ΝΗΣΟΣ ΕΛΑΦΟΝΗΣΟΣ - αρχ. Όνου Γνάθος (3030 λέξεις)

Κείμενο - Διαφάνειες: Άγγελος Σινάνης e – mail: Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.

© Φεβρουάριος 2005

Μαργαριτάρι στον Λακωνικό

Από την εποχή της πρώτη γνωριμίας με την Ελαφόνησο, κάπου στα μέσα της δεκαετίας του ’80 με τις πρωτοποριακές εκδρομές της ΛΕΜΟΤ, έχουν περάσει σχεδόν είκοσι χρόνια. Περνάγαμε στο νησί πάντοτε από τα Βιγκλάφια, με βάρκα στην αρχή και καϊκάκι αργότερα. Ούτε λόγος να γινόταν για να έχουμε μαζί μας τις μοτοσυκλέτες. Τις κλειδώναμε λοιπόν στο μώλο της Πούντας και αντί να έχουμε το μυαλό μας στα σμαραγδένια νερά της παραλίας εμπρός μας, το είχαμε στραμμένο στις μοτοσυκλέτες, μήπως και τις πειράξει κανείς περαστικός. 

Βέβαια όλοι τότε περνούσαν απ’ τη Νεάπολη, με τα οχήματά τους, αλλά που εμείς, το μυαλό μας και η ματιά μας, πάντα πίσω στο ρομαντικό και μοναχικό μώλο. Στα χρόνια που πέρασαν, αυτή η ακριτική γωνιά της Λακωνίας γινόταν πάντοτε  θέμα συζήτησης για το πότε θα την επισκεφτούμε ξανά.

Κοντά στο ανατολικότερο σημείο της Πελοποννήσου – της Άκρας Μαλέας (Κάβο Μαλιάς), είναι χτισμένη η Νεάπολη (πριν το 1928 Βάτικα σε 10 μ υψ), έδρα του δήμου Βοιών στη θέση της αρχαίας πόλης των Βοιών. Αυτή τη φορά έπρεπε να υπάρξει η εμπειρία της διαδρομής από την Νεάπολη. Φτάνοντας, μετά από 378 χλμ στο λιμάνι, διαπιστώνουμε ότι ‘’το πεπρωμένο φυγείν αδύνατον’’ αφού εκείνη τη μέρα δεν είχαν αρχίσει τα τακτικά δρομολόγια. Έτσι αποχαιρετήσαμε το άγαλμα του ναύτη στο λιμάνι, και οδηγήσαμε πάλι μέχρι τα γνώριμα Βιγκλάφια. Από εκεί φτάσαμε στο ακόμη πιο γνώριμο, λόγω της παραλίας, επίνειό τους. 

Η θαυμάσια ολόλευκη αμμουδερή παραλία της Πούντας και η θάλασσα με όλες τις αποχρώσεις του γαλάζιου και του πράσινου, προδιαθέτει τον επισκέπτη – περιηγητή. Ο δρόμος, αριστερά από το λιμάνι, σε λίγες δεκάδες σας φέρνει στην αθέατη από την Πούντα λιμνούλα Στρογγύλη που αποτελεί σημαντικό και αναγνωρισμένο υγροβιότοπο με αξιόλογη χλωρίδα. Παλιότερα ήταν κατά πολύ μεγαλύτερη φτάνοντας στην περιοχή Μάγγανου και Νεραντζιώνα. Το γεγονός ότι έχει  συμπεριληφθεί από τη διοίκηση στους ‘’προστατευόμενους’’, μέσω του προγράμματος Natura - Φύση 2000, δεν έχει εμποδίσει τους τοπικούς φορείς να αδιαφορούν για τις χρήσεις γης και για την προστασία του περιβάλλοντος γενικότερα.

Περιφερειακά της λίμνης, υπάρχουν θαλαμωτοί τάφοι σε στρογγυλό σχήμα που φαίνονται σαν σπηλιές, ενώ απέναντι, σε απόσταση διακοσίων μέτρων, βρίσκεται το νησάκι Παυλοπέτρι. Στην περιοχή της νησίδας έχει εντοπιστεί σημαντικός μυκηναϊκός οικισμός (1600 – 1200 π.Χ.) σήμερα Βυθισμένος στη θάλασσα. Σε αυτή ακριβώς τη περιοχή ανακαλύφθηκε το 1967 από τον N. C. Flemming του Ινστιτούτου Ωκεανογραφίας του Πανεπιστήμιου του Κέιμπριτζ, μια σπάνια προϊστορική πόλη της εποχής του Χαλκού με οικιστικό σχέδιο, κτίσματα, δρόμους, πλατείες, το προαναφερθέν νεκροταφείο και ηλικία…πέντε χιλιάδων χρόνων. 

Τη μοναδική αυτή πόλη, τοπογράφησε και αποτύπωσε το καλοκαίρι του 1968, σε έξι εβδομάδες, το ίδιο το ινστιτούτο, με την ομάδα υποβρύχιας εξερεύνησης του Καίμπριτζ, αποτελούμενη από επτά μέλη υπό την καθοδήγηση του R. C. Jones. Έτσι βρέθηκε ότι στον θαλάσσιο χώρο που περικλείεται μεταξύ της νησίδας Παυλοπέτρι και της απέναντι ακτής του Αγίου Σπυρίδωνα βρίσκεται βυθισμένη προϊστορική πόλη – προέκταση της Ελαφονήσου. Ο κύριος όγκος της βρίσκεται διακόσια μέτρα νοτιοδυτικά της νησίδας και εβδομήντα μέτρα απέναντι από τις ακτές της Πούντας σε βάθος 2 – 3^ων μέτρων.

Σε αυτή τη μεγάλη περιοχή προσδιορίστηκαν και ερευνήθηκαν 15 κτίσματα, 5 δρόμοι, 2 θαλαμοειδείς και τουλάχιστον 37 λακκοειδείς τάφοι. Ανάμεσα στις σπουδαίες ανακαλύψεις, περιλαμβάνονται και λάμες οψιδιανού που γνωρίζουμε πλέον την σημασία του στις θαλάσσιες μεταφορές και τη ναυσιπλοΐα από τα ευρήματα στην νησίδα Σάλιαγκος, (βλ. Αντίπαρος ταξίδια 2003 τ. Ε’, 39.), και από τα αντίστοιχα ευρήματα στο Σπήλαιο Φράχθι Ερμιονίδας (βλ. εργασία Πόρτο Χέλι σ’ αυτόν τον τόμο). 

Έτσι, αν και αυτό αποτελεί μια άλλη ιστορία, δεν αποκλείεται η προϊστορική Ελαφόνησος να χρησιμοποιήθηκε από τους Κυκλαδίτες σαν ενδιάμεσος σταθμός στα ταξίδια τους προς τη  Δυτική Μεσόγειο και τις ακτές της Μικράς Ασίας. Αυτή η μεγάλη, ενιαία, μοναδική οικιστική μονάδα, με τα ευρήματα της, έχει κηρυχθεί (ΦΕΚ 1431/ 29/11/76) αρχαιολογικός χώρος εδώ και 29 χρόνια, (από την ανακάλυψή της έχουν περάσει 37), και δεν έχει γίνει τίποτα όχι μόνο για την ανάδειξη - αξιοποίησή της, αλλά και για την επικείμενη καταστροφή της. Οι ανεξέλεγκτες μηχανικές επεμβάσεις στο ευρύτερο χώρο – δίαυλο, για τη ‘’διαμόρφωση’’ του χώρου είχε σαν αποτέλεσμα από τους 60 θαλαμωτούς τάφους του νεκροταφείου, οι μεν παιδικοί που βρίσκονται κοντά στην ακτή να ποδοπατούνται από τους διερχόμενους, οι δε υπόλοιποι, να χρησιμοποιούνται για ελεύθερη κατασκήνωση και σαν σκουπιδότοποι. Παρά τα υπομνήματα και τις δεσμεύσεις, το υπουργείο πολιτισμού και οι αρχές του Ν. Λακωνίας κωφεύουν και ο αρχαιολογικός χώρος συνεχίζει να παραμένει στην αφάνεια, έρμαιο στην καταστροφή. 

Μόλις λίγα λεπτά από την Πούντα αρκούν για το καινούργιο φέρυ, να καλύψει τα 350 μ. του δίαυλου (ελάχιστο βάθος 1μ. περίπου), και να ‘’πιάσει’’ στο λιμάνι του νησιού. Αυτά τα λεπτά είναι αρκετά για αλλάξουν τον τρόπο που κάνετε διακοπές. Το σύντομο, ίσως το συντομότερο ταξίδι για νησί, δεν είναι το μοναδικό ατού της Ελαφονήσου. Αμέσως αντιλαμβάνεστε ότι αυτό το λιλιπούτειο μέρος εκπέμπει μια διαφορετική αύρα. Πραγματικά, το περπάτημα κατά μήκος της προβλήτας και μετά πάνω στη φαρδιά πεζογέφυρα, μέχρι την εκκλησία του Αγίου Σπυρίδωνα που είναι χτισμένη στην άκρη του λιμανιού, είναι το καλύτερο καλωσόρισμα στο Ελαφονήσι.

Στο υπήνεμο αραξοβόλι, βρίσκονται πλήθος τα ψαροκάικα, οι τράτες, οι τρατοπούλες και τα παραγαδιάρικα συνθέτοντας έναν από τους μεγαλύτερους στόλους της Χώρας, που σπάνια ο επισκέπτης τον αντικρίζει ολόκληρο λόγω της διασποράς του στα πέλαγα και τους κόλπους της Πελοποννήσου, τα Κύθηρα και τ’ Αντικύθηρα. Στο Κεφαλόσκαλο, την πρώτη από τις γραφικές παραλίες που έχει επαφή ο επισκέπτης η ψαράδικη ζωή κρατάει αναλλοίωτες τις συνήθειές τις εδώ και δεκάδες χρόνια. Τα απλωμένα δίχτυα σε όλο σχεδόν το μήκος της προβλήτας πλημμυρίζουν με τα χρώματά τους την ατμόσφαιρα, σταθερά, λες και δεν πέρασε στιγμή στην αιωνιότητα των ίδιων εργασιών. Ρίξιμο στη θάλασσα, καλή ψαριά, μάζεμα, καθάρισμα, ράψιμο, ξήλωμα, μπάλωμα και ξανά από την αρχή σε μια διαδικασία που θαρρείς δεν έχει τέλος. Οι ψαροταβέρνες, κι’ αυτές λες από πάντα εκεί, έξι μέτρα από την προκυμαία, περιμένουν το μερακλή να ζητήσει το φρέσκο, το μυρωδάτο από θαλασσινό ιώδιο μεζέ, που θα έρθει απ’ το καΐκι στη θράκα, κι’ από εκεί στο πιάτο του. 

Η Ελαφόνησος⁽¹⁾ Λακωνίας πανέμορφο μαργαριτάρι στο Λακωνικό Κόλπο, ακολούθησε σχεδόν σε όλη την πορεία της ιστορίας, την τύχη των Κυθήρων και των Αντικυθήρων. Άλλωστε η παράδοση, οι ιστορικές πηγές, και η βυθισμένη πόλη με τους δρόμους να βγαίνουν ακόμα στο νησί αποδεικνύουν χωρίς αμφιβολία ότι στην προϊστορική εποχή ήταν ενωμένη με την απέναντι Λακωνική ακτή. Ένας τρομαχτικός σεισμός που έγινε το 375 μ.Χ. καταπόντισε νησίδες και πόλεις, δημιούργησε παλιρροϊκά κύματα και άλλαξε τον χάρτη της χερσονήσου του Μαλέα. Πολλά τμήματα του νησιού μαζί και ο βραχίονας που την ένωνε με την ακτή καταποντίστηκαν, οικοδομήματα κατέρρευσαν σε πολύ μεγάλη έκταση. 

Ο φοβερός σεισμός βύθισε και ένα μεγάλο μέρος της πόλης των Βοιών. Και στα Κύθηρα, την ίδια χρονική περίοδο, η Αγία Ελέσα σώθηκε από το ανελέητο κυνηγητό που πατέρα της, επειδή ‘’σχίστηκε’’ ο βράχος και μπόρεσε έτσι να κρυφτεί. Οι βιβλικές καταστροφές αποτέλεσαν σταθμό στην ιστορία, αφού η Όνου Γνάθος μετετράπη σταδιακά σε νησί. Αξίζει να σημειωθεί ότι 1300 χρόνια αργότερα (1675) μπορούσαν να περάσουν τον κατακλυσμένο βραχίονα – δίαυλο, σχεδόν περπατώντας. 

Η πρώτη ματιά της επαρκώς αναπτυγμένης Ελαφονήσου με την πληθώρα καταστημάτων κατά μήκος της παραλιακής ζώνης αρχικά ξενίζει τον επισκέπτη. Συγκριτικά όμως με άλλα νησιά, είναι βέβαιο ότι βρίσκεται σε καλύτερη μοίρα. Φυσικά χρειάζεται μεγαλύτερη προσοχή από το τοπικό στοιχείο, και από τον κάθε τουριστικό κλάδο ξεχωριστά, ώστε στο πέρασμα του χρόνου να μην απολεσθεί η αισθητική, και ο αναπτυξιακά ελπιδοφόρος τουριστικός τομέας γίνει προβληματικός. Υπάρχουν πολλά καταστήματα κατά μήκος της ακτής, με μια παρουσία που επιδοκιμάζεται παρά επικρίνεται από τους ταξιδιώτες. Άλλωστε, αυτοί είναι που διευκολύνονται με τις υποδομές και τις επιλογές, που πλέον είναι περισσότερες απ’ ότι στο παρελθόν. 

Η Ελαφόνησος εισήλθε στον τουριστικό χάρτη αρχικά ως ‘’εναλλακτικός΄’’ προορισμός. «Τα τελευταία χρόνια η κίνηση έχει ανέβει. Ο κόσμος έρχεται στο νησί μας για τις παραλίες της Παναγιάς και του Σίμου, που είναι πλέον διάσημες για τη χρυσή τους άμμο και τα καταγάλανα νερά τους!», είπε πρόσφατα σε συνέντευξη στην Καθημερινή⁽²⁾  ο πρόεδρος της κοινότητας, κ. Χαράλαμπος Λιάρος. «Διαθέτουμε περίπου 900 κλίνες και ένα από τα καλύτερα κάμπινγκ της Ελλάδας. Το νησί μας προτιμούν, παρά την απόσταση, πολλοί Θεσσαλονικείς (τουλάχιστον το ένα τρίτο των επισκεπτών μας) και από ξένους, οι Ιταλοί. Το ευχάριστο είναι ότι όλοι οι επαγγελματίες είναι από την Ελαφόνησο, άνθρωποι που ζουν μόνιμα στην περιοχή, όχι όπως στα περισσότερα νησιά, που έρχονται από την Αθήνα μόνο το καλοκαίρι». Αυτό το τελευταίο που αναφέρει ο κοινοτάρχης είναι το κεντρικό χαρακτηριστικό σε όλα τα ‘’ανεπτυγμένα’’ νησιά μας. Κάποιοι που επενδύουν με αποκλειστικό στόχο το μεσοπρόθεσμο κέρδος παίρνουν μερίδιο της πίττας που το επαναπροωθούν στην γενέτειρά τους, αφού εκεί μένουν και έχουν τα συμφέροντά τους. Αυτό, το έχουμε αναφέρει⁽³⁾, δεν είναι ανάπτυξη, αλλά καταστροφή. Ευτυχώς σε ορισμένα μικρονήσια, όπως και στο Ελαφονήσι αυτό δεν συμβαίνει και αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο αναπτύσσεται σταθερά.

Ξεκινώντας από το λιμάνι με νοτιοδυτική κατεύθυνση (προς τον οικισμό Κάτω Νησί), αμέσως μετά τον Άγιο Σπυρίδωνα συναντάτε τις παραλίες Κοντογώνι και Καλόγερας, με εύκολη πρόσβαση ακόμα και με τα πόδια. Περίπου ένα χλμ από εκεί είναι το Καπάρι ένας μικρός συνοικισμός με λίγους κατοίκους, που μαζί με το Κάτω Νησί και την Ελαφόνησο σχηματίζουν την ομώνυμη κοινότητα. Στο βάθος σιγά – σιγά ξεπροβάλει άγριος, ο Λεπτός Κάβος στο χώρο που έγινε η Γ΄ Βενετοτουρκική ναυμαχία της Ελαφονήσου το 1718, η τελευταία πράξη πριν την ειρήνευση που έφερε η συνθήκη του Πασσάροβιτς. 

Το ψάρεμα, το κολύμπι, οι χρυσές αμμουδιές, ο ζεστός ήλιος, το δειλινό, το κρασάτο χταπόδι, η κακαβιά και τα κάθε είδους φρέσκα θαλασσινά, είναι τρόπος ζωής για τους επισκέπτες αλλά και για τους φιλόξενους κατοίκους. Αυτά, και μια εκπληκτική σε ομορφιά, μέγεθος και λάμψη παραλία, θα βρείτε πιο κάτω, στην Παναγιά, με λευκή ψιλή αμμουδιά, κέδρα και αμμόλοφους. Όλα μαζί συνθέτουν ένα εκπληκτικό θαλασσινό περιβάλλον που εκτός από τη μεγάλη παραλία, διαθέτει και τα νησιά Ξεροπούλες, Λεπτονήσι, Πρασονήσι ή Γαϊδουρονήσι, Κασέλλα, και τις Νησίδες Ποριά. Ένα μίλι άνοιγμα έχει η αγκαλιά της Παναγιάς και το οπτικό πεδίο γεμίζει από τα νησάκια. 

Στο Κάτω Νησί είναι το τέλος του δρόμου, η εκκλησία της Παναγίας (1825) που γιορτάζει με μεγάλο πανηγύρι κάθε δεκαπενταύγουστο και ο παλιός φάρος. Σε αυτή τη θέση, στην περιοχή της Παναγίας, έχει εντοπιστεί μυκηναϊκός οικισμός και θαλαμωτοί μυκηναϊκοί τάφοι. Αν μένετε στην Ελαφόνησο μπορείτε δια θαλάσσης να προσεγγίσετε όλες τις γνωστές και άγνωστες παραλίες αλλά να πάτε και πιο μακριά, απέναντι, στο μοναστήρι της Αγίας Ειρήνης και το φάρο του Κάβο Μαλιά με το κλασσικό σκαρί ‘’Αγωνιστής’’ και με το νεότευκτο ‘’Βασίλης Παπούλας’’ του Καπετάν Χαράλαμπου Παπούλια.  

Η δεύτερη διαδρομή ξεκινά πάλι από το λιμάνι με νοτιοανατολική κατεύθυνση, περνάει τον μαγευτικό κόλπο της Λεύκης καταλήγοντας ή δεξιά στο οργανωμένο, (και με ταβέρνα) κάμπινγκ ‘’Σίμος’’ και με τα πόδια στο κέντρο της παραλίας Σαρακήνικο, ή ευθεία στην παραλία του Σίμου, με το ομώνυμο μοναχικό καφέ – μπαρ, και με μικρή πεζοπορία, στο Σαρακήνικο, (το Τσερατσίνικο των ντόπιων) από την πλευρά του ακρωτηρίου Έλενα. Η παραλία του Σίμου, ένας πραγματικός μύθος που έχει φιλοξενήσει στην αγκαλιά της, αμέτρητες κλασικές βραδιές με σκηνές, κιθάρες, φωτιές και τσίπουρα. Όλα εκεί απείραχτα, οι αμμοθίνες, οι λευκοί αμμόλοφοι και οι αιωνόβιοι κέδροι που φυτρώνουν στην άμμο, σπάνιο φαινόμενο που επαναλαμβάνεται μόνο στην ομώνυμη παραλία στο νότιο μέρος των Χανίων, και τα ρηχά τιρκουάζ νερά με την ολόλευκη αμμουδιά παραμένουν αναλλοίωτα. Όπως τους πρέπει. Σε ποιο νησί των Κυκλάδων θα είχε γίνει αυτό, αναρωτιόμαστε.

Λίγο πιο κάτω από το Σίμο είναι το νοτιότερο ακρωτήριο του νησιού, το Φράγκο. Μαζί με της Αγίας Μαρίνας ή Μαρίας στα δυτικά, σχηματίζουν την αρχή του στενού ή διέκπλου της Ελαφονήσου, που καταλήγει μετά από 4,5 ν.μ. στο βόρειο τμήμα των Κυθήρων στο ακρωτήρι Σπαθί ή Μουδάρι. Το στενό, αποτελεί τον πιο σύντομο και σημαντικό θαλάσσιο δρόμο μεταξύ ανατολικής και δυτικής Μεσογείου, ενώ μέχρι το 1893 που άνοιξε η διώρυγα της Κορίνθου, αποτελούσε για τη ναυσιπλοΐα τη συντομότερη διαδρομή μεταξύ ανατολικής και δυτικής Ελλάδας. Είναι το περίφημο Cervi Chanell των Άγγλων που συναντάται σχεδόν σε όλους τους χάρτες, ιδιαίτερα κατά τη Μεσαιωνική εποχή.

Αυτός ο όρμος που σχηματίζεται με άνοιγμα εισόδου κοντά στα 2 ν.μ., και βάθος ¾ του Μιλίου είναι ο νοτιότερος του Λακωνικού κόλπου, ο σπουδαιότερος και πιο ιστορικός της Ελαφονήσου. Χρησίμευε ως αγκυροβόλιο από τους περισσότερους πολεμικούς και εμπορικούς στόλους που διέπλεαν τη περιοχή αποτελώντας ταυτόχρονα, σημαντικό σταθμό του υπερπόντιου εμπορικού δρόμου μεταξύ Ανατολής και Δύσης. Η στρατηγική του θέση στάθηκε μοιραία. Οι Σαρακηνοί πειρατές το κατέλαβαν στα μέσα του 9^ου αι. εξολοθρεύοντας τους κατοίκους, ενώ όσοι γλίτωσαν σύρθηκαν στα σκλαβοπάζαρα ή χρησιμοποιήθηκαν για τις ανάγκες των πλοίων.

Το νησί μετετράπη σταδιακά σε ισχυρή πειρατική βάση των Σαρακηνών, (από εκεί και η ονομασία) απ’ όπου εξορμούσαν, καταδυναστεύοντας και λεηλατώντας όλα τα παράλια της Λακωνικής και τα νησιά, νότια της Πελοποννήσου. Για πάνω από 100 χρόνια ξετρύπωναν από τη ‘’σπηλιά του Μπατζήκα’’, το Φράγκο, τη Λυγιά αποτελώντας το φόβο και τον τρόμο των πλοίων που πέρναγαν από τους υδάτινους δρόμους που έλεγχαν. Το τέλος γι’ αυτούς ήρθε από τον πολυθρύλητο στρατηγό του Βυζαντίου Νικηφόρο Φωκά το 961 που με τρεις χιλιάδες τριακόσια πλοία κυρίευσε τον Χάνδακα, (Ηράκλειο Κρήτης), κατατροπώνοντας περισσότερους από σαράντα χιλιάδες πειρατές.

Ο Άγιος Σπυρίδωνας χτισμένος με πρωτοβουλία της μανιάτικης οικογενείας των Γρηγοράκηδων είναι το τελευταίο ευδιάκριτο σημάδι του νησιού καθώς απομακρυνόμαστε. Εδώ και χρόνια φεύγουμε από το Ελαφονήσι αποχαιρετώντας το, πάντα με συναισθήματα θλίψης, αλλά σε λίγο καιρό πάλι εδώ καταλήγουμε. Γύρω του, μας ‘’αποχαιρετά’’ το απέραντο γαλάζιο του όρμου της Νεάπολης και του στενού των Κυθήρων ενώ οι αμμόλοφοι τα μικρά κέδρα και τα σχίνα προσδίδουν κάτι εξωτικό. Για μας είναι πλέον βέβαιο ότι οι λάτρεις της φύσης και της απλότητας θα βρουν εδώ τον προορισμό τους. 

Αν διακοπές σημαίνει, πρώτα απ’ όλα, να βγείτε από την καθημερινή ρουτίνα, να μην έχετε ωράριο, να κολυμπάτε μέχρι να κουραστείτε, να ψαρεύετε ή να τρώτε ψαράκια πάνω στο κύμα, να λάβετε σοβαρά υπ’ όψιν σας αυτήν την επιλογή.

Σημειώσεις:

⁽¹⁾ Σχετικά με την ονομασία, υπάρχει ο μύθος που αναφέρετε σε ένα πλοίο γεμάτο ελάφια, το οποίο προσάραξε στις ακτές της ακατοίκητης τότε νήσου. Άλλα πνίγηκαν άλλα σώθηκαν. Ένα από τα θηλυκά που σώθηκε, γέννησε τα μικρά του και σε λίγα χρόνια γέμισε ο τόπος από ελάφια. Όταν το νησί κατοικήθηκε όλα τα ελάφια έγιναν νόστιμος μεζές. Η ονομασία όμως έμεινε.

⁽²⁾ Γιώργος Λιάλιος, ‘’Βουλιάζουν από τουρίστες’’: Εφημερίδα Αθηνών Καθημερινή, Σαββάτου 4 Ιουνίου 2005 (Έτος 87^ον, φύλλο 25.996) σ. 6.

⁽³⁾Editorial τόμου Ε’, έτος 5^ο (2003), σ. 34.

ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

Ιδέα & υλοποίηση μορφής: Άγγελος Σινάνης

Έκταση: 18 τ.χ., Ακτογραμμή: 26 χλμ., Υψόμετρο: 0 –  267 μ. κορυφή Βάρδια, Πληθυσμός: 744 κατ (’01), Πρωτεύουσα: Ελαφόνησος, Νομός: Λακωνίας επαρχία Επιδαύρου Λιμηράς,  Απόσταση από Νεάπολη 2 ν.μ. – 00.30’, Απόσταση από Πούντα 350 μ. – 00.10’.

Αυτόματος Αριθμός Κλήσης: 27340

ΔΙΑΜΟΝΗ: www.elafonisos.net Παρά το μικρό μέγεθος υπάρχουν αρκετές επιλογές από ξενοδοχεία ‘’Αστέρι’’ 61271 – 2, ‘’Ελαφόνησος’’ 61268, 61189, ‘’Εννέα Μούσες’’ 61345 – 6, και 36 επιχειρήσεις ενοικιαζομένων δωματίων. Ενδεικτικά αναφέρουμε ‘’Λινάρδος’’ 61137 – 9, ‘’Elafonisos Mare’’ 61349, ‘’Εν Πλω’’ 61140, ‘’Πανόραμα’’ 61101, 2104620508, ‘’Lafotel’’ 61180, 61138, Καπάρι 61200, ‘’Ρομάντικα’’ 61230, Λιάρος Θεόδωρος 61240, Μέντης Παντελής 61201, Μέντη Ευφροσύνη 61164.

ΚΑΜΠΙΝΓΚ: Κάμπινγκ Σίμος Paradise Ελαφόνησος 22672, fax: 22673. Για το ελεύθερο κάμπινγκ ισχύει ότι και στα περισσότερα, νησιά που δεν υπάρχει σήμανση. Εννέα μήνες το χρόνο επιτρέπεται και τις μέρες που το τοπικό κάμπινγκ ή τα ενοικιαζόμενα δωμάτια δεν έχει πληρότητα ‘’απαγορεύεται’’. Αν και αστυνομία δεν υπάρχει στον νησί, τα πολλά τηλέφωνα που πέφτουν, τους αναγκάζουν να έρχονται από τη Νεάπολη.

ΦΑΓΗΤΟ: www.elafonisos.net/food.htm Κυριαρχούν οι φρέσκοι ψαρομεζέδες οι γαρίδες και οι αστακοί, σε ότι μέγεθος και με ότι τρόπο φαντάζεστε μαγειρεμένα ή ψημένα. Ταβέρνες ‘’Αρώνης’’ 61280, ‘’Αδελφοί Μέντη’’ 61263, ‘’Νταγιαντάς’’ 61165, ‘’Da Constantino’’ 61261, ουζερί ‘’Κώστας Παπούλιας’’, ‘’Νικόλας’’.

ΑΧΡΕΙΑΣΤΑ: Κοινότητα Ελαφονήσου 61238, Δήμος Βοιών - Νεάπολη 24052 – 3, Α’ Βοήθειες: 61294, Συνεργεία – Βουλκανιζατέρ: Στην Σπάρτη πολλοί, στο Γύθειο Πατσουράκος Ιωάννης 24100, Τσιριμπής Παναγιώτης 22422.

ΧΡΗΣΙΜΑ: www.gianniskofinas.com/lakonia/koin_elaf/vima_elaf.htm, www.vatika2000.com www.vatika2000.com/elafonisos/elafonisos, www.papagiannakos.com/lakonia/elafos.htm Οι δυσπρόσιτες παραλίες αλλά και η μακρινή Αγία Ειρήνη στο Κάβο Μαλιά έχουν εύκολη πρόσβαση με το κλασικό σκαρί ‘’Αγωνιστής’’ και με το νεότευκτο ‘’Βασίλης Παπούλας’’ του Καπετάν Χαράλαμπου.  Επικοινωνήστε με το 61117, 6944786795. Όλες οι διαδρομές κυκλικά στο νησί είναι 4,5 χλμ έως το Κάτω Νησί και 5 χλμ μέχρι την παραλία του Σίμου. 

ΠΡΟΣΒΑΣΗ: Λιμεναρχείο Νεάπολης 22228. Εισιτήρια θα προμηθευτείτε για τα  Ε/Γ – ΟΓ Ελαφόνησος και Παναγίτσα, από την Πούντα την ώρα που θα φτάσετε. Κόστος (Φεβ 05) 0,80 EUR το άτομο - 2,70 EUR η μοτοσυκλέτα. Από Νεάπολη – Ελαφόνησο, ο καπετάν Χαράλαμπος με το ‘’Βασίλης Παπούλας’’ καθημερινά στις 12:00 εκτός Σαββατοκύριακο. Επίσης από Ελαφόνησο – Νεάπολη καθημερινά στις 08:30 εκτός Σαββατοκύριακο. Διάρκεια ταξιδιού 30’. Πληροφορίες Χαράλαμπος Παπούλιας 61117.

ΒΕΝΖΙΝΑΔΙΚΑ: Στην Μονεμβασιά και τη Νεάπολη.

ΧΑΡΤΕΣ: Ο τίτλος ‘’Χερσόνησος Μαλέα – Ελαφόνησος’’ σε κλίμακα 1:50.000 από την Ατραπό. Πολλή καλή εργασία με λεπτομερή απεικόνιση ακόμα και των μονοπατιών. Κεφαλληνίας 45 Χαλάνδρι 2106718559.

ΒΙΒΛΙΑ: Ο Δήμος Βοιών με έδρα τη Νεάπολη έχει τα φυλλάδια ‘’Βάτικα’’ και ‘’Νεάπολη Λακωνίας – Δίκτυο Πεζοπορικών Διαδρομών’’, ’’Σπήλαιο Καστανιάς’’ που διευκολύνουν την γνωριμία με την περιοχή, info 24052 - 3, 22226, e-mail: Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.

ΛΕΣΧΕΣ ΜΟΤΟΣΥΚΛΕΤΑΣ: ΛΕ.ΜΟ.Σ. Λέσχη Μοτοσυκλέτας Σπάρτης Αικατ. Γρηγορίου 32, Σπάρτη τηλ Fax: 2731020202,  Πληροφορίες για το ταξίδι σας, όλο το χρόνο, βρίσκετε στους ΕΛΛΗΝΕΣ ΠΕΡΙΗΓΗΤΕΣ - Σύλλογος Μοτοσικλετιστών - Ελάτη Τρικάλων τηλ Fax: 2434071826.

Περισσότερες πληροφορίες για την ΕΛΑΦΟΝΗΣΟ αντλήστε από την ενδεικτική Βιβλιογραφία – Αρθρογραφία: 

Α’         Αυτοτελή Βιβλία – Εργασίες

• Κωνσταντίνος Σ. Μέντης / Ελαφονήσι – το Σμιγοπέλαγο Νησί / Λαφονησιώτικη Βιβλιοθήκη Πειραιάς 1993

• Λακωνία + Χάρτης Λακωνίας / Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Λακωνίας / Χωρίς χρονολογία έκδοσης

Β’         Αφιερώματα περιοδικών

• Νίκος Μαστροπαύλος / Ελαφόνησος / περιοδικό Cosmos τ.17 Καλοκαίρι 1996

• Θοδωρής Αθανασιάδης – Ζερμαίν Αλεξάκη / Θαλασσινές πολιτείες / περιοδικό ΓΕΩ τ.78 Οκτώβριος 2001

Γ’         Άρθρα σε εφημερίδες

• Χριστιάνα Στύλου / Αδιαφορία για την προϊστορική Ελαφόνησο / Η άγρια ομορφιά στα ήρεμα Κύθηρα / εφημ. Καθημερινή 3 Σεπτεμβρίου 1997.

• Κωνσταντίνου Σ. Μέντη / Καταστρέφεται πολιτισμός 5.000 ετών / εφημ. Ελευθεροτυπία 12 Ιουλίου 1997

• Ηλέκτρα Σαμοΐλη / Ελαφόνησος / εφημ. Καθημερινή – ένθετο ταξιδεύοντας 20 Ιουλίου 2003

• Αλέξανδρου Τσαντούλα / Από τη Νεάπολη στο Σίμο / εφημ. Έθνος – ένθετο Ταξίδια 25 Ιουλίου 2004

• Νίκου Μαστροπαύλου / Η διπλή παραλία Σίμου στην Ελαφόνησο / ένθετο Ταξίδια Νο 21 εφημ. Βήμα 6 Ιουλίου 1997

• Κώστα Σ. Τσίπηρα / 12 δροσεροί παράδεισοι / ένθετο Ταξίδια Νο 33 εφημ. Βήμα 5 Ιουλίου 1998

• Νίκου Μαστροπαύλου / Ελαφόνησος – το νησί της άμμου / ένθετο Ταξίδια Νο 35 εφημ. Βήμα 6 Σεπτεμβρίου 1998