Λαογραφικό Μουσείο Πωγωνιανής

ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ ΤΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟΥ

Στην προσπάθεια να διασωθεί, ότι είναι δυνατό από τον θησαυρό του λαϊκού μας πολιτισμού τοποθετείται η ίδρυση του Λαογραφικού Μουσείου Πωγωνιανής. Άνθρωποι με ευαισθησία που πονούν τον τόπο τους προσπάθησαν να διασώσουν κάποια κατάλοιπα από τον προγονικό πλούτο, ο οποίος, δυστυχώς, σβήνει και χάνεται χωρίς ελπίδα επιστροφής.

Η ιδέα για τη συγκρότηση και ίδρυση Μουσείου στην περιοχή και τη συλλογή του λαογραφικού υλικού άρχισε τη δεκαετία του 1960.
Το μουσείο προσωρινά στεγάστηκε στο παλιό Δημοτικό Σχολείο και μεταφέρθηκε στο αρχοντικό του Λεωνίδα Βασιλειάδη.

Όλα τα αντικείμενα είναι προσφορά των κατοίκων της περιοχής. Επιτελέστηκε ένα έργο τεράστιο σε αξία και πολιτιστική αξιολόγηση, έργο με ιστορική και εθνική σημασία. Συγκεντρώθηκαν τοπικές ενδυμασίες, κεντήματα, οικιακά σκεύη, αντικείμενα της γεωργικής και ποιμενικής ζωής, ξυλόγλυπτα διάφορα, εργαλεία και πάρα πολλά άλλα. Στήθηκε ένα μουσείο στα βόρεια πλασματικά σύνορα του Ελληνισμού.

Στο αρχοντικό του Βασιλειάδη το Μουσείο στεγάστηκε για μια περίοδο μερικών ετών. Στις 22 Αυγούστου 1976 έγιναν και τα πρώτα εγκαίνια του Μουσείου.

Αργότερα, όταν το αρχοντικό του Βασιλειάδη επανήλθε στους κληρονόμους του, το υλικό περιήλθε στην κυριότητα της Κοινότητας Πωγωνιανής και στεγάστηκε σε ένα παλιό οίκημα που επισκευάστηκε γι' αυτό το σκοπό.

Με απόφαση του Κοινοτικού Συμβουλίου το υλικό παραχωρήθηκε και παραδόθηκε στον Φιλεκπαιδευτικό - Λαογραφικό και Πολιτιστικό Σύλλογο. Στο τροποποιημένο καταστατικό του περιέλαβε και την ίδρυση Λαογραφικού Μουσείου. Η Κοινότητα παρεχώρησε επίσης στον Φιλεκπαιδευτικό - Λαογραφικό και Πολιτιστικό Σύλλογο το κτίριο που στεγαζόταν το στρατιωτικό φυλάκιο, το οποίο εντάχτηκε στα προγράμματα Leader των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων και επισκευάστηκε κατάλληλα για να στεγάσει το Λαογραφικό Μουσείο.
Με την επισκευαστική ολοκλήρωση του παλαιού οικήματος (στρατιωτικού φυλακίου), την ανακαίνιση και διαρρύθμιση του και την διαμόρφωση του περιβάλλοντος χώρου, το εκθεσιακό υλικό μεταφέρθηκε οριστικά εκεί και τοποθετήθηκε κατάλληλα στους μουσειακούς χώρους.

Την όλη ευθύνη της επισκευής του κτιρίου και της οργάνωσης του μουσείου την είχε ο Φιλεκπαιδευτικός - Λαογραφικός και Πολιτιστικός Σύλλογος.

Στις 25 Αυγούστου 1996 (είκοσι χρόνια μετά τα πρώτα εγκαίνια του μουσείου) παρουσία των Αρχών του Νομού και πλήθος κόσμου από τις περιοχές του Πωγωνίου (Μεγάλου και Μικρού) και της Δερόπολης Αργυροκάστρου εγκαινιάστηκε το μουσείο στην νέα του και οριστική θέση.

ΕΚΘΕΜΑΤΑ ΤΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟΥ

Οι ρυθμοί της σημερινής ζωής με τις μεταναστεύσεις και τα εύκολα ταξίδια μεταβάλλουν τα τοπικά ήθη και έθιμα, αλλοιώνουν την παράδοση και μας απομακρύνουν από τις-πηγές και τις ρίζες μας.

Εξαιτίας της συνεχούς διαρροής προς τα αστικά κέντρα, χρόνο με το χρόνο, οι παλαιοί τρόποι ζωής εξαφανίζονται. Για αυτό το λόγο η συγκέντρωση και διαφύλαξη του παραδοσιακού λαϊκού πλούτου της περιοχής είναι έργο εθνικής σημασίας. Στις ευρύχωρες αίθουσες του λαογραφικού μουσείου συγκεντρώθηκαν οι ζωτικές δυνάμεις της περιοχής, η ίδια η λαϊκή ψυχή.

Στα εκθέματα είναι αποτυπωμένες οι δημιουργικές εμπνεύσεις του λαού μας, έτσι όπως τα παράδινε η γιαγιά στην εγγονή, για να συνεχιστεί χωρίς διακοπή η παράδοση, να μη κοπεί η αλυσίδα που δένει το χθες με το σήμερα, το σήμερα με το αύριο. Θαυμάζει ο επισκέπτης τα έργα της χειροτεχνίας, τους ποικίλους χρωματισμούς, τα σκαλίσματα των προϊόντων της ρόκας, της γκλίτσας και του γυναικείου αργαλειού.

Ανάμεσα στις συλλογές των εκθεμάτων συγκαταλέγονται παραδοσιακές φορεσιές, χρηστικά καθημερινά αντικείμενα, επαγγελματικά εργαλεία, παραδοσιακά διακοσμητικά υφαντά, κεντήματα, εκκλησιαστικά κειμήλια (θυρόφυλλο, εικόνες), αργυρά σκεύη, ξυλόγλυπτοι σταυροί, εγχάρακτοι δίσκοι και πολλά άλλα.

Εδώ ξαναζωντανεύουν σκηνές σπιτικές, οικογενειακές. Η θύμηση του παππού καθισμένου με τα παιδιά, τις νιφάδες και μια αρμαθιά εγγόνια και δισέγγονα γύρω από το σουφρά ή στοιβαγμένοι γύρω από το τζάκι στις δύσκολες χειμωνιάτικες νύχτες, δείχνει το μεγαλείο της παραδοσιακής ηπειρωτικής φαμίλιας.

Ενδυμασίες αντρικές γυναικείες φορεσιές του Πωγωνίου και της Δερόπολης εκτίθενται στις προθήκες του μουσείου. Σιαγιάκια, κεντητοί ντουλαμάδες, ρουτιά, σιεγκούνια, πλουμιστά πατούνια, τσιαπράκια, κοντούρες, σκούφιες, μαλλιότες (κάπες), παλάσκες, μας πληροφορούν για το καθημερινό και γιορτινό ντύσιμο παντρεμένων, ανύπαντρων και ηλικιωμένων. Οι νυφιάτικες Πωγωνήσιες και Δεροπολίτικες στολές μας οδηγούν στο παρελθόν, σε χρόνια που, δυστυχώς, έφυγαν χωρίς επιστροφή.

Από το πλούσιο εκθεσιακό υλικό μπορούν οι μελλοντικοί μελετητές και ερευνητές να αντλήσουν στοιχεία για τη ζωή των κατοίκων της περιοχής, για τη σχέση της φορεσιάς με την παράδοση, για τις περιπέτειες του τόπου και για τις ξενικές επιδράσεις. Μπορεί ο επισκέπτης να θαυμάσει τα οικιακά σκεύη: Σουφράδες, ντρομπολίτσες, σαγάνια, ξύλινα χουλιάρια, χειρόλαμπες, φανοστάτες (που έκαιγαν δαδί για φωτισμό), λιγένια, μαστραπάδες, δίσκους σκαλιστούς, φλάσταρα (που σφράγιζαν τα πρόσφορα), φλασκιά, τσίτσες, παγούρια, κλειδοπίνακα ξύλινα (για τυρί και σιλίρα), λανάρια, ρόκες ξυλόγλυπτες, με τα σφοντύλια και τ' αδράχτια.

Αλλά και για έναν άλλον λόγο παρουσιάζει ενδιαφέρον το μουσείο. Πολλά αντικείμενα της γεωργικής και ποιμενικής ζωής το πλουτίζουν: Αλέτρια, σκιεδούλια, ζυγοί, δικέλια, βατοκόπια, τσιαλακόπες, κόσσες, κουδούνια και κύπροι διαφόρων μεγεθών, αλυσίδες με κλειδιά για τ' άλογα, στεφάνι με καρφιά για τα μοσχάρια να μη βυζαίνουν, προβατοψάλιδα, σαμάρια με τα μπαλντούμια, σέλες, δισάκια ολοκέντητα, ζιγκιά (αναβολείς) και ένα σωρό άλλα αντικείμενα της καθημερινής ζωής

Στο μουσείο εκτίθεται μια ανάγλυφη χάλκινη επιγραφή (32x39) του έτους 1884, από την οποία λείπει ένα κομμάτι γραμμένη σε γαλλική γλώσσα και σε παλαιά αραβική γραφή. Μάλλον στην οικονομική ορολογία σημαίνει «Φόρος Καπνού». Τότε στη Βοστίνα, έδρα Καζά, είχε συσταθεί υπηρεσία Μονοπωλίου για την είσπραξη του καπνικού φόρου. Γενικά στο Λαογραφικό Μουσείο οργανώθηκε, όσο είναι δυνατό με τα υπάρχοντα μέσα, η κοινωνική ζωή και η παράδοση του τόπου.

Πηγή: Κοινότητα Πωγωνιανής www.pogoniani.gr Επικοινωνία: 2657031227, 31004, 31410 e-mail: '); document.write(addy70534); document.write('<\/a>'); //-->\n Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε. " target="_blank" title="Κοινότητα Πωγωνιανής"> Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε. - '); document.write(addy71836); document.write('<\/a>'); //-->\n Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε. " target="_blank" title="Κοινότητα Πωγωνιανής"> Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.