή στον Άγιο Γεώργιο 71565. Με την γρήγορη λάντζα ‘’ο Άνεμος’’, ο Δημήτρης θα σας γυρίσει στις δυσπρόσιτες παραλίες 74234, 6977310427. Συνεργείο δεν υπάρχει, όμως ο Αντώνης Βλαβιανός, νοικιάζει σκούτερ ‘’Rent a scooter – Iraklia’’ 71564, 6974397580 αν τύχει κάτι, θα σας βοηθήσει πολύ. Για κάτι σοβαρό Πολυκρέτης Γιώργος, Χώρα Νάξου, Συνεργείο – Βουλκανιζατέρ – Ανταλλακτικά 24872.

ΠΡΟΣΒΑΣΗ:  Από Νάξο για Ηρακλειά με το τοπικό Σκοπελίτης κάθε Δευτ – Τετ – Πέμ – Σαβ ώρα 15:00 τον χειμώνα. Από 16 Ιουλίου καθημερινά. Από Πειραιά για Ηρακλειά 4 φορές την εβδομάδα το καλοκαίρι, 2 τον χειμώνα με τα Blue Star του Στρίντζη 2108919800 www.bluestarferries.com. Εισιτήρια: Κόστος (Φεβ 04) 19,80 EUR το άτομο, 9,00 EUR η μοτοσυκλέτα έως 250 cc & 13,50 EUR πάνω από 250 cc. Λιμεναρχείο Πειραιά 2104226001 - 4, δρομολόγια πλοίων info ΟΤΕ 1440, www.yen.gr/main.htm Διάρκεια ταξιδιού από Πειραιά 8ω – 120 ν.μ., από Νάξο 1ω – 18 ν.μ. Λιμεναρχείο Θεσσαλονίκης (ανταπόκριση για Πάρο ή Νάξο) 2310531504 – 5, διάρκεια ταξιδιού 15ω – 250 ν.μ. Η συντομότερη επιλογή είναι Πειραιάς - Πάρος ή Νάξος με τα highspeed I, II, III, IIII, διάρκεια ταξιδιού 2ω30’ και με την πρώτη ανταπόκριση για Νάξο. Από εκεί αναλαμβάνει ο Σκοπελίτης. Πρακτορεία Ηρακλειάς ‘’Αιγαίο’’ – ‘’Μέλισσα’’ Ευάγγελος Γαβαλάς 71561, 71539, ‘’Αγιάζι’’ Δημήτρης Ρούσσος 74236, 71788.

ΒΕΝΖΙΝΑΔΙΚΑ: Δεν έχει. Ο ασφαλτοστρωμένος δρόμος είναι 4 χλμ, και οδηγεί από το Λιμάνι, στην Χώρα του νησιού, την Παναγιά. Συν 2,5 οι χωματόδρομοι για τον Άγιο Αθανάσιο και τον Πρφ Ηλία σύνολο 6,5. Αν γεμίσετε στον Πειραιά ή την Νάξο δεν θα αντιμετωπίσετε πρόβλημα. Γεμίστε όμως, γιατί μετά την Ηρακλειά (που είναι το πρώτο λιμάνι) μπορεί να θέλετε να πάτε και στα υπόλοιπα νησιά (Σχινούσα, Κουφονήσια, Δονούσα). 

ΧΑΡΤΕΣ: Όλος ο Νομός Κυκλάδων σε έναν μοναδικό πλαστικοποιημένο χάρτη που χωράει στο tang Bag. Εκδόσεις ‘’Ελλάδα’’ χάρτης Νο 29 ‘’Κυκλάδες’’, Κολοκοτρώνη 11 Αθήνα 2103222573, 3235241, Βενιζέλου 3 Θεσσαλονίκη 2310223063.

ΒΙΒΛΙΑ: Καταπληκτικό αφιέρωμα του περιοδικού Γαιόραμα για το Σπήλαιο του Αγίου Ιωάννη Ηρακλειάς / Τ50 Ιούλιος – Αύγουστος 2002.

ΛΕΣΧΕΣ ΜΟΤΟΣΥΚΛΕΤΑΣ: Πληροφορίες για το ταξίδι σας, όλο το χρόνο, βρίσκετε στους ΕΛΛΗΝΕΣ ΠΕΡΙΗΓΗΤΕΣ - Σύλλογος Μοτοσικλετιστών - Ελάτη Τρικάλων τηλ Fax: 2434071826.

Περισσότερες πληροφορίες για την ΗΡΑΚΛΕΙΑ αντλήστε από την ενδεικτική Βιβλιογραφία – Αρθρογραφία: 

Α’         Αυτοτελή Βιβλία

• Joseph Pitton de Tournefort / Ταξίδι στην Κρήτη και τις νήσους του Αρχιπελάγους / Πανεπιστημιακές εκδόσεις Κρήτης / Ηράκλειο 2003
• Το Αιγαίο επίκεντρο Ελληνικού Πολιτισμού / εκδόσεις Μέλισσα / Αθήνα 1995
• Κυκλάδες / εκδόσεις EXPLORER / Αθήνα 2002
• Αντώνης Βεκρής / Αμοργός και Μικρές Κυκλάδες / εκδόσεις Αμοργός 2002

Β’         Αφιερώματα περιοδικών

• Σειρήνες των Κυκλάδων / περιοδικό για τις Κυκλάδες / Τ4 1997
• Ιωάννα Δεικτάκη – Γιώργος Αβαγιανός / Σπήλαιο Αγίου Ιωάννη Ηρακλειάς Νάξου / περιοδικό ΓΑΙΟΡΑΜΑ Τ50 Ιούλιος – Αύγουστος 2002
• Θάλεια Αργίτη – Μιχάλης Κωσταράς / Ο Άθλος της Ηρακλειάς / περιοδικό ΓΕΩ Τ119 Ιούλιος 2002