ΔΗΜΟΣ ΑΓΡΑΦΩΝ

Κείμενο - Διαφάνειες: Άγγελος Σινάνης e – mail: Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.

© Σεπτέμβριος 2008

Με τα πόδια

ΜΟΝΑΣΤΗΡΑΚΙ – ΛΙΑΚΟΥΡΑ – ΦΤΕΡΗ

Από το Μοναστηράκι ακολουθούμε τον χωματόδρομο που ανεβαίνει στους κτηνοτροφικούς συνοικισμούς Λαγκάδα, Βλαχοπούλα και Πλατανιά. Περνάτε το ξωκλήσι πάνω από το χωριό και στο διάσελο Γραβάνι – Λιάκουρας (1570 μ. υψ.) αφήνετε το δρόμο και φεύγετε αριστερά (Δ – Ν) στην απότομη πλαγιά. Σε 45’ – 50’ θα φτάσετε στο υψομετρικό της κορφής Λιάκουρα (2040 μ. υψ.). Από εκεί κατεβαίνετε τη Β – Δ πλευρά μέχρι το δυσδιάκριτο μονοπάτι που ανεβοκατεβαίνει παράλληλα με την κορυφογραμμή (1750 – 1800 μ. υψ.).

Η διαδρομή βγάζει στην κορφή της Φτέρης (2126 μ. υψ.) και προς το τέλος υπάρχει σήμανση με κόκκινο σπρέι. +/- 3ω.

ΠΛΑΤΑΝΙΑΣ – ΡΕΜΑ ΦΤΕΡΗΣ – ΑΓΡΑΦΙΩΤΗΣ

Κατηφορική πεζοπορία από τον Πλατανιά (λίγο πριν την Βλαχοπούλα Μοναστηρακίου), σε μονοπάτι που αλλού φαίνεται και αλλού έχει ‘’σαρίσει’’, σας φέρνει στο θεϊκό ρέμα της Φτέρης. Η διαδρομή είναι περίπου +/- 3ω και βγάζει στο συνοικισμό της Φτέρης Επινιανών, με τους ξακουστούς μεγαλοκτηνοτρόφους, (Κουτρουμανέοι, Αρωνιαδαίοι, Αποστολέοι κ.α.), και στο πέτρινο γεφύρι της Ανηφόρας, πάνω στη συμβολή του Ρέματος της Φτέρης με τον Αγραφιώτη, απ’ όπου ή ανεβαίνετε στα Επινιανά (βόρεια), ή συνεχίζετε τον Αγραφιώτη μέχρι τον Καρβασαρά, (νότια), στο καφενεδάκι του κυρ – Σπύρου Γαντζούδη.

Άλλη εκδοχή της διαδρομής ξεκινά από τον κεντρικό δρόμο στο ύψος του εγκαταλειμμένου Καρβασαρά, παλιό κόμβο των καραβανιών που διέσχιζαν την περιοχή. Από εδώ, το μονοπάτι οδηγεί αριστερά στην κοίτη του Αγραφιώτη, φτάνει στο ασυντήρητο, πέτρινο παραδοσιακό γεφύρι της Ανηφόρας, το θαυμάσιο φαράγγι της Τρύπας με τους καταρράκτες του, ιδανικό για καλοκαιρινή διάσχισηκαι το ρέμα της Φτέρης, ανηφορικά αυτή τη φορά. Η συνέχεια της πεζοπορίας, (υπάρχει αραιή σήμανση), θα σας φέρει στα Επινιανά.

Αυτή η ‘’στράτα’’ όπως την λένε οι ντόπιοι, ήταν ο μόνος δρόμος επικοινωνίας των Αγραφιώτικων χωριών με το Καρπενήσι. +/- 3ω 30’.

ΑΓΡΑΦΑ – ΝΙΑΛΑ ή ΒΑΛΑΡΙ

Τα Άγραφα, κεντρικό σημείο εκκίνησης πολλών διαδρομών. Η πρώτη (βατή και με αυτοκίνητο) ξεκινά βόρεια του χωριού, κάνει έναν τεράστιο κύκλο (+/- 11 χλμ.), στις απότομες και κακοτράχαλες ανατολικές πλαγιές του Κουκουρούντζου και βγαίνει στον ‘’κεντρικό’’ που κατεβαίνει από Νιάλα προς Άγραφα, εξακόσια μέτρα πριν τη δστ. για τον συνοικισμό Γαβρολισιάδα με τα ωραία παρατημένα δίπατα σπίτια. Από το ίδιο σημείο, αριστερά όμως από το δρόμο, φεύγει και το πολύ ανηφορικό μονοπάτι προς τη Νιάλα που το ακολουθούν οι οδοιπόροι (Άγραφα – Οροπέδιο Νιάλας 6ω).

Είναι πολύ όμορφη διαδρομή με μια δστ στο εικονοστάσι του Αγ. Νικολάου στην τοποθεσία ‘’Πατήματα’’ (1ω). Εδώ υπάρχει τρίστρατο. Δεξιά βγαίνει στον προαναφερθέντα χωματόδρομο, αριστερά συναντά τον άσχημο χωματόδρομο που έρχεται από τους Κορφιάδες κατηφορίζοντας προς τα Ισιώματα και το Ψωνύχι ή Μεσονύχι των ντόπιων (2ω) καταλήγοντας στο Βαλάρι. Ευθεία περνάει κάτω από την Τούρλα (1827 μ. υψ.), διασχίζει απότομες σάρες φτάνοντας στο μνημείο του Εμφυλίου στη Νιάλα πάνω στον κεντρικό χωματόδρομο προς Πόρτες και διάσελο του Αγ. Νικολάου.

ΑΓΡΑΦΑ – ΣΜΠΟΡΟΡΕΜΑ – ΛΙΠΑ

Μια εξαιρετική πεζοπορική διαδρομή ξεκινά από τα Άγραφα μετά τη γέφυρα που περνά πάνω από το Σμπορόρεμα 2500μ. από το κέντρο του χωριού προς Καμάρια. Προσοχή, γιατί υπάρχουν δύο δρόμοι που στρίβουν δεξιά, εμείς αναφερόμαστε στον δεύτερο, που ξεκινά κατηφορικός και θα σας φέρει στις Μιάλες (Χοντέικα), έναν πανέμορφο συνοικισμό με παραδοσιακά πετρόχτιστα σπίτια, αυλές, μονοπάτια και το θόρυβο που κάνει παφλάζοντας νερό του Σμπορορέματος, που συναντάτε πιο κάτω. Αν προβλέψετε και έχετε μαζί σας σορτσάκι, μποτάκια ή παπούτσια τρέκκινγκ περπατήστε το ολόδροσο ρέμα περάστε το στενό φαράγγι που θα βρείτε και λίγο πιο πάνω θα δείτε τους μικρούς καταρράκτες. Η ομορφιά των πιο κρυφών σημείων του τόπου, παρασύρει όλο και πιο ψηλά, στον δυσπρόσιτο μεγάλο καταρράκτη, προς τη Λίπα όπου φτάνει ο δρόμος από τη Γαβρολισιάδα. +/- 1ω 30’.

ΕΠΙΝΙΑΝΑ – ΓΕΦΥΡΙ ΑΝΗΦΟΡΑΣ – ΚΑΡΒΑΣΑΡΑΣ

Πολύ ενδιαφέρουσα διαδρομή που ξεκινά δίπλα από την εκκλησία του Αγίου Γεωργίου όπου φεύγει ένας στενός δρομάκος προς τους Αγίους Αναργύρους. Συνεχίζει γύρω στα 3 χλμ. φτάνοντας στο ‘’Αγνάντι’’, αληθινά όνομα και πράγμα η θέα, αγναντεύει ως κάτω τον ηλιόλουστο Αγραφιώτη. Μέχρι το τέλος της δεκαετίας του 1990 αυτός ήταν ο μοναδικός ‘’δρόμος’’, μονοπάτι λιθόστρωτο, η ‘’στράτα’’ των ντόπιων, που έφτανε ή έφευγε κάποιος από το χωριό. Από εδώ περνούσαν καθημερινά φορτωμένοι οι ίδιοι και τα ζώα τους με προμήθειες ή άλλα εμπορεύσιμα είδη.  Σήμερα διασχίζεται από δεκάδες φυσιολάτρες πεζοπόρους που ακολουθούν τα χαμένα εδώ και χρόνια χνάρια των ντόπιων στο σκληρό και άφιλο τοπίο των Αγραφιώτικων μονοπατιών.

Όλη η διαδρομή μέχρις αυτό το σημείο, κυρίως δε, από εδώ και πέρα είναι το μονοπάτι που διασχίζει το ρέμα της Φτέρης και περνά από το πέτρινο γεφύρι της Ανηφόρας πάνω στη συμβολή του Ρέματος της Φτέρης με τον Αγραφιώτη, απ’ όπου συνεχίζετε μέχρι τον Καρβασαρά.  Ψηλότερα από το γεφύρι, προς το Φτεριώτικο ρέμα είναι το σχετικά άγνωστο φαράγγι «Απάτητο».+/- 3ω 45’.

ΕΠΙΝΙΑΝΑ – ΑΣΠΡΟΡΕΜΑ

Ίσως το αυθεντικότερο κομμάτι της Αγραφιώτικης φύσης. Λίγο πριν το Τρίδεντρο, υπάρχει σήμανση για το «Φαράγγι Ασπρορέματος». Το μονοπάτι κινείται μέσα σε πυκνή βλάστηση, είναι ευδιάκριτο, ομαλό και πολύ σύντομα θα σας φέρει στο πέτρινο εικονοστάσι του Αγ. Αντωνίου απ’ όπου η θέα προς τη χαράδρα του Ασπρορέματος και τη μονή Στάνας είναι απεριόριστη. Στη συνέχεια διασχίζει ένα εξαιρετικό, ανέγγιχτο τοπίο, περνάει τον εγκαταλειμμένο συνοικισμό Εκκλησιές (1ω30’), το Σκυλόρεμα, και φτάνει μέχρι το συνοικισμό του Ασπρορέματος μέσα από μοναδικά χρώματα.  Το μονοπάτι στο σύνολό του είναι περίπου δέκα χλμ. (+/- 2ω30’ – 3ω). 

Το μονοθέσιο σχολείο στο Ασπρόρεμα (ερειπωμένο σήμερα), όσο και να φανεί παράξενο, μέχρι το 1978 είχε 25 – 30 μαθητές. Σήμερα μένει εδώ μια οικογένεια (βλ. ενότητα Μην Χάσετε). Από το Ασπρόρεμα ξεκινά ή καταλήγει, ανάλογα με το πως θα έρθετε, ο βατός χωματόδρομος για το Τρίδεντρο. Η πεζοπορία μπορεί να συνεχιστεί βορειοδυτικά στην αρχή, νότια μετά κάνοντας ένα μεγάλο κύκλο κάτω από την επιβλητική κορυφή Φτέρη (2126 μ.), βγαίνοντας καλύβια Μέρσας, Στουρναράκι, όπου διακλαδώνεται αριστερά προς τα Επινιανά (οροπέδιο Απιδιάς), και δεξιά προς το Προσήλι και τη Βλαχοπούλα ( 5 – 6ω), όπου συναντάει το κακοτράχαλο ‘’δρόμο’’ που έρχεται από το Μοναστηράκι.

ΑΣΠΡΟΡΕΜΑ – ΤΡΟΒΑΤΟ

Στο Ασπρόρεμα καταλήγει ή για άλλους ξεκινάει, το μονοπάτι για Επινιανά, Τροβάτο ή Πρασιά, ενώ μια όμορφη διαδρομή (εύκολα την κάνετε και εσείς), μετ’ επιστροφής, ακολουθεί την ποταμιά, φτάνει στις «Καρυές», στο «Κάτω Σφυρί» όπου στάνες, στο «Πάνω Σφυρί», πάλι με στάνες διακλαδώνεται αριστερά, προς «Γαζουδέικα» (+/-30’). Οι πεζοπόροι, περνούν συχνά από δω, συνεχίζουν προς το Ντεληδήμι από το μονοπάτι που μετά το «Πάνω Σφυρί» διακλαδώνεται, οδηγώντας αριστερά προς «Αρκουδιά» και από φαρδύ μουλαρόδρομο βγάζει στα «Λακκώματα», το Λεοντίτο και δεξιά για Τροβάτο (5 – 6ω).

ΒΑΛΑΡΙ – ΠΑΠΑΠΟΣΤΟΛΗ

Το μεγαλύτερο τμήμα της γίνεται και με 4Χ4 αλλά στο ποτάμι, κάτω από το Βαλάρι, περνάει δύσκολα. Ο δρόμος φεύγει από το Βαλάρι, κατεβαίνει εύκολα στο «Μεσονύχι», και, αν περνά το ποτάμι, σκαρφαλώνει από τα «Ισιώματα», διασταυρώνεται με το ‘’δρόμο’’ που έρχεται από το «Γελαδόγραικο» και τα «Πατήματα» και φεύγει δυτικά (δεξιά). Σε λίγο θα προβάλει, αριστερά σας, η δστ. προς την Αγία Παρασκευή Κορφιάδων και Άγραφα, ενώ, δεξιά, συνεχίζει, γύρω στα 300 μέτρα ψηλότερα από το γεφύρι «Μπλό», καταλήγοντας στο συνοικισμό Παπαποστόλη δίπλα από τον κεντρικό δρόμο, στο ύψος του Τρίδεντρου.

Σπουδαία διαδρομή που θα σας μείνει αξέχαστη για χρόνια από την απίστευτη θέα, κινείται στην ισοϋψή των 1300 μ. και ‘’βλέπει’’ απέναντι, τα Επινιανά, και όλο το ορεινό συγκρότημα της «Λιάκουρας» (2040 μ. υψ.), «Φτέρης» (2126 μ. υψ.) και τις μικρότερες κορφές «Τσούμα» (1518 μ. υψ.) και «Καυκί» (1607 μ. υψ.). +/- 13 χλμ. - 3ω.

Info 8 Πληροφορίες για πεζοπορίες: Ε4 - κατεύθυνση και χρόνοι πορείας απο Πετρίλο – Κερασοχώρι:

Πετρίλο – Βραγγιανά 5ω

Βραγγιανά – Τρίδεντρο 1ω

Τρίδεντρο – Άγραφα 4ω

Άγραφα – Βαρβαριάδα 5ω

Βαρβαριάδα – Κερασοχώρι 3ω

Info 8^α Πληροφορίες για πεζοπορίες: Διαχρονικό ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι πεζοπορίες που παρουσιάζονται στα περιοδικά:

• Αναστασία Μπουνόβα, διαδρομή Επινιανά – Ασπρόρεμα, περ. Κορφές τ.126 (1997) 67, 68.
• Βασίλης Μήτσιου, διαδρομή Μοναστηράκι – Λιάκουρα – Βλαχοπούλα, περ. Κορφές τ. 127 (1997) 71 – 72.
• Κ. Τριανταφυλλίδη – Δ. Σταβάρη, διαδρομή Τροβάτο – Ντεληδήμι – Ασπρόρεμα – Επινιανά, περ. Κορφές τ.160 (2003) 46 – 51.
• Μίλτος Ζέρβας, διαδρομή Επινιανά – Εκκλησίες – Ασπρόρεμα – Καρυά – Τροβάτο, περ. Ανεβαίνοντας τ.11 (2000) 40 – 52.
• Μίλτος Ζέρβας, διαδρομή Πρασιά – Οψιμοχώραφα – Μπαλτενήσι – Παλούκια – Βασιλέσι, περ. Ανεβαίνοντας τ. 24 (2003) 48 – 52.
• Τάκη Ντάσιου, διαδρομή Άγραφα – Πόρτες – Μπορλέρο – Μούχα, περ. Ανεβαίνοντας τ.1 (1998) 34 – 37.